การประเมินพื้นที่ตรวจการณ์ไฟป่าจากหอดูไฟป่าด้วยเทคนิคการวิเคราะห์พื้นที่การมองเห็น กรณีศึกษาพื้นที่โครงการพัฒนาดอยตุง อันเนื่องมาจากพระราชดำริ (พื้นที่ทรงงาน) จังหวัดเชียงราย

บทคัดย่อ

การศึกษาการประเมินพื้นที่ตรวจการณ์ไฟป่าจากหอดูไฟป่า ด้วยเทคนิคการวิเคราะห์พื้นที่การมองเห็น (Viewshed Analysis) กรณีศึกษาพื้นที่โครงการพัฒนาดอยตุง (พื้นที่ทรงงาน) อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดเชียงราย  มีวัตถุประสงค์เพื่อหาพื้นที่ตรวจการณ์เฝ้าระวังไฟป่าจากหอดูไฟป่า 5 หอ โดยนำระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตร์มาประยุกต์ใช้เพื่อประเมินพื้นที่ตรวจการณ์ไฟป่าจากหอดูไฟป่าด้วยเทคนิควิเคราะห์การมองเห็น ด้วยใช้โปรแกรม QGIS 2.18 เพื่อประเมินพื้นที่ที่สามารถมองเห็นได้ภายในพื้นที่ศึกษาจากหอดูไฟป่าทั้ง 5 หอ ผลการวิเคราะห์พบว่าหอดูไฟป่าทั้ง 5 หอ สามารถมองเห็นพื้นที่รวมกันอยู่ที่ 42,649 ไร่ หรือร้อยละ 46 ของพื้นที่ศึกษาทั้งหมด โดยแยกรายละเอียดตามหอดูไฟต่าง ๆ พบว่าหอ 1 สามารถมองเห็นพื้นที่ 30,526 ไร่, หอพญาลอ สามารถมองเห็นพื้นที่ 19,447 ไร่, หอสู้ไฟ 7 สามารถมองเห็นพื้นที่ 3,808 ไร่, หอสู้ไฟ 10 สามารถมองเห็นพื้นที่ 22,331 ไร่ , และหอสู้ไฟ 12 สามารถมองเห็นพื้นที่ 14,431 ไร่ ตามลำดับ ยิ่งไปกว่านั้น พบว่ามีบางพื้นที่ที่มองเห็นได้จากหลายหอดูไฟพร้อมกัน และบางพื้นที่มองเห็นได้จากหอดูไฟเพียงหนึ่งเดียว สามารถสรุปการมองเห็นของหอดูไฟป่าเพื่อใช้ในการตรวจการณ์เฝ้าระวังไฟป่าได้ว่า พื้นที่ที่สามารถตรวจการณ์ได้จากหอดูไฟเพียง 1 หอดูไฟมีพื้นที่อยู่ที่ 10,934 ไร่ ซึ่งคิดเป็นร้อยละ 12 ของพื้นที่ศึกษาทั้งหมด และพบว่ามีการซ้อนทับของพื้นที่ที่เหลื่อมหรือซ้อนทับกันของหอดูไฟป่า ซึ่งสามารถตรวจการณ์ได้จากหลายหอดูไฟพร้อมกัน มีขนาดรวมกันอยู่ที่ 31,715 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 35 ของพื้นที่โครงการพัฒนาดอยตุง (พื้นที่ทรงงาน) ของจังหวัดเชียงราย ซึ่งยังถือว่าน้อยมากเมื่อเทียบกับพื้นที่ทั้งหมด