ฤทธิ์การต้านเชื้อแบคทีเรียจากสารสกัดบัวหลวง

บทคัดย่อ

เชื้อแบคทีเรียที่ก่อโรคในมนุษย์อาจปนเปื้อนในอาหาร โดยทั่วไปนิยมใช้ยาปฏิชีวนะในการฆ่าเชื้อแบคทีเรีย แต่ถ้าใช้เป็นระยะเวลานาน ส่งผลให้เกิดอาการดื้อยาได้ ดังนั้นการศึกษาฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียก่อโรคเหล่านี้จากสารสกัดพืชสมุนไพรต่าง ๆ ในท้องถิ่น จึงจำเป็นอย่างยิ่ง บัวหลวงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการศึกษาฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียก่อโรค งานวิจัยนี้มุ่งเน้นศึกษาฤทธิ์การต้านเชื้อแบคทีเรียจากสารสกัดบัวหลวงส่วนของเกสรตัวผู้และเกสรตัวเมีย นำมาสกัดด้วยตัวทำละลายเอทิลอะซิเตต และเอทานอล ต่อการยับยั้งการเจริญของเชื้อแบคทีเรีย 8 ชนิด ได้แก่ Escherichia coli, Salmonella Typhimurium, Bacillus cereus, Staphylococcus aureus, Serratia marcescens, Pseudomonas aeruginosa, Aeromonas hydrophila และ Proteus vulgaris ด้วยวิธี agar well diffusion พบว่า สารสกัดด้วยตัวทำละลายเอทิลอะซิเตตสามารถยับยั้งการเจริญของเชื้อแบคทีเรียทั้ง 8 ชนิดได้ดีที่สุด โดยสารสกัดเกสรตัวเมียด้วยเอทิลอะซิเตตที่ระดับความเข้มข้น 500 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร มีประสิทธิภาพในการยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย B. cereus โดยให้ค่าวงใสการยับยั้งเชื้อ เท่ากับ 29.33±0.58 มิลลิเมตร
ส่วนสารสกัดเกสรตัวผู้ของบัวหลวงด้วยเอทิลอะซิเตตที่ระดับความเข้มข้น 500 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตรให้ค่าวงใสการยับยั้งเชื้อ B. cereus เท่ากับ 17.00±1.00 มิลลิเมตร และเมื่อนำสารสกัดเกสรตัวเมียของบัวหลวงด้วยตัวทำละลายเอทิลอะซิเตต ซึ่งมีประสิทธิภาพในการยับยั้งเชื้อ B. cereus ได้มากสุดมาทดสอบหาค่าความเข้มข้นต่ำสุดที่สามารถยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย (MIC) และความเข้มข้นต่ำสุดที่สามารถฆ่าเชื้อแบคทีเรีย (MBC) พบว่า มีค่า MIC และ MBC เท่ากับ 62.5 และ 250 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร ตามลำดับ และการวิเคราะห์หาปริมาณสารประกอบฟีนอลิก (phenolic compounds) ด้วยเทคนิคโครมาโตกราฟีของเหลวสมรรถนะสูงในสารสกัดหยาบชั้นเอทิลอะซิเตตของเกสรตัวเมีย พบสารเควอซิทิน (Quercetin) มีปริมาณเท่ากับ 147.18±15.91 ไมโครกรัมต่อกรัมของตัวอย่าง