ฤทธิ์ยับยั้งเชื้อแบคทีเรียและฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ของสารสกัดกอลล์จากหญ้าตดหมา

บทคัดย่อ

หญ้าตดหมา (Paederia pilifera Hook.f.) เป็นไม้เลื้อยเนื้ออ่อน ลำต้นสีเขียว ใบเดี่ยว อยู่ในวงศ์ Rubiaceae มีสรรพคุณช่วยระบบย่อยอาหาร แก้ไข้ แก้อาการท้องอืดท้องเฟ้อ หญ้าตดหมาบางต้นมีลักษณะบวมเป็นปุ่มปมคล้ายกับเนื้องอกที่เกิดจากการเจริญเติบโตของเนื้อเยื่อภายนอกโดยเฉพาะส่วนบริเวณกิ่งอ่อน เรียกว่า กอลล์ (gall) ในงานวิจัยนี้ได้มีการศึกษาการออกฤทธิ์ของสารสกัดกอลล์จากหญ้าตดหมาซึ่งเป็นองค์ความรู้ใหม่ที่ยังไม่เคยมีรายงานมาก่อน โดยการสกัดร้อน (Soxhlet extraction) ด้วยตัวทำละลายเฮกเซน ไดคลอโรมีเทน เอทิลอะซิเตต และเอทานอล ตามลำดับ ต่อการต้านอนุมูลอิสระด้วยวิธี 2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl (DPPH) และวิธี ferric reducing ability power (FRAP) พร้อมวิเคราะห์หาปริมาณสารประกอบฟีนอลิกทั้งหมด จากนั้นทดสอบความสามารถในการยับยั้งการเจริญของเชื้อแบคทีเรียที่ก่อให้เกิดโรค 2 ชนิด คือ Escherichia coli และ Staphylococcus aureus โดยวิธี paper disc diffusion แล้วทำการทดสอบต่อเพื่อหาค่าความเข้มข้นต่ำสุดที่ยับยั้งและฆ่าเชื้อแบคทีเรียได้ (ค่า MIC และ MBC) จากผลการทดลองพบว่าสารสกัดไดคลอโรมีเทนออกฤทธิ์ใน
การยับยั้งอนุมูลอิสระมีค่า IC₅₀ เท่ากับ 2.05 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร และมีความสามารถในการรีดิวส์สูงที่สุด ซึ่งมีค่า FRAP เท่ากับ 0.0397 มิลลิโมลสมมูลของ Fe²⁺ ต่อน้ำหนักสารสกัดหยาบ 1 กรัม และปริมาณสารประกอบฟีนอลิกทั้งหมดในสารสกัดไดคลอโรมีเทนมีค่าเท่ากับ 81.04±0.016 มิลลิกรัมของกรดแกลลิกต่อกรัมของสารสกัด นอกจากนี้ยังพบว่าสารสกัดไดคลอโรมีเทนและสารสกัดเฮกเซนออกฤทธิ์ในการยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย Staphylococcus aureus โดยสารสกัดทั้งสองมีค่าความเข้มข้นต่ำสุดที่สามารถฆ่าเชื้อแบคทีเรีย (MBC) เท่ากับ 50 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร จากผลการวิจัยนี้แสดงให้เห็นว่าสารสกัดไดคลอโรมีเทนและสารสกัดเฮกเซนจากกอลล์ของหญ้าตดหมานั้นมีศักยภาพที่สามารถพัฒนาเป็นสมุนไพรเสริมรักษาโรคที่ออกฤทธิ์ต้านเชื้อจุลินทรีย์ต่อไป