การศึกษาจำนวนและตำแหน่งสถานีขนส่งสินค้าทางรางที่เหมาะสม กรณีศึกษาการขนส่งน้ำตาลในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

บทคัดย่อ

ประเทศไทยส่งออกน้ำตาลทรายมากเป็นอันดับ 2 ของโลก ซึ่งส่วนใหญ่การส่งออกของน้ำตาลทรายใช้การขนส่งทางน้ำระหว่างประเทศเป็นหลัก ในส่วนของการขนส่งน้ำตาลทรายจากโรงงานไปยังท่าเรือภายในประเทศยังคงใช้การขนส่งทางถนนเป็นหลัก อย่างไรก็ตาม หากเทียบกับค่าขนส่ง ระหว่างทางถนนกับทางราง จะพบว่าการขนส่งสินค้าทางรางนั้นมีต้นทุนการขนส่งที่ประหยัดกว่า งานวิจัยนี้ นำเสนอการกำหนดจำนวนและตำแหน่งสถานีขนส่งสินค้าทางรางที่เหมาะสม ด้วยวิธีการวิเคราะห์จัดกลุ่ม (K-means) โดยอาศัยปัจจัยด้านปริมาณการผลิต ค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจากการขนส่งและระยะทางจากแต่ละโรงงานผลิตน้ำตาลไปยังสถานีรถไฟที่ใกล้ที่สุด เมื่อคำนวณค่าใช้จ่ายจากการขนส่งสินค้าที่คิดตามผลผลิตของโรงงานน้ำตาล เปรียบเทียบระหว่างรูปแบบการขนส่งทั้งสอง พบว่าการขนส่งสินค้าทางรางสามารถประหยัดค่าใช้จ่ายจากการขนส่งได้ถึงร้อยละ 73.48 และเมื่อทำการวิเคราะห์ความเหมาะสมทางด้านเศรษฐศาสตร์ของโครงการก่อสร้างสถานีขนส่งสินค้าทางรางในภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่นำเสนอในงานวิจัยนี้ พบว่าในปี พ.ศ. 2593 โครงการมีมูลค่าปัจจุบันสุทธิเป็นบวกคิดเป็น 6.24 พันล้านบาท อัตราผลตอบแทนทางเศรษฐศาสตร์คิดเป็นร้อยละ 13.70 ต่อปี