การประยุกต์วิธีการหาค่าสภาพต้านทานไฟฟ้าของชั้นดินเพื่อค้นหาแหล่งน้ำบาดาล

ผู้แต่ง

  • ธนวัฒน์ รังสูงเนิน

คำสำคัญ:

สภาพต้านทานไฟฟ้า, แหล่งน้ำบาดาล, การสำรวจทางธรณีฟิสิกส์

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยการประยุกต์วิธีการหาค่าสภาพต้านทานไฟฟ้าของชั้นดินเพื่อหาแหล่งน้ำบาดาล มีวัตถุประสงค์เพื่อทำการสำรวจและประเมินศักยภาพของจุดสำรวจ สำหรับการพัฒนาเป็นแหล่งน้ำบาดาลสำหรับชุมชน โดยการสำรวจทางธรณีฟิสิกส์ จากการนำวิธีการหาค่าสภาพต้านทานไฟฟ้าของชั้นดินมาทำการวัดและวิเคราะห์จุดสำรวจในพื้นที่หมู่บ้านโสกจานพัฒนา ตำบลมะเกลือเก่า อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา จากนั้นนำข้อมูลมาเปรียบเทียบกับข้อมูลของบ่อน้ำบาดาลในพื้นที่ใกล้เคียง ผลจากข้อมูลทางกายภาพปรากฏว่าข้อมูลบริเวณจุดสำรวจ จำนวน 7 จุด พบว่า เป็นชั้นหินอุ้มน้ำซึ่งสอดคล้องกับข้อมูลทางธรณีวิทยาเป็นชั้นหินชุดหมวดหินโคกกรวด นอกจากนี้ยังได้สำรวจทางธรณีฟิสิกส์ด้วยวิธีการหาค่าสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบหยั่งลึก พบจุดที่มีแนวโน้มและมีศักยภาพในการพัฒนาเป็นบ่อน้ำบาดาลได้ จำนวน 2 จุด คือ จุด A1 และ A3 โดยมีแนวโน้มที่จะพบน้ำบาดาลที่ระดับความลึก 34.65 และ 39.74 เมตร ตามลำดับ ส่วนจุดสำรวจ A5 มีแนวโน้มพบน้ำบาดาลที่ระดับความลึก 62.5 เมตร ดังนั้นจึงสามารถสรุปได้ว่าบริเวณที่สำรวจมีโอกาสและแนวโน้มในการพบน้ำบาดาลในชั้นหินอุ้มน้ำชุดหินโคกกรวด มีปริมาณน้ำ 2 - 20 ลูกบาศก์เมตรต่อชั่วโมง ที่ระดับความลึกระหว่าง 30 – 90 เมตร ซึ่งน้ำคุณภาพดี

เอกสารอ้างอิง

การประปาส่วนภูมิภาค. (2554). การสำรวจน้ำบาดาลด้วยวิธีวัดความต้านทานไฟฟ้าจำเพาะ. กรุงเทพฯ: การประปาส่วนภูมิภาค.

กิตติชัย วัฒนานิกร. (2526). การสำรวจธรณีฟิสิกส์สำหรับนักธรณีวิทยาและวิศวกร. เชียงใหม่: ภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

กรมทรัพยากรน้ำบาดาล. (2551). โครงการสำรวจธรณีฟิสิกส์หมู่บ้านภัยแล้งทั่วประเทศ. กรุงเทพฯ: เอทอป เทคโนโลยี.

กรมทรัพยากรธรณี. (2553). การจำแนกเขตเพื่อการจัดการด้านธรณีวิทยาและทรัพยากรธรณีจังหวัดนครราชสีมา. กรุงเทพฯ: จันวาณิชย์ซีเคียวริตี้พริ้นติ้ง.

กรมทรัพยากรธรณี. (2554). ลำดับชั้นหินของกลุ่มหินโคราช บริเวณขอบตะวันตกของที่ราบสูงโคราช. กรุงเทพฯ: กรมทรัพยากรธรณี.

ดนุพล ตันนโยภาส และคณะ. (2553). การสำรวจความต้านทานไฟฟ้าธรณีในพื้นที่มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์วิทยาเขตหาดใหญ่. ในการประชุมวิชาการทางวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ครั้งที่ 8 (น. 870 – 875). สงขลา: มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.

ทองเปลว กองจันทร์. (2562). ปรากฏการณ์เอลนีโญและลานีนาในประเทศไทย. สืบค้นเมื่อ 21 ตุลาคม 2562, จาก http://kmcenter.rid.go.th/kchydhome/km_hydro/article&id=1.php

ปรียาพร โกษา. (2555). การประเมินศักยภาพแหล่งน้ำผิวดินและแหล่งน้ำบาดาลเพื่อการผลิตประปาชุมชน. นครราชสีมา: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี.

