การประเมินปริมาณโลหะหนักที่ปนเปื้อนในเมล็ดข้าว กรณีศึกษา: ตำบลเกาะไร่ อำเภอบ้านโพธิ์ จังหวัดฉะเชิงเทรา

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินปริมาณโลหะหนัก ได้แก่ แมงกานีส (Mn) ทองแดง (Cu) สังกะสี (Zn) แคดเมียม (Cd) และสารหนูรวม (Total As) ที่ปนเปื้อนในตัวอย่างเมล็ดข้าวหลังเก็บเกี่ยว จากพื้นที่ศึกษา 5 แปลงนา ในตำบลเกาะไร่ อำเภอบ้านโพธิ์ จังหวัดฉะเชิงเทรา ทำการตรวจวิเคราะห์โลหะหนักที่ปนเปื้อนในตัวอย่างเมล็ดข้าวพันธุ์จัสมิน โดยใช้เทคนิคอินดัคทีฟคัพเพิลพลาสมาแมสสเปคโตรมิทรี (Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry; ICP-MS) และการสังเกตพฤติกรรมการใช้สารเคมีทางการเกษตรของเกษตรกรผู้เพาะปลูกข้าวทั้ง 5 แปลง ผลการศึกษา พบว่า ตัวอย่างเมล็ดข้าวมีการปนเปื้อนของแมงกานีสมากที่สุด(14.799-31.479 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม) รองลงมา คือ สังกะสี ทองแดง สารหนูรวม และแคดเมียม ตามลำดับ โดยมีค่าอยู่ในช่วง 14.549-18.368 2.393-3.859 0.094-0.105 และ 0.013-0.032 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ตามลำดับ ซึ่งถือว่า ปริมาณการปนเปื้อนในช่วงดังกล่าวไม่เกินเกณฑ์มาตรฐานที่กระทรวงสาธารณสุขของประเทศไทยกำหนด ทั้งนี้ปริมาณโลหะหนักที่ปนเปื้อน ตัวอย่างเมล็ดข้าวอาจมีความเกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการใช้สารเคมีทางการเกษตรของเกษตรกร ดังนั้นเกษตรกรผู้เพาะปลูกควรลดการใช้สารเคมีทางการเกษตร โดยเลือกใช้สารเคมีเท่าที่จำเป็น และทดลองใช้สารอินทรีย์ชีวภาพที่มีประสิทธิภาพทดแทนการใช้สารเคมี ซึ่งจะช่วยลดปัญหาการตกค้างสะสมของสารเคมีในผลผลิต ลดต้นทุนในการผลิต รวมทั้งส่งผลดี ต่อสุขภาพและความปลอดภัยของเกษตรกรและผู้บริโภคในห่วงโซ่อาหาร