รูปแบบสถาปัตยกรรม เพื่อการอนุรักษ์ภูมิทัศน์วัฒนธรรมของเมืองเชียงราย

ผู้แต่ง

  • เกริก กิตติคุณ สาขาสถาปัตยกรรมศาสตร์ คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย
  • สันติชาติ ชัยภมรฤทธิ์ สถาปนิก ระดับชำนาญการ องค์การบริหารส่วนจังหวัดเชียงราย

คำสำคัญ:

รูปแบบสถาปัตยกรรม, การอนุรักษ์ภูมิทัศน์วัฒนธรรม, เชียงราย

บทคัดย่อ

มรดกทางสถาปัตยกรรม ถือว่าเป็นภูมิปัญญาที่ล้ำค่าของบรรพบุรุษที่สะท้อนให้เห็นวิถีชีวิต และความเป็นอยู่ของผู้คนในอดีตจนถึงปัจจุบัน ซึ่งเป็นเอกลักษณะเฉพาะตามบริบทของพื้นที่ โดยมีคติความเชื่อและการเปลี่ยนแปลงทางสังคมที่สะท้อนในงานสถาปัตยกรรมและสภาพแวดล้อมของชุมชน จากประวัติศาสตร์ของเมืองเชียงราย การสร้างบ้านแปงเมืองของพญามังราย บริเวณที่ราบลุ่มริมฝั่งแม่น้ำกก ในเขตกำแพงเมืองเก่าและได้ขนานนามราชธานีแห่งนี้ว่า เชียงราย ซึ่งมีความหมายว่า เมืองของพญามังรายการตั้งถิ่นฐานของผู้คนในกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆปรากฏลักษณะงานสถาปัตยกรรม พื้นถิ่นล้านนา และการได้รับอิทธิพลจากมิชชันนารีสอนศาสนาในงานสถาปัตยกรรมแบบตะวันตก รวมถึงการเปลี่ยนแปลงจากความเป็นเมือง (Urbanization) ทำให้งานสถาปัตยกรรมที่ทรงคุณค่า โดยเฉพาะอาคารประเภทบ้านพักอาศัย ถูกรื้อทำลายเพื่อสร้างใหม่ตามกระแสนิยม ทั้งนี้งานวิจัยได้ศึกษา เพื่อสำรวจมรดกสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นประเภทต่างๆ ในเมืองรายและสร้างรูปแบบทางสถาปัตยกรรม ร่วมสมัยที่เป็นต้นแบบ เพื่อการอนุรักษ์สภาพทางภูมิทัศน์วัฒนธรรม เพื่อเป็นแนวทางการอนุรักษ์ สถาปัตยกรรมและสภาพแวดล้อมของชุมชนในเขตเทศบาลนครเชียงราย และส่งเสริมให้หน่วยงานท้องถิ่นที่รับผิดชอบในการดำเนินการอนุญาตก่อสร้างและวางกรอบข้อบังคับเทศบัญญัติท้องถิ่น เพื่อการอนุรักษ์มรดกทางสถาปัตยกรรม และสภาพแวดล้อมของชุมชนที่เหมาะสมกับบริบทของเมืองเชียงราย

เอกสารอ้างอิง

กฤช เพิ่มทันจิตร. (2536). ทฤษฎีและแนวความคิดเกี่ยวกับกระบวนการเกิดเมือง. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ครีเอทีฟ พลับลิงชิ่ง.

กฎกระทรวงฉบับที่ 124 พ.ศ. 2550. (2550). ผังเมืองรวมเชียงราย. กรุงเทพฯ : กรมโยธาธิการและผังเมือง กระทรวงมหาดไทย.

เกรียงไกร เกิดศิริ. (2551). ชุมชนกับภูมิทัศน์วัฒนธรรม. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์อุษาคเนย์.

ต้นข้าว ปาณินท์. (2553). คนและความคิดทางสถาปัตยกรรม. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์สมมติ.

บุญช่วย ศรีสวัสดิ์. (2547). 30 ชาติในเชียงราย. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์ศยาม.

วิวัฒน์ เตมียพันธ์. (2540). การอนุรักษ์สถาปัตยกรรมและชุมชน : เอกสาร ประกอบการสัมมนาทางวิชาการ เนื่องในวาระครบรอบสถาปนา 80 ปี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ภาควิชาสถาปัตยกรรมศาสตร์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ศรีศักร วัลลิโภดม. (2525). โบราณคดีไทยในทศวรรษที่ผ่านมา. กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ.

สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. (2529). อนุสรณ์การสมโภชเมืองเชียงราย 725 ปี. เชียงใหม่ : โรงพิมพ์เชียงใหม่สหนวกิจ.

สันติชาติ ชัยภมรฤทธิ์. (2553). การพัฒนาถนนธนาลัย ให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในเมืองเชียงราย. คณะสถาปัตยกรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

สุเมธ ชุมสาย ณ อยุธยา และ บริษัท SJA3D. (2545). โครงการฟื้นฟูเอกลักษณ์สถาปัตยกรรมพื้นถิ่น ล้านนาจังหวัดเชียงราย. รายงานฉบับ สมบูรณ์ เสนอต่อเทศบาลนครเชียงราย.

อรศิริ ปาณินท์. (2543). ปัญญาสร้างสรรค์ในเรือนพื้นถิ่นอุษาคเนย์. คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร.

อนุวิทย์ เจริญศุภกุล และวิวัฒน์ เตมียพันธ์. (2521). เรือนล้านนาไทยและประเพณีการปลูกเรือน. กรุงเทพฯ :โรงพิมพ์อักษรสัมพันธ์.

Gordon Cullen. (1961). The Concise town scape. New York : Van Nos trand Reinhokd.

Haber, W. (1995). Concept Origin and Meaning of Landscape. New York : UNESCO.

Kevin Lynch. (1977). The image of the city. Cambridge : The MIT Press.

Williams, S.H. (1954). Urban Aesthetics. Town Planning Review 25 : 95 – 113.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-07-07

รูปแบบการอ้างอิง

กิตติคุณ เ., & ชัยภมรฤทธิ์ ส. (2025). รูปแบบสถาปัตยกรรม เพื่อการอนุรักษ์ภูมิทัศน์วัฒนธรรมของเมืองเชียงราย. วารสารวิชาการเทคโนโลยีอุตสาหกรรม : มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา, 2(2), 91–108. สืบค้น จาก https://ph01.tci-thaijo.org/index.php/fit-ssru/article/view/262926

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย