การประเมินผลการบริหารจัดการจราจรแบบสวนกระแส: กรณีศึกษาบริเวณด่านเก็บเงินค่าธรรมเนียมผ่านทางทับช้าง

Abstract

บทความนี้นำเสนอผลการประเมินด้านวิศวกรรมจราจรของการจัดการจราจร ด้วยวิธีการเปิดใช้ช่องจราจรแบบสวนกระแส (Reversible lane, RL) บริเวณหน้าด่านเก็บเงินค่าธรรมเนียมผ่านทางทับช้าง บนทางหลวงพิเศษหมายเลข 9 ในช่วงเวลาเร่งด่วน 07:00-08.00 น. ในทิศทางขาเข้าสู่กรุงเทพ โดยการเปลี่ยนช่องทางขาออกไปอยุธยา 1 ช่องให้เป็นทิศขาเข้า และมีความยาวของระยะการเปิดช่องจราจรแบบสวนกระแสเท่ากับ 900 เมตร ซึ่งผลจากการประยุกต์ใช้แบบจำลองด้านการจราจรแบบจุลภาคในการประเมินผลประโยชน์ทางด้านวิศวกรรมของการจัดช่อง RL เพื่อเปรียบเทียบกรณีที่เปิดใช้และไม่เปิดช่อง RL พบว่า การเปิดช่องจราจรแบบสวนกระแสในปัจจุบันสามารถช่วยระบายรถได้มากขึ้นร้อยละ 3.65 ช่วยให้มีความเร็วเฉลี่ยของการจราจรเพิ่มขึ้นร้อยละ 2.40 และลดความล่าช้าเฉลี่ยลงร้อยละ 2.68 โดยสัดส่วนที่เหมาะสมในการจัดช่องจราจรแบบสวนกระแส และเริ่มมีผลประโยชน์จากการเปิดช่องจราจรแบบสวนกระแสอยู่ที่สัดส่วนปริมาณจราจรทิศทางมุ่งหน้ากรุงเทพฯ: อยุธยา เท่ากับร้อยละ 70:30 อย่างไรก็ตามผลการประเมินพบว่า ผลประโยชน์จากการเปิดช่องสวนกระแสของด่านฯ ทับช้างมีค่าค่อนข้างน้อย เนื่องจากข้อจำกัดทางด้านกายภาพของด่านที่ไม่สามารถใช้ช่องเก็บเงินของทิศทางตรงข้ามในการช่วยระบายรถด้วยมาตรการนี้

This article presents the evaluation of reversible lane operation at the Tub Chang toll plaza on Motorway route no.9, Bangkok. The reversible lane (RL) operation has enabled during 07:00 to 08:00 A.M. by changing the direction of an outbound lane to the inbound with the reversal distance of 900 meters. The Comparison Results by using a microscopic simulation model between with and without RL found that the current RL operation explicitly resulted in increasing the toll capacity by 3.65%, increased the average speed and reduced the total delay by 2.40 and 2.68%, respectively. Furthermore, the suitable traffic proportion for opening RL between the inbound and outbound is starting from 70:30 percent (Bangkok-bound: Ayuthaya-bound). However, the results showed that benefit from the opening of RL is relatively small due to the geometrical limitation that cannot used the opposite tollbooths in reversible lane operation.