การพัฒนาศักยภาพผู้ป่วยโรคเบาหวาน ในการป้องกันภาวะแทรกซ้อนด้วยหลัก 4 อ. ตำบลหนองพลวง อำเภอจักราช จังหวัดนครราชสีมา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบริบทชุมชนที่เกี่ยวข้องกับการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคเบาหวาน ศึกษากระบวนการพัฒนาศักยภาพ และศึกษาผลลัพธ์ของการพัฒนาศักยภาพผู้ป่วยโรคเบาหวาน ในการป้องกันภาวะแทรกซ้อน ด้วยหลัก 4 อ. ตำบลหนองพลวง อำเภอจักราช จังหวัดนครราชสีมา
วิธีการวิจัย: เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) กลุ่มผู้ให้ข้อมูลมี 2 กลุ่ม คือ กลุ่มพัฒนาแผน จำนวน 15 คน และกลุ่มพัฒนาศักยภาพ จำนวน 27 คน เลือกแบบเฉพาะเจาะจง เครื่องมือวิจัยคือแบบสอบถามด้านความรู้ ด้านการรับรู้ความสามารถของตนเอง ด้านความคาดหวังในความสามารถของตนเอง และด้านพฤติกรรมการป้องกันภาวะแทรกซ้อน มีค่าความเที่ยงแต่ละด้าน เท่ากับ 0.86, 0.89, 0.78, 0.89 ตามลำดับ สถิติที่ใช้ ได้แก่ สถิติบรรยาย Paired t-test และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา (Content analysis)
ผลการวิจัย: พบว่า
- การศึกษาบริบทชุมชน พบว่า ผู้ป่วยโรคเบาหวาน ร้อยละ 4.39 มีภาวะแทรกซ้อนทางไต ร้อยละ 32.26 มีพฤติกรรมเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากโรคเบาหวาน ชุมชนมีความพร้อมในการที่จะพัฒนาศักยภาพ
- ผลของกระบวนการพัฒนา พบว่า 1) มีแผนการพัฒนาศักยภาพ ประกอบด้วย 3 แผน ใช้เวลา 24 ชั่วโมง ประกอบด้วย แผนการอบรมเชิงปฏิบัติการ แผนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และแผนการถอดบทเรียน
- ผลลัพธ์ของการพัฒนาศักยภาพ พบว่า หลังการพัฒนาศักยภาพผู้ป่วยเบาหวานมีคะแนนพฤติกรรมตามหลัก 4 อ. ดีขึ้นกว่าก่อนการพัฒนาศักยภาพอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P<0.01) และมีความรู้ การรับรู้ความสามารถของตนเอง และความคาดหวังในความสามารถของตนเองดีขึ้นกว่าก่อนพัฒนา ผู้ให้ข้อมูลมีค่าระดับน้ำตาลสะสมในเลือด หลังการพัฒนาศักยภาพดีขึ้นกว่าก่อนการพัฒนาศักยภาพอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P<0.05) นอกจากนี้ยังพบว่า ผู้ให้ข้อมูล จำนวน 22 คน หรือร้อยละ 81.48 ได้รับการปรับลดการใช้ยาจากแพทย์
ผลการวิจัยชี้ให้เห็นว่า การพัฒนาศักยภาพตามแผนที่มีประสิทธิภาพ ส่งผลให้ผู้ให้ข้อมูลมีศักยภาพในการป้องกันภาวะแทรกซ้อน
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
ชลลดา งอนสำโรง และทองทิพย์ สละวงษ์ลักษณ์. (2562). การพัฒนาศักยภาพผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูงในการดูแลตนเองเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อน ตำบลธงชัยเหนือ อำเภอปักธงชัย จังหวัดนครราชสีมา. วารสารราชพฤกษ์, 17(1), 102-110.
ทองทิพย์ สละวงษ์ลักษณ์ และอรรถวิทย์ สิงห์ศาลาแสง. (2562). รายงานการวิจัยเรื่องการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุเพื่อลดภาวะพึ่งพิงโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน อำเภอพิมาย จังหวัดนครราชสีมา. นครราชสีมา
ประชุมพร กวีกรณ์, ประเสริฐ ประสมรักษ์. (2559). การพัฒนารูปแบบการส่งเสริมพฤติกรรมการดูแลตนเองในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ขึ้นทะเบียนรักษาในโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชเลิงนกทา. วารสารการพัฒนาสุขภาพชุมชน มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 4(3), 307-324.
ปาริชาต รุจาคม และพุฒิพงศ์ สัตยวงศ์ทิพย์. (2565). การพัฒนาศักยภาพผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูงในการดูแลสุขภาพตนเองด้วยหลัก 4 อ. ตำบลด่านเกวียน อำเภอโชคชัย จังหวัดนครราชสีมา. วารสารการแพทย์และสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, 5(2), 84-93.
พุฒิพงศ์ สัตยวงศ์ทิพย์ และคณะ. (2561). รายงานวิจัยเรื่อง การพัฒนาศักยภาพพระสงฆ์ ในการป้องกันโรคและภาวะแทรกซ้อนของโรคเรื้อรัง ตำบลหนองพลวง อำเภอจักราช จังหวัดนครราชสีมา. นครราชสีมา.
