การศึกษาการเปลี่ยนแปลงชายฝั่ง โดยใช้ ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

        การศึกษาครั้งนี้  เป็นการวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงแนวชายฝั่งลุ่มน้ำปากพนัง จ.นครศรีธรรมราช จากข้อมูลภาพถ่ายทางอากาศ บริเวณปลายแหลมตะลุมพุกถึงเขื่อนกันทรายบ้านบ่อคณฑี 3 ช่วงเวลา คือ ปี 2538 2542 และ 2545 โดยใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ บริเวณคลองท่าพญาถึงเขื่อนกันทราย (Jetty) บ้านบ่อคณฑี รวมระยะทางตามแนวชายฝั่งประมาณ 45.8 กิโลเมตร

        ผลการศึกษาพบว่า  จากการเปรียบเทียบภาพถ่ายทางอากาศ ช่วงปี พ.ศ.2538-2542 พบว่าหลังจากสร้างเขื่อนกันทรายบริเวณปากคลองระบายน้ำ บ้านบ่อคณฑี  ในปี พ.ศ.2527  ส่งผลให้สภาพแนวชายฝั่ง บริเวณริมถนนปากพนัง-หัวไทร ซึ่งอยู่ด้านเหนือเขื่อนกันทรายบ้านบ่อคณฑี เกิดการกัดเซาะอย่างรุนแรงในอัตรา 7.89 เมตรต่อปี เป็นความยาวตามแนวชายฝั่งประมาณ 400 เมตร ซึ่งหลังจากเกิดปัญหาดังกล่าว ได้มีการสร้างโครงสร้างป้องกันชายฝั่งบริเวณริมถนนปากพนัง-หัวไทร เป็นระยะทางประมาณ 4 กิโลเมตร  ประกอบด้วย รอดักทรายรูปตัวที จำนวน 19 ตัว และรอดดักทรายรูปตัวไอจำนวน 4 ตัว แล้วเสร็จในปี พ.ศ.2543 ซึ่งเมื่อเปรียบเทียบภาพถ่ายทางอากาศ ช่วงปี พ.ศ.2542-2545 พบว่าบริเวณด้านเหนือรอดักทรายตัวสุดท้าย เป็นระยะทางตามแนวชายฝั่งประมาณ 2.6 กิโลเมตร เนื้อที่ถูกกัดเซาะหายไปประมาณ 118,450.70 ตารางเมตร โดยมีอัตราการกัดเซาะเฉลี่ย 15.18 เมตรต่อปี  และมีแนวโน้มพื้นที่ดังกล่าวจะถูกกัดเซาะเพิ่มขึ้น สาเหตุหลักที่ทำให้เกิดปัญหาการกัดเซาะ เนื่องจากคลื่นลมในช่วงฤดูมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของแนวชายฝั่งตามธรรมชาติ ส่วนบริเวณที่มีโครงสร้างตามแนวชายฝั่ง เช่น เขื่อนกันทรายบริเวณปากคลอง (Jetty) เขื่อนกันทรายตามแนวชายฝั่ง (Break Water) รอดักทราย (Groins) หรือบริเวณปากคลองที่มีการสร้างแนวเขื่อนคอนกรีต โครงสร้างเหล่านี้มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงแนวชายฝั่งในพื้นที่ศึกษา กล่าวคือ ช่วยป้องกันการตื้นเขินของร่องน้ำ และป้องกันการกัดเซาะ  แต่เป็นตัวขวางกั้นการเคลื่อนตัวของมวลทราย โดยเร่งให้เกิดการกัดเซาะชายฝั่งบริเวณด้านเหนือของโครงสร้างชายฝั่งหรือด้านท้ายน้ำ  และเร่งให้เกิดการทับถมของตะกอนทรายด้านทิศใต้ของโครงสร้าง ซึ่งเป็นด้านเหนือน้ำ

        จากผลการศึกษานี้ สรุปได้ว่า การดำเนินการป้องกันแก้ไขปัญหาการกัดเซาะชายฝั่งในแต่ละพื้นที่ควรดำเนินการในภาพรวม  เนื่องจากการพัดพาตะกอนตามแนวชายฝั่งเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง และมีความสัมพันธ์กันทั้งระบบ ในการสร้างสิ่งก่อสร้างชายฝั่งใดๆ มักจะส่งผลกระทบต่อพื้นที่ชายฝั่งข้างเคียง ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงแนวชายฝั่ง เกิดความเสียหายต่อทรัพยากรธรรมชาติชายฝั่งทะเล  เช่น  การสูญเสียหาดทราย  สวนมะพร้าว  ป่าชายเลน  ซึ่งผลกระทบดังกล่าวจะเกิดขึ้นในระยะยาว จึงควรมีความระมัดระวังเป็นพิเศษในการที่จะสร้างสิ่งก่อสร้างต่าง ๆ ที่ยื่นล้ำไปในทะเล