ข้าวพันธุ์พื้นเมืองในจังหวัดพิษณุโลก

บทคัดย่อ

ข้าวพื้นเมืองมีการเพาะปลูกเฉพาะในท้องถิ่นที่ทำการเกษตรแบบดั้งเดิมเพื่อบริโภคในครัวเรือนเป็นส่วนใหญ่ และเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ไว้ปลูกต่อเท่านั้น ซึ่งพบว่ายังมีพันธุกรรมที่หลากหลายทั้งภายในพันธุ์เดียวกันและในแต่ละพื้นที่ปลูก ทำให้ข้าวพันธุ์พื้นเมืองน่าจะเป็นทรัพยากรพันธุกรรมสำคัญที่ช่วยให้เกษตรกรสามารถรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมได้ดี โดยในจังหวัดพิษณุโลกยังคงมีการปลูกข้าวพันธุ์พื้นเมืองอยู่มาก จากการสำรวจและเก็บรวบรวมเมล็ดพันธุ์ข้าวมาปลูกและศึกษาลักษณะทางพฤกษอนุกรมวิธาน 39 ลักษณะพบความหลากพันธุ์ของข้าวพันธุ์พื้นเมืองถึง 70 พันธุ์ ที่มีการปลูกในทั้ง 9 อำเภอ และพบความหลากพันธุ์สูงสุดในอำเภอนครไทยถึง 23 พันธุ์ โดยแบ่งเป็นข้าวเจ้า 58 พันธุ์ ข้าวเหนียว 12 พันธุ์ ซึ่งมีข้าวหลายพันธุ์ที่สามารถปลูกได้ดีในลักษณะข้าวไร่ แสดงให้เห็นว่าสามารถปรับตัวเพื่อทนต่อความแห้งแล้งได้ดี รวมทั้งบางพันธุ์ก็สามารถต้านทานต่อโรคและแมลงได้ดีอีกด้วย ดังนั้นการรวบรวมข้อมูลพันธุ์ข้าวพื้นเมืองของจังหวัดพิษณุโลกจะช่วยให้เกิดการอนุรักษ์ข้าวพันธุ์พื้นเมือง อันจะเป็นประโยชน์ต่อการปรับปรุงพันธุ์ข้าวต่อไปในอนาคต