กระบวนการเตรียมสารสกัดสมุนไพรจากตำรับยาทาแผลทองนพคุณที่มีฤทธิ์ต้านเชื้อจุลินทรีย์และต้านอนุมูลอิสระ

ผู้แต่ง

  • วันดี ปลีสนิท คณะวิทยาการสุขภาพและการกีฬา มหาวิทยาลัยทักษิณ
  • อัฟนัน วาเงาะ คณะวิทยาการสุขภาพและการกีฬา มหาวิทยาลัยทักษิณ
  • สุกาญจนา กำลังมาก คณะวิทยาการสุขภาพและการกีฬา มหาวิทยาลัยทักษิณ
  • ยมล พิทักษ์ภาวศุทธิ คณะวิทยาการสุขภาพและการกีฬา มหาวิทยาลัยทักษิณ

คำสำคัญ:

คลื่นไมโครเวฟ, ตำรับยาทาแผลทองนพคุณ, สารต้านอนุมูลอิสระ, ฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย

บทคัดย่อ

น้ำมันทาแผลตำรับยาทองนพคุณ เป็นตำรับยาที่มีมาแต่โบราณ เพื่อใช้สำหรับการสมานแผล ในสารสกัดตำรับยาทาแผลทองนพคุณมีคุณสมบัติต้านการอักเสบ ต้านเชื้อแบคทีเรีย ต้านอนุมูลอิสระและสมานแผล งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิธีการสกัดตำรับยาทาแผลทองนพคุณ นำมาศึกษาฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ และปริมาณฟีนอลิกรวม รวมทั้งประเมินความคงสภาพของสารสกัดตํารับยาทาแผลทองนพคุณ ผลการศึกษาความคงสภาพในสภาวะเร่ง พบว่า ลักษณะทางกายภาพของสารสกัดทั้ง 3 รูปแบบใกล้เคียงกันมาก โดยรูปแบบไมโครเวฟ 300 วัตต์ สีเหลือง อ่อนกว่า ค่าความเข้มข้นต่ำสุดที่ยับยั้งเชื้อ (MIC) และค่าความเข้มข้นต่ำสุดที่ฆ่าเชื้อ (MBC/MFC) ต่อเชื้อแบคทีเรีย Staphylococcus epidermidis Propionibacterium acnes และยีสต์ Malassezia furfur ของสารสกัดรูปแบบไมโครเวฟ 800 วัตต์ พบว่า มีค่า MIC เท่ากับ 4 0.50 และ 4 mg/mL ตามลำดับ ค่า MBC เท่ากับ 4 0.50 และ MFC>32 mg/mL ตามลำดับ เมื่อทดสอบฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระด้วยวิธี DPPH พบว่า สารสกัดตํารับยาทาแผลทองนพคุณที่สกัดด้วยไมโครเวฟ 800 วัตต์ และสารมาตรฐานกรดแอสคอร์บิก มีค่า IC50 เท่ากับ 0.37 mg/mL และ 1.59 µg/mL ตามลำดับ เมื่อวิเคราะห์ปริมาณฟีนอลิกรวมด้วยวิธี Folin-Ciocalteu พบว่า สารสกัดด้วยไมโครเวฟ 800 วัตต์ มีปริมาณฟีนอลิกรวมมากที่สุด สำหรับการทดสอบการคงสภาพในสภาวะเร่ง พบว่า การสกัดทั้ง 3 รูปแบบ แสดงผลเหมือนกันใน Cycle ที่ 3 มีตะกอนเกิดขึ้น จากข้อมูลงานวิจัยนี้สามารถนำไปพัฒนาผลิตภัณฑ์จากสารสกัดตำรับยาทาแผลทองนพคุณได้

เอกสารอ้างอิง

กชนิภา สุทธิบุตร, และณิชนันทน์ คมมี. (2554). การศึกษาฤทธิ์ยับยั้งเชื้อจุลชีพของสารสกัดสมุนไพรในตำรับยารักษาแผลเบาหวาน. (ปัญหาพิเศษหลักสูตรปริญญาตรี). คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

กองการประกอบโรคศิลปะ. (2542). ตําราแพทย์แผนโบราณทั่วไป สาขาเภสัชกรรม. นนทบุรี: สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข.

กิรณา สีนิล, กัสมีย์ สะนิลเลาะ, จันทร์เพ็ญ มีชนะ, สุชาดา อุษาวิโรจน์, สุนันทา มากมูล, วัชราภรณ์ ดวงโปธา, และอภิชญา พลายแก้ว. (2563). การดูแลบาดแผลขั้นสูง. วชิรสารการพยาบาล, 22(1), 104-115.

ขวัญฤทัย กิ่วไธสง. (2560). การประเมินอายุการเก็บรักษาผงปรุงรสมาซาลา (รายงานของวิชาสหกิจศึกษา). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยสยาม, คณะวิทยาศาสตร์, ภาควิชาเทคโนโลยีการอาหาร.

