การพัฒนาเครื่องทอโลหะ จากการประยุกต์กระบวนการผลิตงานหัตถกรรม การทอเสื่อจันทบูร หมู่บ้านเสม็ดงาม จังหวัดจันทบุรี

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่องพัฒนาเครื่องทอโลหะ จากการประยุกต์กระบวนการผลิตงานหัตถกรรมการทอเสื่อจันทบูร หมู่บ้านเสม็ดงาม จังหวัดจันทบุรี มีวัตถุประสงค์ เพื่อ 1) ศึกษากระบวนการผลิตงานหัตถกรรมการทอเสื่อจันทบูร หมู่บ้านเสม็ดงาม จังหวัดจันทบุรี เพื่อนำไปประยุกต์การพัฒนาเครื่องทอโลหะ 2) พัฒนาเครื่องทอโลหะโดยประยุกต์กระบวนการทอเสื่อจันทบูร ให้ได้เป็นงานโลหะที่มีลวดลายการทอแบบพื้นฐาน และ 3) ทดสอบประสิทธิภาพการใช้เครื่องมือการทอโลหะที่ได้จากกระบวนการผลิตงานหัตถกรรมการทอเสื่อจันทบูร โดยมีขั้นตอนการดำเนินงาน เริ่มจากการศึกษากระบวนการผลิตงานหัตถกรรมการทอเสื่อจันทบูร ศึกษาการผลิตเครื่องทอเสื่อกกจันทบูร และศึกษาโลหะที่จะนำมาใช้ในการทอ ซึ่งในส่วนของการศึกษาข้อมูลเบื้องต้น ผู้วิจัยได้ใช้เครื่องมือแบบสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญที่มีประสบการณ์ ทำการวิเคราะห์ข้อมูล เพื่อนำไปใช้ในการพัฒนาเครื่องทอโลหะ แล้วจึงผลิตเครื่องทอโลหะต้นแบบ ทดลองทอโลหะเพื่อให้ได้ผืนทอโลหะที่เหมาะสม และนำไปทดสอบประสิทธิภาพการใช้เครื่องมือการทอโลหะ โดยผู้เชี่ยวชาญและวิเคราะห์ข้อมูล

ผลการวิจัย พบว่า วัสดุที่เหมาะสมในการผลิตเครื่องทอโลหะ เป็นวัสดุเหล็ก ที่มีความแข็งแรง ทนทาน ง่ายต่อการผลิต เครื่องทอโลหะมีขนาดกว้าง 30 ซม. x ยาว 80 ซม. x สูง 20 ซม. สามารถถอดแยกส่วนได้ พกพาสะดวก โลหะที่ใช้งานในการทอ เลือกใช้โลหะทองแดงและทองเหลือง ขนาดเส้นโลหะที่เลือกใช้ ได้นำเอาขนาดของพุ่งจาก เส้นกก ที่มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 1.0 - 1.2 มม. และเส้นยืน จากปอกระเจาที่มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 1.0 มม. มาใช้เทียบกับเส้นโลหะ ซึ่งสามารถทอเป็นผืนโลหะได้ทั้งโลหะทองแดงและโลหะทองเหลือง การทอทำได้ง่าย มีความสวยงาม เส้นเรียง ชิด แน่น สม่ำเสมอ แต่มีน้ำหนักค่อนข้างมาก ผู้วิจัยได้ลดขนาดเส้นโลหะลง โดยใช้เส้นยืนขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 0.3, 0.5 และ 0.7 มิลลิเมตร จับคู่การทอกับเส้นพุ่ง โดยให้เส้นพุ่งมีขนาดใหญ่กว่าเส้นยืน ทำให้ได้ผืนโลหะที่มีความละเอียดขึ้นและน้ำหนักเบาลงตามขนาดของเส้นโลหะ แต่จะมีปัญหาในบางขนาด โดยเฉพาะเส้นยืนที่มีขนาดเล็กและเส้นพุ่งมีขนาดใหญ่แตกต่างกันมาก ส่งผลให้เส้นยืนเกิดความเครียด (Strain) จากผลดังกล่าว จึงสรุปได้ว่า เส้นยืนจะต้องมีขนาดเท่ากับหรือมากกว่า 42 เปอร์เซ็นต์ ของเส้นพุ่ง และจากการประเมินประสิทธิภาพการใช้งานเครื่องทอโลหะ มีค่าคะแนนประเมิน 4.73 จากคะแนนเต็ม 5.00 คิดเป็นค่าเฉลี่ยร้อยละ 94.6 อยู่ในระดับดีมาก