แนวทางการพัฒนาโฮมสเตย์สำหรับการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ ชุมชนอ่าวปากบารา จังหวัดสตูล
คำสำคัญ:
การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม , โฮมสเตย์ , การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ , ชุมชนอ่าวปากบาราบทคัดย่อ
บทความนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินศักยภาพและความพร้อมในการพัฒนาโฮมสเตย์ของชุมชนอ่าวปากบาราโดยใช้กระบวนการชุมชนเป็นฐาน และเพื่อค้นหาแนวทางการพัฒนาโฮมสเตย์ของชุมชนเพื่อการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม เก็บข้อมูลโดยการสังเกต สัมภาษณ์เชิงลึก และประชุมกลุ่มย่อย ผู้ให้ข้อมูลหลักเลือกแบบเจาะจง จำนวน 23 คน จาก 3 กลุ่ม ได้แก่ ภาครัฐ ผู้ประกอบการโฮมสเตย์ และชุมชนท้องถิ่น วิเคราะห์ข้อมูลโดยประเมินด้วย SWOT Analysis และการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า ชุมชนอ่าวปากบารามีจุดแข็ง คือ ความโดดเด่นด้านวิถีชีวิตและการประกอบอาชีพโดยอาศัยภูมิปัญญาท้องถิ่น การท่องเที่ยวรูปแบบใหม่นี้มีการขยายตัวมาก และโอกาสที่ดี คือ นักท่องเที่ยวคนไทยนิยมท่องเที่ยววิถีชุมชนมากขึ้น แต่มีจุดอ่อนจากการขาดความรู้ ความเข้าใจเรื่องการท่องเที่ยวโฮมสเตย์ และขาดฐานข้อมูลแหล่งท่องเที่ยวที่เป็นระบบ แนวทางการพัฒนาโฮมสเตย์ของชุมชนปากบาราเพื่อการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ ได้แก่ 1) เตรียมความพร้อมของสถานที่และกิจกรรม 2) ให้ชุมชนร่วมคิด ร่วมวางแผน ร่วมดำเนินการและร่วมรับผลประโยชน์อย่างเป็นธรรม 3) การมีผู้นำที่มีภาวะผู้นำสูง 4) เพิ่มการประชาสัมพันธ์ให้หลากหลายช่องทาง 5) กระจายรายได้โดยการส่งเสริมการรวมกลุ่มสร้างผลิตภัณฑ์ และ 6) การบริหารจัดการท่องเที่ยวโดยคำนึงถึงความสมดุลระหว่างความต้องการของนักท่องเที่ยวและชุมชนท้องถิ่น
เอกสารอ้างอิง
กนกรัตน์ ดวงพิกุล และ จารุนันท์ เมธะพันธุ์. (2561). โฮมสเตย์กับการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนในจังหวัดน่าน. วารสารบัณฑิตวิจัย, 9(1), 217-234.
กรมการท่องเที่ยว กระทรวงการท่องเที่ยวและการกีฬา. (2560). คู่มือการบริหารจัดการแหล่งท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์. กรุงเทพฯ: กระทรวงการท่องเที่ยวและการกีฬา.
เขมิกา ธีรพงษ์. (2563). การพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมด้วยการออกแบบประสบการณ์. ศิลปกรรมสาร, 13(1), 1-15.
นาตยา เกตุสมบูรณ์ และ วันทนา เนาว์วัน. (2562 ). ศักยภาพด้านการท่องเที่ยวเพื่อการพัฒนาหมู่บ้านท่องเที่ยว หมู่บ้านหนองสรวง ตำบลกระแซง อำเภอบางไทร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วารสารสมาคมสถาบันอุดมศึกษาเอกชนแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี, 25(1), 81-93.
พนิตสุภา ธรรมประมวล และ กาสัก เต๊ะขันหมาก. (2564). กลยุทธ์การจัดการการท่องเที่ยวชุมชนเชิงวัฒนธรรมบนฐานทุนทางวัฒนธรรมของกลุ่มโฮมสเตย์ไทยเบิ้งบ้านโคกสลุง อำเภอพัฒนานิคม จังหวัดลพบุรี. วารสารปัญญาภิวัฒน์, 13(2), 109-128.
พิทักษ์ ศิริวงศ์ และ นรินทร์ สังข์รักษา. (2560). การพัฒนาที่พักแบบโฮมสเตย์ในแหล่งท่องเที่ยวเมืองโบราณอู่ทอง.Veridian E-Journal, Silpakorn University ฉบับภาษาไทย สาขามนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศิลปะ, 10(2), 2282-2293.
วิโชคศักดิ์ รณรงค์ไพรี. (2562). “การท่องเที่ยวอ่าวปากบารา” ดุลยภาพทางอำนาจใหม่ของชุมชนและรัฐ อานิสงส์จากการต่อสู้ท่าเรือน้ำลึก. สืบค้นจาก https://mgronline.com/south/detail/9620000017564.
