การมีส่วนร่วมในการจัดการสิ่งแวดล้อมของชุมชนเพื่อพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว: กรณีศึกษา ชุมชนตำบลน้ำผุด อำเภอละงู จังหวัดสตูล
Article Sidebar
เผยแพร่แล้ว:
มิ.ย. 18, 2018
คำสำคัญ:
การมีส่วนร่วมของชุมชน, การจัดการสิ่งแวดล้อม, ตำบลน้ำผุด, อำเภอละงู, จังหวัดสตูล
Main Article Content
บทคัดย่อ
จากกระแสการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการท่องเที่ยวโดยให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการการท่องเที่ยวทั้งการกำหนดทิศทาง การบริหารจัดการ และการดูแลรักษาทรัพยากรของชุมชนโดยเฉพาะทรัพยากรทางธรรมชาติทรัพยากรทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นที่เป็นตัวบ่งชี้ถึงวิถีชีวิตความเป็นอยู่และอัตลักษณ์ที่ทรงคุณค่าของชุมชน การท่องเที่ยวในลักษณะดังกล่าวนี้กำลังได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน และถือว่าเป็นเครื่องมือสำคัญในการขับเคลื่อนและยกระดับเศรษฐกิจของชุมชนได้เป็นอย่างดีการศึกษาการมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการสิ่งแวดล้อมของชุนเพื่อพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว กรณีศึกษาชุมชนตำบลน้ำผุด อำเภอละงู จังหวัดสตูลในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพทั่วไปและบริบททางเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม ตลอดจนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของชุมชน 2) ศึกษาระดับการมีส่วนร่วมในการจัดการสิ่งแวดล้อมของชุมชน 3) ศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อการมีส่วนร่วมในการจัดการสิ่งแวดล้อมของชุมชน และ4) เสนอแนวทางในการส่งเสริมการมีส่วนร่วมในการจัดการสิ่งแวดล้อมของชุมชน
ผลการวิจัยพบว่า
- การมีส่วนร่วมในการจัดการสิ่งแวดล้อมเพื่อพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวของชุมชนตำบลน้ำผุด อำเภอละงู จังหวัดสตูล โดยรวมอยู่ในระดับปานกลางและเมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน ปรากฏว่ามีค่าเฉลี่ยในระดับปานกลางทุกด้านได้แก่ การมีส่วนร่วมในการค้นหาปัญหาร่วมกันการมีส่วนร่วมในวางแผนร่วมกัน การมีส่วนร่วมในการปฏิบัติงานร่วมกัน การมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ การมีส่วนร่วมในการติดตามและประเมินผลและการมีส่วนร่วม ในการรับผลประโยชน์ ตามลำดับ
- การเปรียบเทียบความแตกต่างของปัจจัยส่วนบุคคลกับการมีส่วนร่วมในการจัดการสิ่งแวดล้อมเพื่อพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวของชุมชนตำบลน้ำผุด อำเภอละงู จังหวัดสตูลพบว่า ปัจจัยด้านเพศ อายุและอาชีพส่งผลต่อการมีส่วนร่วมในการจัดการสิ่งแวดล้อมของชุมชนเพื่อพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวแตกต่างกัน
- ปัจจัยสภาพแวดล้อมที่ส่งผลต่อการมีส่วนร่วมในการจัดการสิ่งแวดล้อมเพื่อพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวของชุมชนตำบลน้ำผุด อำเภอละงู จังหวัดสตูล พบว่าปัจจัยทางด้านวัฒนธรรมและปัจจัยทางสิ่งแวดล้อมมีอิทธิพลต่อการมีส่วนร่วมในการจัดการสิ่งแวดล้อมเพื่อพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวในเรื่องการค้นหาประเด็นปัญหาร่วมกัน การปฏิบัติงานร่วมกัน การตัดสินใจ การติดตามประเมินผลและการรับผลประโยชน์ร่วมกัน
- ความผูกพันของชุมชนที่ส่งผลต่อการมีส่วนร่วมในการจัดการสิ่งแวดล้อมเพื่อพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวของชุมชนตำบลน้ำผุด อำเภอละงู จังหวัดสตูล พบว่าความผูกพันของชุมชน ในประเด็นการค้นหาประเด็นปัญหาร่วมกันการวางแผนร่วมกัน การปฏิบัติงานร่วมกัน การตัดสินใจ การติดตามประเมินผลและการรับผลประโยชน์ร่วมกันมีทั้งหมด 2 ด้านคือด้านความเชื่อมั่นและยอมรับเป้าหมายรวมทั้งค่านิยมของชุมชน และด้านความเต็มใจและใช้ความพยายามเต็มที่ในการปฏิบัติงานของชุมชนขณะเดียวกันคนในชุมชนควรมีการปรับตัวโดยจะต้องมีความเชื่อมั่นและยอมรับเป้าหมายรวมหรือค่านิยมของชุมชน และมีส่วนร่วมตลอดกระบวนการของการมีส่วนร่วมในการจัดการสิ่งแวดล้อมของชุมชนเพื่อพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวได้อย่างเต็มที่เพื่อสร้างรายได้ ความเข้มแข็งแก่ชุมชน ปกป้องรักษาธรรมชาติและวัฒนธรรมของชุมชนให้คงอยู่สืบไป
Downloads
Download data is not yet available.
Article Details
How to Cite
บท
บทความวิจัย
References
จินดารัตน์ สมคะเณย์. (2557). การมีส่วนร่วมของคณะกรรมการชุมชนในการพัฒนาเทศบาล ตําบลกมลาไสย
อำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์. วารสารบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร, 11(53),
115-124.
ชัชวาล เอื้อสุวรรณ. (2544). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการสิ่งแวดล้อมเพื่อการท่องเที่ยว: ศึกษา
เฉพาะกรณีสวนรุกขชาติน้ำตกธารทอง อำเภอสังคม จังหวัดหนองคาย. (วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลป
ศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาสังคมและการพัฒนา.บัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยขอนแก่น).
ธนินทร์รัฐ รัตนพงศ์ภิญโญ. (2559). การมีส่วนร่วมของประชาชนและปัจจัยสภาพแวดล้อมในการจัดการการ
ท่องเที่ยวเชิงนิเวศของตลาดน้ำบางน้ำผึ้ง อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ. (จุลนิพนธ์
บริหารธุรกิจบัณฑิต มหาวิทยาลัยศิลปากร).
นัยนา เดชะ. (2556). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการขยะมูลฝอยของชุมชนตำบลเลม็ด อำเภอไชยา
จังหวัดสุราษฎร์ธานี. (วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการจัดการสิ่งแวดล้อม,
มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์).
บุญเลิศ จิตตั้งวัฒนา. (2548). การพัฒนาการทองเที่ยวแบบยั่งยืน. กรุงเทพฯ: เพรส แอนด์ ดีไซน์.
ประพันธ์ พงษ์ชิณพงษ์. (2551). อุตสาหกรรมการท่องเทียว. ปทุมธานี: มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ในพระบรม
ราชูปถัมภ์.
วรรณา วงษ์วานิช. (2549). ความคาดหวังและความพึงพอใจของนักท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์. กรุงเทพมหานคร:
สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
วิภาดา มุกดา. (2557). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการการท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์ อำเภออุ้มผาง
จังหวัดตาก. วารสารวิจัย มสด, สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 10(3), 55-74.
วิลาวัณย์ นาไชยดี. (2557). การมีส่วนรวมของคณะกรรมการชุมชนในการพัฒนาเทศบาลตำบลกมลาไสย
อำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์. วารสารบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร, 11(13).
ศิริวรรณ เสรีรัตน์ และคณะ. (2545). องค์การและการจัดการ. กรุงเทพฯ : ธรรมสาร.
สถาบันพระปกเกล้า. (2551). การมีส่วนร่วม: ทฤษฏี แนวคิดและกระบวนการ. เอกสารประกอบการศึกษาดูงานของคณะกรรมาธิการการพัฒนาการเมืองและการมีส่วนร่วมของประชาชน วุฒิสภาวันอังคารที่ 17 มิถุนายน 2551.
สุชาวลี ชูเอน. (2555). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการป่าชุมชน: กรณีศึกษาตำบลวังมะปราง
อำเภอวังวิเศษ จังหวัดตรัง. (วิทยานิพนธ์สังคมศาสตร์มหาบัณฑิต, สาขาวิชาสิ่งแวดล้อม,
มหาวิทยาลัยมหิดล).
สันติชัย เอื้อจงประสิทธิ. (2551). การศึกษาวิจัยในหน่วยงานท่องเที่ยวของรัฐ. จุลสารการท่องเที่ยว.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2558). สำมะโนประชากรและเคหะปี พ.ศ. 2558 สืบค้นจาก http:///www.satun.nfe.go.th.
อังคณา แซ่เอี้ยว. (2555). การมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของประชนบนเกาะ
พีพีจังหวัดกระบี่. (รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการบริหารทั่วไป, วิทยาลัยการบริหารรัฐกิจมหาวิทยาลัยบูรพา).
Agrawal A, Gibson CC. (1999). Enchantment and disenchantment: The role of community
in natural resource conservation. World Development, 27, 629-649.
Aref F, Gill SS, Farshid A. (2010). Tourism development in local communities: As a community development approach. Journal of American Science, 6, 155-161.
Aref F, Redzuan M. (2009). Community capacity building for tourism development. Journal of Human Ecology, 27, 21-25.
Chapman, M., & Kirk, K. (2001). Lessons for Community Capacity Building: A summary of the
research evidence. Retrieved 2, October, 2007, from http://www.scothomes.gov.uk/pdfs/pubs/260.pdf.
Chok, S. and Macbeth, J. (2007). Tourism as a tool for poverty alleviation: a critical analysis of pro-poor tourism and implications for sustainability. Current Issues in Tourism, 10(2&3), 144-164.
Haukel and JV. (2011). Tourism stakeholders’perceptions of national park management in Norway. Journal of Sustainable Tourism, 19, 133-153.
Jamal, T and Stonza, A. (2009). Collaboration theory and tourism practice in protected areas: Stakeholders structuring and sustainability. Journal of Sustainable Tourism, 17(2),169–190.
Kibicho, W. (2003). Community tourism: a lesson from Kenya’s coastal region. Journal of Vacation Marketing, 10(1), 33-42.
Li, W. (2005). Community decision-making: participation in development. Annals of Tourism Research, 33(1), 132-143.
Li, Y. (2004). Exploring community tourism in China: the case of Nanshan tourism zone. Journal of Sustainable Tourism, 12(3), 175-193.
Mannigel, E. (2008). Integrating parks and people: How does participation worked in protected area management. Society and Natural Resources, 21, 498-511.
Matarrita-Cascante D, Brennan MA, Luloff AE. (2010). Community agency and sustainable tourism development: The case of La Fortuna, Costa Rica. Journal of Sustainable Tourism, 18, 735-756.
Mayers J. (2005). Stakeholder Power Analysis. London: IIED.
Niezgoda A, Czernek K. (2008). Development of cooperation between residents and local authority in tourism destination. Original Scientific Paper, 56, 385-398.
Olsder K, Van der Donk M. (2006). Destination Conservation: Protecting Nature by Developing Tourism. Amsterdam: IUCN National Committee of the Netherlands.
Pongponrat K. (2011). Participatory management process in local tourism development: A
case study on fisherman village on Samui Island, Thailand. Asia Pacific Journal of
Tourism Research, 16, 57-73.
Pongponrat, K., and Pongquan, S. (2007). Community Participation in a Local Tourism Planning
Process: A Case Study of Nathon Community on Samui Island, Thailand, Asia Pacific
Journal of Rural Development, Dhaka, Bangladesh, 2, 27-46.
Scherl LM, Edwards S. (2007). Tourism, indigenous and local communities and protected areas in developing nations. In: R Bushell, PFJ Eagles (Eds.): Tourism and Protected Areas: Benefits beyond Boundaries. Wallingford: CABI International.
Tosun, C. (2006). Expected nature of community participation in tourism development. Tourism Management, 27(3), 493-504.
Tosun, C. (2000). Limits to community participation in the tourism development process in developing countries. Tourism Management, 21, 613-633.
Uphoff, N. (1979). Feasibility and Application of Rural Development Participation: A State-of-
the Art Paper. Ithaca, NY: Rural Development Committee, Cornell University.
Yamane, Taro. (1967). Statistics: An Introductory Analysis, 2nd Edition, New York: Harper
and Row.
Zhao, W. and Ritchie J.R. (2007). Tourism and poverty alleviation: an integrative research
Framework, 10(2&3), 119-143.
อำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์. วารสารบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร, 11(53),
115-124.
ชัชวาล เอื้อสุวรรณ. (2544). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการสิ่งแวดล้อมเพื่อการท่องเที่ยว: ศึกษา
เฉพาะกรณีสวนรุกขชาติน้ำตกธารทอง อำเภอสังคม จังหวัดหนองคาย. (วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลป
ศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาสังคมและการพัฒนา.บัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยขอนแก่น).
ธนินทร์รัฐ รัตนพงศ์ภิญโญ. (2559). การมีส่วนร่วมของประชาชนและปัจจัยสภาพแวดล้อมในการจัดการการ
ท่องเที่ยวเชิงนิเวศของตลาดน้ำบางน้ำผึ้ง อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ. (จุลนิพนธ์
บริหารธุรกิจบัณฑิต มหาวิทยาลัยศิลปากร).
นัยนา เดชะ. (2556). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการขยะมูลฝอยของชุมชนตำบลเลม็ด อำเภอไชยา
จังหวัดสุราษฎร์ธานี. (วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการจัดการสิ่งแวดล้อม,
มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์).
บุญเลิศ จิตตั้งวัฒนา. (2548). การพัฒนาการทองเที่ยวแบบยั่งยืน. กรุงเทพฯ: เพรส แอนด์ ดีไซน์.
ประพันธ์ พงษ์ชิณพงษ์. (2551). อุตสาหกรรมการท่องเทียว. ปทุมธานี: มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ในพระบรม
ราชูปถัมภ์.
วรรณา วงษ์วานิช. (2549). ความคาดหวังและความพึงพอใจของนักท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์. กรุงเทพมหานคร:
สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
วิภาดา มุกดา. (2557). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการการท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์ อำเภออุ้มผาง
จังหวัดตาก. วารสารวิจัย มสด, สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 10(3), 55-74.
วิลาวัณย์ นาไชยดี. (2557). การมีส่วนรวมของคณะกรรมการชุมชนในการพัฒนาเทศบาลตำบลกมลาไสย
อำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์. วารสารบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร, 11(13).
ศิริวรรณ เสรีรัตน์ และคณะ. (2545). องค์การและการจัดการ. กรุงเทพฯ : ธรรมสาร.
สถาบันพระปกเกล้า. (2551). การมีส่วนร่วม: ทฤษฏี แนวคิดและกระบวนการ. เอกสารประกอบการศึกษาดูงานของคณะกรรมาธิการการพัฒนาการเมืองและการมีส่วนร่วมของประชาชน วุฒิสภาวันอังคารที่ 17 มิถุนายน 2551.
สุชาวลี ชูเอน. (2555). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการป่าชุมชน: กรณีศึกษาตำบลวังมะปราง
อำเภอวังวิเศษ จังหวัดตรัง. (วิทยานิพนธ์สังคมศาสตร์มหาบัณฑิต, สาขาวิชาสิ่งแวดล้อม,
มหาวิทยาลัยมหิดล).
สันติชัย เอื้อจงประสิทธิ. (2551). การศึกษาวิจัยในหน่วยงานท่องเที่ยวของรัฐ. จุลสารการท่องเที่ยว.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2558). สำมะโนประชากรและเคหะปี พ.ศ. 2558 สืบค้นจาก http:///www.satun.nfe.go.th.
