สัณฐานวิทยาเรณูของทุเรียนพันธุ์ปลูกในจังหวัดระยอง

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะสัณฐานวิทยาเรณู ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ประจำพันธุ์ของทุเรียน (Durio zibethinus L.) ในจังหวัดระยอง 10 พันธุ์ เก็บตัวอย่างช่วงเดือนพฤศจิกายน 2564-มกราคม 2565 โดยเป็นพันธุ์พื้นบ้าน 7 พันธุ์ ได้แก่ พันธุ์กระดุมทอง (Kradum Thong) พันธุ์สาวชมฟักทอง (Saochom Fakthong) พันธุ์หลงลับแล (Long LapLae) พันธุ์ไอ้เม่น (I-Men) พันธุ์เม็ดในยายปราง (Metnai Yaiprang) พันธุ์นวลทองจันทร์ (Noun Thongjan) และพันธุ์พวงมณี (Phuang Mani) ทุเรียนพันธุ์ที่นิยมทางการค้า 3 พันธุ์ ได้แก่ พันธุ์หมอนทอง (Moan Thong) พันธุ์ชะนี (Chani) และพันธุ์ก้านยาว (Kan Yao) เก็บตัวอย่างพันธุ์ละ 10 ต้นๆ ละ 5 ดอก เตรียมตัวอย่างเรณู โดยวิธีอะซีโตไลซิส (Acetolysis) นำมาศึกษาภายใต้กล้องจุลทรรศน์แบบใช้แสง (LM) และกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอนแบบส่องกราด (SEM) พบลักษณะสัณฐานวิทยาเรณูที่คล้ายคลึงกัน คือ เรณูขนาดกลาง (แกนขั้วเฉลี่ย 43.19 ไมครอน) มีช่องเปิด 3 ช่องเป็นแบบผสม (Tricolporate) และลวดลายบนผนังเรณู (Ornamentation) แบบเรียบ (Psilate) อีกทั้งสามารถจำแนกรูปร่างของเรณูทุเรียนทั้ง 10 พันธุ์ เป็น 3 กลุ่ม คือ 1) กลุ่มที่มีรูปร่างแบบ Suboblate มี 6 พันธุ์ ได้แก่ พันธุ์กระดุมทอง พันธุ์ก้านยาว พันธุ์ชะนี พันธุ์เม็ดในยายปราง พันธุ์สาวชมฟักทอง และพันธุ์หมอนทอง 2) กลุ่มที่มีรูปร่างแบบ Oblate spheroidal มี 3 พันธุ์ ได้แก่ พันธุ์นวลทองจันทร์ พันธุ์พวงมณี และพันธุ์หลงลับแล 3) กลุ่มที่มีรูปร่างแบบ Prolate spheroidal มี 1 พันธุ์ คือ พันธุ์ไอ้เม่น นอกจากนี้ยังพบว่า เรณูทุเรียนเม็ดในยายปรางจัดอยู่ในกลุ่มเรณูขนาดใหญ่ (แกนขั้ว 51.36 ไมครอน) ซึ่งข้อมูลที่ได้จากการศึกษาครั้งนี้สามารถนำไปใช้เป็นข้อมูลเสริมในการระบุเอกลักษณ์ประจำพันธุ์ของทุเรียน ประยุกต์ในการปรับปรุงพันธุ์ และใช้ติดตามพาหะถ่ายเรณูในธรรมชาติ