ปรเมศร์ อมาตยกุล, และเทวินทร์ โจมทา. (2557). อุตุนิยมวิทยาน่ารู้เพื่อการเกษตรจังหวัดนครราชสีมา.กรุงเทพฯ: กรมอุตุนิยมวิทยา.

เพียงตา สาตรักษ์, อภิชาต บุตรพิเศษ, ประดิษฐ์ นูแล, และถนัด สร้อยซา. (2545). การตรวจหาโพรงและชั้นเกลือหินใต้ผิวดินด้วยวิธีวัดความต้านทานไฟฟ้าจำเพาะ. วารสารวิจัย มข., 7(2), 22-32.

เพียงตา สาตรารักษ์, วินิจ ยังมี และสุวิจักขณ์ มีสวัสดิ์. (2549). ค่าความต้านทานไฟฟ้าจำเพาะจริงของชั้นนำบาดาลเค็ม และโพรงใต้ผิวดินในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. วารสารวิจัย มข., 11(1), 4-16.

เพียงตา สาตรักษ์, และสาคร แสงชมภู. (2554). การประยุกต์สำรวจวัดสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบ 2 มิติ เพื่อตรวจลักษณะภายในทำนบดินของอ่างเก็บน้ำเพื่อชลประทาน. ขอนแก่น: ภาควิชาเทคโนโลยีธรณี คณะเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยขอนแก่น.

มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. (2562). ทรัพยากรน้ำ. สืบค้นเมื่อ 21 ตุลาคม 2562, จาก https://web.ku.ac.th/schoolnet/snet6/envi2/subwater/subwater.htm

ศุภกร กตาธิการกุล, ภรพนา บัวเพชร์, และฉัตร ผลนาค. (2549). การศึกษาขอบเขตน้ำพุร้อน อำเภอนบพิตำ จังหวัดนครศรีธรรมราช โดยระเบียบวิธีการตรวจสภาพต้านทานไฟฟ้าทางแนวดิ่ง. วารสารวิทยาศาสตร์ทักษิณ, 3(2), 54-66.

สมยศ วิชชุวลัญช์. (2538). รายงานการสำรวจชั้นน้ำใต้ดินด้วยวิธีวัดสภาพต้านทานทางไฟฟ้า ณ พื้นที่โครงการบริษัท หาดทิพย์ จำกัด ตำบลกำแพงเพชร อำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา. สงขลา: มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.

อัฆพรรค์ วรรณโกมล. (2555). การทำแผนที่น้ำบาดาลด้วยวิธีการสำรวจทางไฟฟ้าในบริเวณพื้นที่จังหวัดนครราชสีมา (รายงานการวิจัย). นครราชสีมา: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี.

Bian H., Liu S., Chu Y., & Cai G. (2019). Estimation of Oil-Contaminated Soils’ Mechanical Characteristics Using Electrical Resistivity. In Zhan L., Chen Y., & Bouazza A. (Eds), Proceedings of the 8th International Congress on Environmental Geotechnics Volume 1 (pp. 645-652). Singapore: Springer.

Nwankwo, L.I., Olasehinde, P.I. & Osundele,O.E. (2013). Application of electrical resistivity survey for groundwater investigation in a Basement rock region: A case study of Akobo – Ibadan, Nigeria. Ethiopian Journal of Environmental Stydies and Management, 6(2), 124–134.

Yoon, G.L. & Park, J.B. (2001). Sensitivity of Leachate and Fine Contents on Electrical Resistivity Variations of Sandy soils. Journal of Hazardous Materials, 84(2-3), 147–161.

Victor O. Umeh, Chukwudi C. Ezeh & Austin C. Okpnkwo. (2014). Groundwater Exploration of Lokpaukwu, Abia State Southeastern Nigeria, Using Electrical Resistivity Method. International Research Journal of Geology and Mining (IRJGM), 4(3), 76–83.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2020-11-30

รูปแบบการอ้างอิง

รังสูงเนิน ธ. (2020). การประยุกต์วิธีการหาค่าสภาพต้านทานไฟฟ้าของชั้นดินเพื่อค้นหาแหล่งน้ำบาดาล. PSRU Journal of Science and Technology, 5(3), 37–50. สืบค้น จาก https://ph01.tci-thaijo.org/index.php/Scipsru/article/view/239971

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย