ความหลากหลายทางพันธุกรรมของพืชบางชนิดในสกุลหงส์เหิน ที่พบในมหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี ศูนย์การศึกษาสามพร้าวโดยการใช้เครื่องหมายโมเลกุลอาร์เอพีดี

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาความหลากหลายทางพันธุกรรมในพืชบางชนิดในสกุลหงส์เหิน โดยการใช้เครื่องหมายโมเลกุล RAPD ร่วมกับลักษณะสัณฐานวิทยาเบื้องต้น โดยสำรวจและเก็บตัวอย่างศึกษาสัณฐานวิทยา จากนั้นนำตัวอย่างมาสกัดดีเอ็นเอด้วยวิธี CTAB ที่ดัดแปลงจาก Doyle & Doyle (1987) กับพืชทั้งหมด 9 ตัวอย่าง เพิ่มปริมาณดีเอ็นเอโดยด้วยเทคนิค PCR RAPD เพื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์ทางพันธุกรรมด้วยวิธี UPGMA พบว่า จาก 25 ไพรเมอร์สามารถเพิ่มปริมาณดีเอ็นเอได้กับทุกตัวอย่าง จำนวน 4 ไพรเมอร์ ได้แก่ OPA-03 OPC-05 OPC-06 และ OPX-12 โดยปรากฏแถบดีเอ็นเอทั้งหมด 141 แถบ มีขนาดประมาณ 250-2,500 คู่เบส และเมื่อสร้างแผนภาพความสัมพันธ์ทางพันธุกรรม พบว่า มีค่าอยู่ในช่วง 0.420-0.938 โดยสามารถจัดกลุ่มพืชออกเป็น 2 กลุ่ม ซึ่งสอดคล้องกับการศึกษาด้านลักษณะสัณฐานวิทยาของพืช คือ ลักษณะของเกสรเพศผู้ที่เป็นหมัน (Staminode) และรยางค์ โดยแบ่งออกได้ 2 กลุ่ม คือ กลุ่มที่ 1 เกสรเพศผู้ที่เป็นหมัน (Staminode) มีลักษณะกางออกจากหลอดกลีบดอก (Floral tube) รยางค์มี 2 คู่ คือ Globba siamensis (Hemsl.) Hemsl. ส่วนกลุ่มที่ 2 เกสรเพศผู้ที่เป็นหมัน (Staminode) มีลักษณะแนบลงกับหลอดกลีบดอก (Floral tube) รยางค์มี 2 คู่ หรือไม่มีรยางค์ คือ Globba laeta K. Larsen Globba sp. และ Curcuma angustifolia Roxb. ทั้งนี้ทั้งนั้นเครื่องหมายโมเลกุลอาร์เอพีดี (RAPD) มีประโยชน์ต่อการจัดจำแนกชนิดของพืชสกุลหงส์เหินและสกุลที่ใกล้เคียงได้