การศึกษาคุณภาพปุ๋ยหมักด้วยคุณสมบัติทางกายภาพเคมีและความเป็นพิษต่อผักกาดขาว

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้ศึกษาคุณภาพปุ๋ยหมักด้วยคุณลักษณะทางกายภาพเคมีและความเป็นพิษต่อผักกาดขาว ปุ๋ยหมักจากมูลสุกรและมูลโคผสมกับน้ำหมักปลา รำละเอียด และมูลค้างคาว ในอัตราส่วนร้อยละ 53.85 37.50 4.56 3.15 และ 0.94 ตามลำดับ เตรียมและเก็บในที่ร่ม
ในถุงระบายอากาศ 10 ถุง ในการหมัก พบว่า ระยะอุณหภูมิสูงค่อนข้างสั้นเพียง 14 วัน แม้กระนั้น
ก็ตามการเปลี่ยนแปลงเชิงคุณภาพของปุ๋ยหมักเกิดขึ้นตลอดกระบวนการหมัก โดยปริมาณอินทรียวัตถุ (OM) ลดลงสัมพันธ์กับระยะเวลาการหมักเช่นเดียวกับอัตราส่วนคาร์บอนต่อไนโตรเจน (r =-0.506 & -0.795, ตามลำดับ P<0.01) ปลดปล่อยธาตุอาหารที่มีประจุสัมพันธ์กับค่าการนำไฟฟ้าที่เพิ่มขึ้น (r = 0.821, P<0.01) สำหรับปริมาณกรดฮิวมิกที่มีค่าสูงในช่วงเริ่มต้นนั้นมาจากวัตถุดิบตั้งต้นสอดคล้องกับเสถียรภาพเชิงโครงสร้างจากค่าดัชนีเชิงแสง (E₂₈₀/E₄₆₅) ที่มีค่าสูง โดยการลดลงของ E₂₈₀/E₄₆₅ ระหว่างกระบวนการหมักบ่งชี้ถึงกระบวนการสร้างสารฮิวมิก (Humification process) จากการเพิ่มขึ้นของโครงสร้างแอลิแฟติกที่ความยาวคลื่น 465 นาโนเมตร ขณะที่โครงสร้างที่ไม่อิ่มตัวของสารตั้งต้นที่ 280 นาโนเมตร ลดลง ดัชนีการงอกของเมล็ด (GI) ชี้ให้เห็นว่าปุ๋ยหมักสามารถนำไปใช้ได้ในช่วง 21-49 วัน โดยไม่เป็นพิษต่อพืช แต่หากทิ้งปุ๋ยหมักไว้ถึง 63 วัน ปริมาณเกลือที่มากเกินไปทำให้ค่าการนำไฟฟ้าสูงเกินกว่ามาตรฐานกรมวิชาการเกษตรและลดค่าดัชนีการงอกของเมล็ดลง ดังนั้นการศึกษาคุณลักษณะทางกายภาพเคมีร่วมกับความเป็นพิษต่อพืชจะช่วยกำหนดคุณภาพปุ๋ยหมัก มีประโยชน์ต่อการจัดการปุ๋ยหมักเชิงคุณภาพและการเลือกช่วงเวลาที่เหมาะสมต่อการนำไปใช้ได้