อังคณา แซ่เอี้ยว. (2555). การมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของประชนบนเกาะ
พีพีจังหวัดกระบี่. (รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการบริหารทั่วไป, วิทยาลัยการบริหารรัฐกิจมหาวิทยาลัยบูรพา).
Agrawal A, Gibson CC. (1999). Enchantment and disenchantment: The role of community
in natural resource conservation. World Development, 27, 629-649.
Aref F, Gill SS, Farshid A. (2010). Tourism development in local communities: As a community development approach. Journal of American Science, 6, 155-161.
Aref F, Redzuan M. (2009). Community capacity building for tourism development. Journal of Human Ecology, 27, 21-25.
Chapman, M., & Kirk, K. (2001). Lessons for Community Capacity Building: A summary of the
research evidence. Retrieved 2, October, 2007, from http://www.scothomes.gov.uk/pdfs/pubs/260.pdf.
Chok, S. and Macbeth, J. (2007). Tourism as a tool for poverty alleviation: a critical analysis of pro-poor tourism and implications for sustainability. Current Issues in Tourism, 10(2&3), 144-164.
Haukel and JV. (2011). Tourism stakeholders’perceptions of national park management in Norway. Journal of Sustainable Tourism, 19, 133-153.
Jamal, T and Stonza, A. (2009). Collaboration theory and tourism practice in protected areas: Stakeholders structuring and sustainability. Journal of Sustainable Tourism, 17(2),169–190.
Kibicho, W. (2003). Community tourism: a lesson from Kenya’s coastal region. Journal of Vacation Marketing, 10(1), 33-42.
Li, W. (2005). Community decision-making: participation in development. Annals of Tourism Research, 33(1), 132-143.
Li, Y. (2004). Exploring community tourism in China: the case of Nanshan tourism zone. Journal of Sustainable Tourism, 12(3), 175-193.
Mannigel, E. (2008). Integrating parks and people: How does participation worked in protected area management. Society and Natural Resources, 21, 498-511.
Matarrita-Cascante D, Brennan MA, Luloff AE. (2010). Community agency and sustainable tourism development: The case of La Fortuna, Costa Rica. Journal of Sustainable Tourism, 18, 735-756.
Mayers J. (2005). Stakeholder Power Analysis. London: IIED.
Niezgoda A, Czernek K. (2008). Development of cooperation between residents and local authority in tourism destination. Original Scientific Paper, 56, 385-398.
Olsder K, Van der Donk M. (2006). Destination Conservation: Protecting Nature by Developing Tourism. Amsterdam: IUCN National Committee of the Netherlands.
Pongponrat K. (2011). Participatory management process in local tourism development: A
case study on fisherman village on Samui Island, Thailand. Asia Pacific Journal of
Tourism Research, 16, 57-73.
Pongponrat, K., and Pongquan, S. (2007). Community Participation in a Local Tourism Planning
Process: A Case Study of Nathon Community on Samui Island, Thailand, Asia Pacific
Journal of Rural Development, Dhaka, Bangladesh, 2, 27-46.
Scherl LM, Edwards S. (2007). Tourism, indigenous and local communities and protected areas in developing nations. In: R Bushell, PFJ Eagles (Eds.): Tourism and Protected Areas: Benefits beyond Boundaries. Wallingford: CABI International.
Tosun, C. (2006). Expected nature of community participation in tourism development. Tourism Management, 27(3), 493-504.
Tosun, C. (2000). Limits to community participation in the tourism development process in developing countries. Tourism Management, 21, 613-633.
Uphoff, N. (1979). Feasibility and Application of Rural Development Participation: A State-of-
the Art Paper. Ithaca, NY: Rural Development Committee, Cornell University.
Yamane, Taro. (1967). Statistics: An Introductory Analysis, 2nd Edition, New York: Harper
and Row.
Zhao, W. and Ritchie J.R. (2007). Tourism and poverty alleviation: an integrative research
Framework, 10(2&3), 119-143.