การศึกษาภูมินิเวศด้านการเกษตรของตำบลดงหม้อทอง อำเภอบ้านม่วง จังหวัดสกลนคร

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจภูมินิเวศการเกษตรด้านแหล่งน้ำและความอุดมสมบูรณ์ดินในพื้นที่ของตำบลดงหม้อทอง อำเภอบ้านม่วง จังหวัดสกลนคร เพื่อจัดทำแผนพัฒนาด้านการเกษตรของตำบลดงหม้อทอง โดยการเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง 
เป็นหมู่บ้านที่มีประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพการเกษตร มีเขตพื้นที่ติดต่อกันหรือการใช้ประโยชน์แหล่งน้ำร่วมกัน จำนวน 4 หมู่บ้าน ได้แก่ หมู่ที่ 1, 5, 7 และ 11 ดำเนินการ
จัดเวทีชาวบ้านโดยมีผู้นำชุมชนหมู่บ้านละ 1 คน และเกษตรกรที่ผู้นำชุมชนคัดเลือกอีกหมู่บ้านละ 4 คน รวมจำนวน 20 คน เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้บริบทด้านการเกษตร การสำรวจภูมินิเวศเกษตรด้านความจุและปริมาณน้ำในฤดูแล้งของแหล่งน้ำ จำนวน 22 แห่ง วิเคราะห์คุณภาพน้ำจำนวน 5 แห่ง และความอุดมสมบูรณ์ของดินจำนวน 11 แปลง พบว่า ส่วนใหญ่ใช้ประโยชน์จากแหล่งน้ำเพื่อเป็นแหล่งอาหารจับสัตว์น้ำ แหล่งน้ำ จำนวน 18 แห่ง มีปริมาตรความจุรวม 6,092,195 ลูกบาศก์เมตร วัดปริมาณน้ำได้ในช่วงฤดูแล้ง (มีนาคม 2562) เท่ากับ 2,405,720 ลูกบาศก์เมตร ใช้น้ำเพื่อการเกษตรในพื้นที่ทั้งหมด 18,884,309 ลูกบาศก์เมตร/ปี ซึ่งความต้องการใช้น้ำสำหรับการเกษตรมีมากกว่าความจุของแหล่งน้ำ
ในพื้นที่ น้ำในแหล่งน้ำมีคุณภาพอยู่ในเกณฑ์มาตรฐานแหล่งน้ำผิวดินสามารถนำน้ำมาใช้เพื่อการเกษตร และการอุปโภคได้ การศึกษาความอุดมบูรณ์ของดินในพื้นที่ของเกษตรกร พบว่า ดินในพื้นศึกษามีความอุดมสมบูรณ์ต่ำถึงปานกลาง มีค่าความจุในการแลกเปลี่ยนไอออนบวก ปริมาณอินทรีย์ในดินและปริมาณฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์อยู่ในระดับต่ำถึงปานกลาง      ดินเค็มเล็กน้อยถึงปานกลาง มีค่าความเป็นกรดเล็กน้อยถึงด่างจัด ปริมาณโพแทสเซียม
ที่แลกเปลี่ยนได้อยู่ในช่วงระดับต่ำถึงสูง แต่มีปริมาณไนโตรเจนระดับต่ำ ควรมีการบำรุงดินด้วยการใส่ปุ๋ยอินทรีย์ และระหว่างการปลูกพืชควรใส่ปุ๋ยเคมีอย่างเหมาะสมเพื่อส่งเสริม
การเจริญเติบโตและเพิ่มผลผลิต