เทวราชาในวรรณคดีไทยสมัยอยุธยา

บทคัดย่อ

งานวิจัยเล่มนี้มีจุดมุ่งหมาย เพื่อศึกษาแนวคิดเทวราชาในวรรณคดีไทยสมัยอยุธยา ที่ปรากฏในหนังสือวรรณคดีไทยสมัยอยุธยา จำนวน 35 เรื่อง

ผลการศึกษาพบว่าพระมหากษัตริย์ในวรรณคดีไทยสมัยอยุธยามีคุณสมบัติสำคัญ 2 ประการ ได้แก่ ด้านสถานภาพของพระมหากษัตริย์ และด้านราชธรรม สามารถสรุปได้ดังนี้ ด้านสถานภาพของพระมหากษัตริย์พระองค์ในฐานะเทวราชาได้รับการยกย่องว่าเป็น สมมติเทพ พระมหากษัตริย์อยู่ในภาวะที่เหนือกว่าบุคคลธรรมดา 5 ประการ คือ การตั้งพระนามจากเทพเจ้า พระมหากษัตริย์ทรงเป็นเทพเจ้า พระชาติกำเนิดจากเทพเจ้า การสืบเชื้อสายจากเทพเจ้า และพระบุญญาบารมีดุจเทพเจ้า ซึ่งแสดงถึงสถานภาพและภูมิหลังที่สูงส่งมากกว่ามนุษย์ธรรมดา

ในด้านราชธรรมนั้น ราชธรรมของพระมหากษัตริย์ในฐานะเทวราชามี 4 ประการคือ การขยายดินแดนและป้องกันราชอาณาจักรโดยการทำสงคราม การมีกองทัพที่ยิ่งใหญ่ การปกครองโดยใช้พระราชอำนาจ และการประกอบพิธีกรรม พระมหากษัตริย์ทรงนำกองทัพที่ยิ่งใหญ่ออกรบต่อสู้กับข้าศึกศัตรูเพื่อขยายและป้องกันราชอาณาจักรทรงมีความชอบธรรมในการใช้อำนาจสิทธิ์ขาดในการปกครองบ้านเมือง และการที่พระมหากษัตริย์ทรงมีพระราชอำนาจสูงสุดและอยู่เหนือคนธรรมดา จึงต้องมีกฎเกณฑ์มีพิธีกรรมต่างๆมาประกอบซึ่งสิ่งต่างๆเหล่านี้แสดงแสดงถึงคุณลักษณะของ เทวราชาได้เป็นอย่างดี

King of Deities from Thai Literature in the Ayutthaya Period

This research aims at studying the concept of the king as deities in 35 Thai literary works in the Ayutthaya period.

The results show that the kings in Ayutthaya Thai literature possess two characteristics: the king’s status and the royal righteousness.

For the king’s status, the kings are honored as the deities. They are higher than other ordinary people in five concepts: giving names from deities, king as deities, being born from deities, being descended from deities, and being meritorious as deities, showing that their status and background are higher than the general ordinary people.

For the kings’ righteousness, it is divided into four areas: expanding territory and preventing the kingdom by war, having the great troops, ruling by royal authority, and making rituals. The kings fight against enemies to expand and protect the kingdom, and rule the country with their righteousness and royal authority. The kings have supreme royal authority, and are higher than the general ordinary people. Consequently, there must be rules and various rituals to perform. This reveals the characteristic of divine kings well.