ภาวิณี หาญณรงค์. (2557). การศึกษาคุณภาพโฮมสเตย์กระชังแพ เพื่อการท่องเที่ยว กรณีศึกษา โฮมสเตย์กระชังแพ ตำบลเพ อำเภอเมือง จังหวัดระยอง. (ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต). สาขาวิชาการจัดการการท่องเที่ยว คณะการท่องเที่ยวและการโรงแรม, มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์, กรุงเทพฯ.
สัญญา ยือราน และ ศิวิไลซ์ วนรัตน์วิจิตร. ( 2561). การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม สู่ความสำเร็จการเปลี่ยนแปลงนโยบายในระบบสุขภาพ. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้, 5(2), 288-300.
สำนักงานจังหวัดสตูล. (2562). แผนพัฒนาจังหวัดสตูล 5 ปี (พ.ศ. 2561 - 2565) ฉบับทบทวน (27 ธ.ค. 62). สืบค้นจาก http://www2.satun.go.th/news_devpro.
สำนักงานจังหวัดสตูล. (2565). แผนงานยุทธศาสตร์ที่ส่งเสริมการพัฒนาจังหวัดและกลุ่มจังหวัดแบบบูรณาการ จังหวัดสตูล. สืบค้นจาก http://www.satun.go.th/content/vision.
เสรี วงษ์มณฑา. (2564). การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์: นวัตกรรมการเคลื่อนขยับของการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม. วารสารศิลปศาสตร์ (วังนางเลิ้ง) มทร. พระนคร, 1(1), 1-24.
อัจฉรา เมฆสุวรรณ ขจรศักดิ์ วงศ์วิราช และเนตรดาว โทธรัตน์. (2563). แนวทางการพัฒนาสมรรถนะโฮมสเตย์ของการท่องเที่ยว สร้างสรรค์เชิงวัฒนธรรมผ่านการมีส่วนร่วมของชุมชน จังหวัดลำปาง. วารสารวิชาการวิทยาลัยบริหารศาสตร์, 3(2), 106-112.
อัญญารัตน์ ธราวรรณ และ มรีวรรณ ผิวนิ่ม. (2557). การศึกษาผลกระทบทางสังคมและวัฒนธรรมจากการท่องเที่ยว กรณีศึกษา เมืองเชียงคาน ตำบลเชียงคาน อำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย. การประชุมวิชาการเสนอผลงานวิจัยระดับบัณฑิตศึกษา ครั้งที่ 15 : 50 ปี มข. แห่งการอุทิศเพื่อสังคม. วันที่ 28 มีนาคม 2557 (น. 2880-2886). ขอนแก่น: วิทยาลัยการปกครองท้องถิ่นและอาคารพิมลกลกิจ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
Khao Yai DD. (2566). รีสอร์ทและโฮมสเตย์ต่างกันยังไง ใครที่ชอบเที่ยวต้องรู้ไว้. สืบค้นจาก https://khaoyaidd.com/blog/.
Amir, A. F., Ghapar, A. A., Jamal, S. A., & Ahmad, K. N. (2014). Sustainable tourism development: A study on community resilience for rural tourism in Malaysia. Procedia -Social and Behavioral Sciences, 168(2015), 116-122.
Harmes-Liedtke, U., & Mannocchi, L. (2012). Complexities of tourism development – viewpoints of development practitioner Pat3, Journal of Public Policies and territories, 1(3), 45-56.
Janjua, Z. U. A., Krishnapillai, G., & Rahman, M. (2021). A systematic literature review of rural homestays and sustainability in tourism. SAGE Open, 11(2), 1-17.
Janusz, G. K., & Bajdor, P. (2013). Towards to Sustainable Tourism - Framework, Activities and Dimensions. Procedia Economics and Finance, 6(2013), 523-529.
Richards, G. (2009). Creative tourism and local development. In R. Wurzburger, A. Pattakos, & S. Pratt (Eds.), Creative tourism: A global conversation (pp. 78-90). Sunstone Press.
Richards, G. (2010). Creative tourism and local development. In R. Wurzburger (Ed.), Creative tourism: A global conversation: How to provide unique creative experiences for travelers worldwide: At present at the 2008 Santa Fe & UNESCO International Conference on Creative Tourism in Santa Fe. (pp. 78-90). New Mexico: USA.
Wurzburger, R. (2010). Introduction to the Santa Fe & UNESCO International Conference: A global conversation on best practices and new opportunities. In R. Wurzburger (Ed.), Creative tourism: A global conversation: How to provide unique creative experiences for travelers worldwide: At present at the 2008 Santa Fe & UNESCO International Conference on Creative Tourism in Santa Fe. (pp. 15-25). New Mexico: USA.