โรงพยาบาลขามทะเลสอ. (2562). โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง. สืบค้นเมื่อ 2 มีนาคม 2566, จาก http://ktshos.com/
โรงพยาบาลจักราช. (2565). งานโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง. สืบค้นเมื่อ 5 พฤศจิกายน 2566, จาก https://www.ckrcup.org/ncd/
โรงพยาบาลโชคชัย. (2562). โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง. สืบค้นเมื่อ 2 มีนาคม 2566, จาก https://shorturl.asia/AhYJC
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านบุ. (2565). ข้อมูลโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง. สืบค้นเมื่อ 2 มีนาคม 2566, จากhttps://shorturl.asia/0FqxN
ศิริพร พึ่งเพ็ชร. (2553). การพัฒนารูปแบบการสอนภาษาอังกฤษที่สอดคล้องกับลีลาการเรียนรู้ของนักเรียนชั้นประถมศึกษา. วิทยานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต, มหาวิทยาลัยวงษ์ชวลิตกุล. นครราชสีมา: มหาวิทยาลัยวงษ์ชวลิตกุล.
สมเกียรติ อินทรกนก, พุฒิพงศ์ สัตยวงศ์ทิพย์, อรรถวิทย์ สิงห์ศาลาแสง, รชานนท์ ง่วนใจรัก, ชูสง่า สีสัน และทองทิพย์ สละวงษ์ลักษณ์. (2564). การพัฒนาศักยภาพอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการจัดการโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง: กรณีศึกษาพื้นที่รับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลน้ำซับ อำเภอปักธงชัย จังหวัดนครราชสีมา. วารสารวิชาการ สคร. 9, 27(1), 56-67.
สมใจ วินิจกุล และนิตยา สุขชัยสงค์. (2556). ประสิทธิผลการใช้โปรแกรมกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชนในการสร้างเสริมสุขภาพและการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคเรื้อรัง. วารสารเกื้อการุณย์, 20(2), 84-99.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนครราชสีมา. (2565). ระบบบริหารจัดการข้อมูลด้านสาธารณสุข จังหวัดนครราชสีมา. สืบค้นเมื่อ 16 ตุลาคม 2566, จาก https://nma.hdc.moph.go.th/hdc/main/index_pk.php.
สุรพงษ์ ชาวงษ์, สงัด เชื้อลิ้นฟ้า, ระเบียบ วัฒนตรีภพ, จริยา แวงวรรณ สุภาพ บุญสา และทิพวรรณ มุ่งหมาย. (2550). การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยเบาหวานแบบผสมผสานของ CUP บรบือ จังหวัดมหาสารคาม. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข, 1(2) (ฉบับเสริม1), 99-112.
สุรางค์ พันธุ์เอี่ยม, สายพิณ แหวนทองคำ และลินดา มูซา. (2557). รายงานผลการศึกษา การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยเบาหวาน อำเภอลาดบัวหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. พระนครศรีอยุธยา.
สุรางค์ พันธุ์เอี่ยม. (2548). ประสิทธิผลของโปรแกรมสุขศึกษาโดยประยุกต์ทฤษฎีความสามารถตนเองในการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวานที่มารับการรักษาที่สถานีอนามัยอำเภอลาดบัวหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
อติญาณ์ ศรเกษตริน, ชุลีพร เอกรัตน์, ชไมพร จินตคณาพันธ์ และอรวรรณ สัมภวมานะ. (2558). การพัฒนาศักยภาพของชุมชนในการดูแลผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง: กรณีศึกษาในจังหวัดสุราษฎร์ธานี. Ramathibodi Nursing Journal, 21(1), 110-121.
อภิญญา เมืองคำ และศิริตรี สุทธจิตต์. (2556). รายงานการวิจัยเรื่อง ผลของการเสริมสร้างศักยภาพผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ต่อการรับรู้ความสามารถของตนเองความร่วมมือในการรักษาและการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด. เชียงใหม่:คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
อรรถวิทย์ สิงห์ศาลาแสง, พุฒิพงศ์ สัตยวงศ์ทิพย์ และทองทิพย์ สละวงษ์ลักษณ์. (2565). การพัฒนาศักยภาพพระสงฆ์ ในการป้องกันโรคและภาวะแทรกซ้อนของโรคเรื้อรัง ตำบลหนองพลวง อำเภอจักราช จังหวัดนครราชสีมา. วารสารมหาวิทยาลัยคริสเตียน, 28(1), 88-100.
Bandura, A. (1986). Self-Efficacy: The Exercise of Control. New York: W.H. Freeman and Company.
Bloom, B. S. (1988). Human characteristics and school learning. New York: McGraw-Hill.
Green, L. W., Krenter, M. W., Deeds, S. C. & Partridge, K. B. (1980). Health Education Planning: A Diagnostic Approach. Califirnia: Mayfield Publishing, Co.
Kemmis, S. & Mc Taggart, R. (1988). The Action Research Planer. (3rd ed.). Victoria: Deakin University.
Kiess, H. O. (1989). Statistical Concepts for The Behavioral Sciences. Biston Allyn and Bacon.
