การศึกษาการอบแห้งใบกระท่อมด้วยวิธีฟูลอิดไดซ์เบด

บทคัดย่อ

ใบกระท่อมเป็นพืชที่ใช้รักษาอาการป่วยติดเชื้อในลำไส้ ท้องเสีย ปวดกล้ามเนื้อ และลดไข้ ปี 2564 รัฐบาลยกเลิกข้อห้ามการใช้กระท่อมในอาหาร ทำให้สามารถใช้ในอาหารได้ ปัจจุบันมีการแปรรูปเป็นใบแห้งและผง ใช้ในผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น เครื่องดื่มผสมกระท่อมและชาพร้อมชงงานวิจัยนี้ศึกษาการอบแห้งใบกระท่อมก้านใบสีเขียว (พันธุ์แตงกวา) โดยใช้เครื่องอบแห้งแบบฟลูอิไดซ์เบด ซึ่งประกอบด้วยพัดลมโบลเวอร์เป่าลมร้อนผ่านเครื่องทำความร้อนเข้าสู่ถังอบแห้งด้วยอัตราการไหล 38 ลูกบาศก์ฟุตต่อนาที (CFM) ใบกระท่อมที่ใช้ปริมาณ 1 กิโลกรัม (kg) 2 kg และ 3 kg ตัดแต่งเป็นชิ้นขนาด 3-5 เซนติเมตร (cm) ทำการทดลองที่อุณหภูมิ 40°C 50°C 60°C และ 70°C โดยบันทึกค่าความชื้นที่ลดลงทุก 10 นาที เพื่อค้นหาผลกระทบของอุณหภูมิและน้ำหนักต่ออัตราส่วนความชื้น การสิ้นเปลืองพลังงานจำเพาะ และปริมาณสารไมทราไจนีน ผลการวิจัย พบว่า ใบกระท่อมมีการลดความชื้นได้รวดเร็วตามอุณหภูมิที่เพิ่มขึ้น และระยะเวลาของการอบแห้งจะเพิ่มขึ้นตามน้ำหนักของใบกระท่อมที่ใช้อบแห้ง ความสิ้นเปลืองพลังงานจำเพาะลดลงสูงสุดร้อยละ 9.10 ตามอุณหภูมิที่เพิ่มสูงขึ้น ปริมาณสารไมทราไจนีนในใบกระท่อมจะลดลงแบบเชิงเส้นตามการเพิ่มอุณหภูมิอบแห้ง โดยที่อุณหภูมิ 70°C จะลดลงต่ำสุดที่ร้อยละ 25.93 จากข้อมูลผลการทดลองเมื่อคำนึงถึงการใช้พลังงานและเวลาการอบแห้งที่อุณหภูมิ 60°C เหมาะสมกับการแห้งในการศึกษาครั้งนี้ แต่หากคำนึงถึงปริมาณสารไมทราไจนีนมากที่สุดควรทำการอบแห้งที่อุณหภูมิ 40°C แนวทางการใช้ประโยชน์จากผลการวิจัยนี้สามารถใช้พัฒนาอาหารและเครื่องดื่มจากใบกระท่อม เพิ่มมูลค่าผลผลิตเกษตร แนะนำอุณหภูมิอบแห้งที่เหมาะสมเพื่อลดพลังงาน และสนับสนุนการผลิตสมุนไพรแผนไทยที่ควบคุมสารออกฤทธิ์ได้