การออกแบบผังและวิเคราะห์ตำแหน่งจัดวางสินค้าอุปโภคบริโภคที่พิจารณาลักษณะความต้องการใช้สินค้าระหว่างหมวดทั่วไปและหมวดกลุ่มสินค้ามีความสัมพันธ์กันทั้งภายในและระหว่างกลุ่ม

บทคัดย่อ

ผังจัดวางสินค้าและตำแหน่งจัดวางสินค้าเป็นส่วนสำคัญที่ช่วยลดระยะทางเดินหยิบสินค้าที่ไม่จำเป็นลงคลังจัดเก็บสินค้าอุปโภคบริโภคนั้น นอกจากการพิจารณาตำแหน่งที่เหมาะสมด้วยประมาณความถี่ในการหยิบสินค้าแล้ว การพิจารณาลักษณะความสัมพันธ์ความต้องการใช้สินค้าร่วมกันระหว่างหมวดทั่วไปและหมวดกลุ่มสินค้าเป็นอีกปัญหาที่จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพกระบวนการหยิบสินค้า งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ตำแหน่งจัดวางที่เหมาะสมด้วยการพิจารณาลักษณะความสัมพันธ์ความต้องการใช้สินค้าร่วมกันระหว่างภายในและระหว่างหมวดทั่วไปและหมวดกลุ่มสินค้า ข้อมูลกรณีศึกษามีสินค้าตามหมวดกลุ่มสินค้า จำนวน 366 SKUs และสินค้าหมวดทั่วไปที่ใช้ร่วมกับกลุ่มสินค้าอื่น จำนวน 81 SKUs ตัวแบบที่วิเคราะห์ประกอบด้วย 2 ขั้นตอน 1) วิเคราะห์ระดับของความสัมพันธ์ของความต้องการใช้ระหว่างสินค้าหมวดทั่วไปกับสินค้าตามหมวดกลุ่มสินค้าทั้งรูปแบบความต้องการภายในและระหว่างกลุ่มสินค้าด้วยกฎความสัมพันธ์ แล้วแบ่งกลุ่มของสินค้าที่มีความสัมพันธ์ด้วยเกณฑ์ความสัมพันธ์ที่พัฒนาขึ้น 2) ออกแบบและวิเคราะห์ตำแหน่งจัดวางสินค้าทั้งกลุ่มสินค้าที่มีความสัมพันธ์และไม่มีความสัมพันธ์ด้วยตัวแบบคณิตศาสตร์เชิงเส้น ผลจากการทดลองและเปรียบเทียบตัวแบบด้วยรายการหยิบสินค้าจำนวน 10 รายการ พบว่า ตัวแบบผังจัดวางและกำหนดตำแหน่งแบบอิงความสัมพันธ์ทั้งภายในและระหว่างกลุ่มสินค้า (Relation Based Inter- and Intra-product Groups) เป็นตัวแบบที่ดีที่สุด เพราะสามารถช่วยลดระยะทางการเดินหยิบสินค้าโดยเฉลี่ยรวมลงได้จาก 11,897.6 เหลือ 3,996.4 เมตร หรือคิดเป็น 66.41%