การปนเปื้อนโลหะหนักและการประเมินความเสี่ยงทางนิเวศวิทยาของอุทยานภูหินร่องกล้า

บทคัดย่อ

ความสมดุลของระบบนิเวศขึ้นอยู่กับความยั่งยืนของดิน โดยเฉพาะอย่างยิ่งปริมาณโลหะหนักเป็นปัจจัยหลักที่กำหนดระดับการปนเปื้อนและความเสื่อมโทรมของดิน การศึกษานี้มีเป้าหมายเพื่อประเมินการปนเปื้อนของโลหะหนัก ได้แก่ ทองแดง (Cu) สังกะสี (Zn) แคดเมียม  (Cd) ตะกั่ว (Pb) และโครเมียม (Cr) ที่สะสมอยู่ในดินในพื้นที่อุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้า จังหวัดพิษณุโลก ประเทศไทย และประเมินความเสี่ยงทางนิเวศวิทยาโดยใช้ดัชนีค่าความเสี่ยงทางนิเวศวิทยาแบบชนิดเดี่ยว (Ecological Risk index; ER) และค่าความเสี่ยงทางนิเวศวิทยารวม (Potential Ecological Risk index; PERI) จากการศึกษา พบว่า ในพื้นที่เส้นทางศึกษาธรรมชาติ มีความเข้มข้นของ Cd Cr Cu Pb และ Zn อยู่ในช่วง 0.02-0.25 3.23-6.18 1.75-7.84 1.15-9.21 และ 10.19-19.89 มิลลิกรัม/กิโลกรัม ตามลำดับ ส่วนในพื้นที่บริเวณบ้านพักและบริเวณลานจอดรถ มีค่าความเข้มข้นของ Cd Cr Cu Pb และ Zn  อยู่ในช่วง 0.03-0.08 12.56-29.07 5.23-10.48 5.17-7.90 และ 23.56-30.49 มิลลิกรัม/กิโลกรัม ตามลำดับ โดยปริมาณโลหะหนักในพื้นที่ศึกษามีค่าไม่เกินค่ามาตรฐานคุณภาพดินตามประกาศคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ ส่วนการประเมินความเสี่ยงทางนิเวศวิทยา พบว่า มีค่าอยู่ในระดับต่ำ ซึ่งแสดงว่าการปนเปื้อนของโลหะในพื้นที่ศึกษาอยู่ในระดับต่ำ แม้ว่าผลการศึกษาจะบ่งชี้ว่าดินในอุทยานแห่งชาติไม่มีปนเปื้อนโลหะหนักในระดับที่เป็นอันตราย แต่อาจได้รับผลกระทบจากกิจกรรมของมนุษย์ในอนาคต ดังนั้นการติดตามคุณภาพดินอย่างต่อเนื่องจึงเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อป้องกันการเสื่อมโทรมของระบบนิเวศ