ฐานข้อมูลเครื่องยาสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. (2552). สืบค้นเมื่อ 20 กุมภาพันธ์ 2567, จาก https://apps.phar.ubu.ac.th/thaicrudedrug

ณฤดล โสดา, พิมลวรรณ เสนะวงศ์, และทรัพย์สิน ทองนพคุณ. (2559). การศึกษาเบื้องต้นเกี่ยวกับประสิทธิผลของตำรับ “ยาน้ำมันสมุนไพร” ในการรักษาแผลเรื้อรัง. ธรรมศาสตร์เวชสาร, 16(3), 438-446.

ธนภัทร ทรงศักดิ์. (2559). การสกัดสารสำคัญจากพืชสมุนไพรด้วยคลื่นไมโครเวฟ. สืบค้นเมื่อ 20 กุมภาพันธ์ 2567, จาก https://ccpe.pharmacycouncil.org/showfile.php?file=79

ศศิประภา ชิตรัตถา. (2561). ความคงสภาพของยา (Drug stability). กรุงเทพฯ: ศูนย์การศึกษาต่อเนื่องทางเภสัชศาสตร์, คณะเภสัชศาสตร์, มหาวิทยาลัยสยาม.

อุมนียะห์ กูนา, ฟิรดาว เฮ็งตา, ยมล พิทักษ์ภาวศุทธิ, และสุกาญจนา กำลังมาก. (2567). ตำรับสเปรย์พ่นคอจากสมุนไพรดองน้ำผึ้งชันโรงสำหรับยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย, วารสาร PSRU Journal of Science and Technology, 9(2), 95-106.

อารีรัตน์ ซื่อดี. (2560). การใช้คลื่นไมโครเวฟสกัดสารสำคัญจากพืชสมุนไพร. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชียฉบับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 11(1), 1-14.

Abdul-Ameer, J., & Al-Hussaini, S. (2010). Comparative study of the inhibitory efficacy of some medicinal plant oils on the growth of pure isolates from a group of pathogenic microorganisms in vitro. Kufa Journal for Veterinary Medical Sciences, 1, 153-165.

Akram, M., Uddin, S., Ahmed, A., Usmanghani, K., Hannan, A., Mohiuddin, E., & Asif, M. (2010). Curcuma longa and Curcumin: A review article. Rom J Biol-Plant Biol, 55, 65-70.

Brand-Williams, W., & Cuvelierset, C. (1995). Use of a free radical method to evaluate antioxidant activity. Lebensmittel-Wissenschaft and Technology, 28, 1-225.

Data Stellar Co., Ltd. Medical Dictionary Database. (2010). Definitions of Wound and Injury [online] 2020. Retrieved April, 21, 2020, from: www.dictionar y.net/wounds%20and%20injuries

Fertunandes, L., Ribeiro, H., Oliveira, A., Silva, A., Freitas, A., Henriques, M., & Rodrigues, M. (2021). Journal of Traditional and Complementary Medicine. Journal of Traditional and Complementary Medicine, 11, 130-136.

Hosseini, S.S., Khodaiyan, F., & Yarmand, M.S. (2016). Optimization of microwave assisted extraction of pectinfrom sour orange peel and its physicochemical properties. Carbohydrate Polymers, 140, 59-65.

Heal, C.F., Banks, J.L., Lepper P.D., Kontopantelis, E., & Driel, M.L. (2016). Topical antibiotics for preventing surgical site infection in wounds healing by primary intention. Cochrane Database Syst Rev, 7(11), 1-55.

Kiran, K., & Asad, M. (2008). Wound healing activity of Sesamum indicum L seed and oil in rats. Indian Journal of Experimental Biology, 46, 777-782.

Nevin, K.G., & Rajamohan, T. (2010). Effect of topical application of virgin coconut oil on skin components and antioxidant status during dermal wound healing in young rats. Skin Pharmacol Physiol, 23, 290-297.

Parle M., Kadian R., & Sharma K. (2014). Phytopharmacology of Acacia catechu willd: A review. World journal of pharmacy and pharmaceutical sciences, 3, 1380-1389.

Sachindra, N.M., Airanthi, M.K.W.A., Hosokawa, M., & Miyashita, K. (2010). Radical scavenging and singlet oxygen quenching activity of extracts from Indian seaweeds. Journal of Food Science and Technology, 47(1), 94-99.

Sae-lim, P., Yeunyongsawat, S., & Panichayupakaranant, P., (2019). Chamuangone-Enriched Garcinia cowa Leaf Extract with Rice Bran Oil, Extraction and Cytotoxic Activity against Cancer Cells, Pharmacognosy Magazine. 15(61), 183-188.

Zhong, J., Wang, Y., Yang, R., Liu, X., Yang, Q., & Qin, X. (2018). The application of ultrasound and microwave to increase oil extraction from Moringa oleifera seeds. Indian Crops and Products, 120(15), 1-10.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-12-25

รูปแบบการอ้างอิง

ปลีสนิท ว. ., วาเงาะ อ., กำลังมาก ส. ., & พิทักษ์ภาวศุทธิ ย. (2025). กระบวนการเตรียมสารสกัดสมุนไพรจากตำรับยาทาแผลทองนพคุณที่มีฤทธิ์ต้านเชื้อจุลินทรีย์และต้านอนุมูลอิสระ. PSRU Journal of Science and Technology, 10(3), 18–34. สืบค้น จาก https://ph01.tci-thaijo.org/index.php/Scipsru/article/view/259333

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย