การพัฒนาระบบการส่งเสริมการอยู่ร่วมกันของคนสามวัย โดยการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาระบบการส่งเสริมการสร้างต้นแบบการอยู่ร่วมกันของคนสามวัยโดยการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย และเสริมสร้างขีดความสามารถของแกนนำในการขับเคลื่อนระบบการส่งเสริมการอยู่ร่วมกันของคนสามวัย กลุ่มเป้าหมายเป็นคนสามวัยประกอบด้วยผู้สูงอายุ วัยทำงานและเยาวชน โดยคัดเลือกแบบเจาะจง กลุ่มวัยละ 10 คน รวม 30 คนต่อพื้นที่ ในพื้นที่ตำบลป่าเซ่า อำเภอเมือง ตำบลคอรุม อำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์ ตำบลเจดีย์ชัย ตำบลไชยวัฒนา อำเภอปัว จังหวัดน่าน และตำบลหนองม่วงไข่ จังหวัดแพร่ จำนวน 150 คน โดยการใช้นวัตกรรมการอยู่รวมกันของคนสามวัย คือ SIDASES (S = Situation, I = Information, D = Development, A = Activity, S = System, E = Evaluation, S = Share) ระยะเวลาดำเนินการ 1 ปี เครื่องมือการวิจัย ได้แก่ แนวคำถามกึ่งโครงสร้างและแบบประเมินสมรรถนะนวัตกรชุมชน การวิจัยนี้แบ่งออกเป็น 4 ระยะ ได้แก่ 1) ระยะเตรียมความพร้อม 2) ระยะดำเนินงานพัฒนาศักยภาพ 3) ระยะประเมินผล 4) ระยะสะท้อนผล โดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัย พบว่า ระบบการส่งเสริมการสร้างต้นแบบการอยู่ร่วมกันของคนสามวัยโดยการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย ประกอบด้วย 7 ขั้นตอน คือ 1) การเตรียมความพร้อม 2) การวิเคราะห์และสังเคราะห์ข้อมูล 3) การพัฒนาศักยภาพแกนนำชุมชน 4) การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 5) การเชื่อมงานการจัดการความรู้และนวัตกรรม 6) การประเมินผล และ 7) สะท้อนผล ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น คือ เกิดองค์ความรู้และนวัตกรรมชุมชนในการอยู่ร่วมกันของคนสามวัยที่เหมาะสมกับบริบทชุมชน ใน 3 ลักษณะ ได้แก่ (1) การขับเคลื่อนกิจกรรมคนสามวัยโดยบุคลากรใน อปท. (2) การขับเคลื่อนกิจกรรมคนสามวัยโดยผู้นำชุมชน (3) การขับเคลื่อนกิจกรรมคนสามวัยโดยกลุ่มแกนนำผู้สูงอายุ และได้เสริมสร้างขีดความสามารถของแกนนำทำให้เกิดนวัตกรชุมชน 25 คน ที่สามารถสื่อสารและประสานงานกับกลุ่มคนสามวัย และหน่วยงานภาครัฐได้ สามารถขับเคลื่อนกิจกรรมของคนสามวัยได้ สามารถถ่ายทอดองค์ความรู้แนวคิดการขับเคลื่อนการเรียนรู้คนสามวัยได้ และเกิดพื้นที่การเรียนรู้ของคนสามวัย 5 พื้นที่ จากผลการวิจัยครั้งนี้สามารถนำไปเป็นแนวทางการดำเนินงานของกลุ่มแกนนำในชุมชน และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการขับเคลื่อนงานของคนสามวัยในพื้นที่ที่มีบริบทใกล้เคียงกัน