ความหลากหลายทางชีวภาพระดับชนิดและการใช้ประโยชน์ของไม้ต้นในเขตป่าชุมชนโคกกุง ตำบลเกาะแก้ว อำเภอเสลภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพระดับชนิด ความสำคัญทางนิเวศวิทยา และศึกษาการใช้ประโยชน์จากไม้ต้นในเขตป่าโคกกุง ตำบลเกาะแก้ว อำเภอเสลภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด โดยทำการศึกษาระหว่างเดือนสิงหาคม 2559 ถึงเดือน มกราคม 2560 ผลการศึกษาพบไม้ต้นทั้งหมด 79 ชนิด 59 สกุล 35 วงศ์ ค่าดัชนีความหลากหลายทางชีวภาพ (Shannon Weiner’s Index: H^') 1.38 ค่าดัชนีความสม่ำเสมอ (Evenness Index) 0.32 โดยพบวงศ์ Rubiaceae มากที่สุด จำนวน 9 ชนิด รองลงมา คือ วงศ์ Dipterocarpaceae จำนวน 7 ชนิด ตามลำดับ ไม้ต้นที่มีค่าดัชนีความสำคัญ (Important Value Index: IVI) สูงที่สุดคือ กุง (Dipterocarpus Tuberculatus Roxb.) 67.38% โดยมีค่าความเด่นสัมพัทธ์ (Relative Dominance: RDo) ค่าความหนาแน่นสัมพัทธ์ (Relative Density: RD), และค่าความถี่สัมพัทธ์ (Relative Frequency: RF) สูงที่สุด คือ 39.80%, 17.12% และ 10.47% ตามลำดับ การศึกษาการใช้ประโยชน์พบไม้ต้นที่นำไปใช้ประโยชน์ทั้งหมด 69 ชนิด (87.34%) ของชนิดของไม้ต้นทั้งหมด โดยพบว่าการใช้ประโยชน์จากไม้ต้น สามารถแบ่งออกเป็น 4 ประเภท มากที่สุดคือใช้เป็นเชื้อเพลิง 59 ชนิด (85.51%) ใช้เป็นอาหาร 40 ชนิด (57.97%) ใช้เพื่อก่อสร้าง 39 ชนิด (56.52%) และใช้เป็นพืชสมุนไพรหรือยา 27 ชนิด (39.13%) ตามลำดับ พืชที่มีค่ารายงานการใช้ (Use Value index: UV) สูงสุดของชุมชนที่อยู่รอบ ๆ ป่า คือ แดง (Xylia xylocarpa (Roxb.) Taub.) มีค่า UV เท่ากับ 0.90 นอกจากนี้ยังพบว่าพบพรรณไม้ที่หายากตามบัญชีรายชื่อของพืชหายากในประเทศไทย จำนวน 1 ชนิด คือคำมอกหลวง (Gardenia sootepensis Hutch.) ซึ่งชาวบ้านใช้ประโยชน์ในด้านการเป็นพืชสมุนไพรสำหรับหญิงหลังคลอด และเป็นเชื้อเพลิงได้