ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจใช้ธาตุอาหารพืชรูปแบบใหม่ของเกษตรกรผู้ปลูกข้าวเขตอำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ของงานศึกษาวิจัยนี้ เพื่อหาปัจจัยจากตัวแปรภายนอกที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมในการตัดสินใจเลือกใช้ธาตุอาหารพืชของชาวนา เช่น ก) ระดับองค์ความรู้ ข) ด้านระบบนิเวศทางสังคม และ ค) ผู้นำทางความคิด โดยเสนอกรอบแนวคิดในการศึกษาวิจัยเพื่อมุ่งหาองค์ประกอบ กระบวนการ รวมถึงการปฏิสัมพันธ์ภายในตัวแปรโครงสร้างของแต่ละปัจจัย ที่อาศัยพื้นฐานจากงานวิจัยต่าง ๆ ในด้านการแพร่กระจายแนวทางปฏิบัติตามการเกษตรทฤษฎีใหม่ การศึกษาด้านระบบนิเวศทางสังคม ร่วมกับทฤษฎีการแพร่กระจายนวัตกรรม การเลือกกลุ่มตัวแทนที่ตอบแบบสอบถามและวิเคราะห์ ใช้หลักงานวิจัยแบบผสมผสานร่วมกับการวิเคราะห์ทางสถิติเชิงปริมาณ เพื่อลดผลจากปัจจัยภายนอกอื่น ๆ เช่น อุปสรรคทางการค้า ชลประทาน และประเด็นด้านสิ่งแวดล้อม ผลจากการวิเคราะห์พบว่าปัจจัยที่มีผลเชิงบวกต่อพฤติกรรมในการตัดสินใจเลือกใช้ธาตุอาหารพืชของชาวนา สามารถเรียงลำดับจากมากไปน้อยได้ดังนี้ 1) ระดับองค์ความรู้ 2) ผู้นำทางความคิด และ 3) ด้านระบบนิเวศทางสังคม โดยชาวนาจะเลือกปฏิบัติตามการทำเกษตรทฤษฎีใหม่ถ้าได้เห็นจริงว่าสามารถเพิ่มผลผลิตได้มากกว่าปัจจัยด้านอื่น ๆ เช่น การสนับสนุน สินเชื่อ นอกจากนี้การวิเคราะห์ทางสถิติยังชี้ให้เห็นว่ากรอบแนวคิดในงานศึกษาวิจัยสามารถอธิบายความเชื่อมโยงในตัวแปรที่สำคัญต่าง ๆ ได้อย่างมีนัยสำคัญ