ความหลากชนิดของปลาในแม่น้ำงาวตอนบน จังหวัดลำปาง
คำสำคัญ:
ความหลากชนิดของปลา, แม่น้ำงาวตอนบน, จังหวัดลำปางบทคัดย่อ
การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจความหลากชนิดของปลาในแม่น้ำงาวตอนบน จังหวัดลำปาง ตั้งแต่เดือนมกราคมถึงเดือนกันยายน 2563 โดยมีจุดเก็บตัวอย่างทั้งหมด 4 สถานี พบปลาทั้งหมด 14 วงศ์ (family) 28 สกุล (Genus) และ 33 ชนิด (species) ปลาในวงศ์ Cyprinidae พบ 15 ชนิด มีความชุกชุมมากที่สุดคิดเป็นร้อยละ 45 ของปริมาณปลาทั้งหมด ทั้งนี้สถานภาพการอนุรักษ์ IUCN พบว่ามีแนวโนมใกล้สูญพันธุ์ Vulnerable (VU) ได้แก่ ปลาดุกด้าน (Clarias batrachus) และ ปลาบู่น้ำตกเชียงใหม่ (Rhinogobius chiengmaiensis) นอกจากนี้ยังพบปลาที่จัดเป็นชนิดพันธุ์ต่างถิ่น (Alien species) 2 ชนิด ได้แก่ ปลาไน (Cyprinus carpio) และปลานิล (Oreochromis niloticus) ทั้งนี้ปลาทั้ง 2 ชนิดนี้ที่พบในแหล่งน้ำธรรมชาติอาจจะมาจากการปล่อย หรือหลุดจากการเลี้ยงของคนในพื้นที่ ในด้านค่าดัชนีความหลากหลาย (H) พบว่า บ้านขวัญคีรี (สถานีที่ 2) มีค่ามากที่สุด รองลงมา บ้านสบป๋อน (สถานีที่ 4) บ้านข่อย (สถานีที่ 3) และลำธารแม่หยวก (สถานีที่ 1) มีค่าเท่ากับ 2.81, 2.52 , 2.49 และ 2.10 ตามลำดับ ค่าดัชนีความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตมีค่าอยู่ระหว่าง 1-3 แสดงว่าแหล่งน้ำนั้นยังคงมีความเหมาะสมต่อสิ่งมีชีวิต ดังนั้นทุกสถานีที่ได้ทำการสำรวจความหลากชนิดของปลาในแม่น้ำงาวตอนบน อำเภองาว จังหวัดลำปาง สภาพแหล่งน้ำมีความเหมาะสมต่อการเจริญเติบโต
เอกสารอ้างอิง
เกรียงไกร สีตะพันธุ์, เจนจิรา แก้วติ๊บ, ชินวิชญ์ สุภาวรรณ์, อาทิตยา วงศ์วุฒิ, อิฐสะราม แสนสุภา, จักรพันธ์ ฐานิจสรณ์, และคณะ. (2563). ความหลากชนิดของปลาในแม่น้างิม จังหวัดพะเยา. วารสารวิทยาศาสตร์บูรพา, 25(1), 270–284.
ชุติมา ถนอมสิทธิ์ และ นฤนาท มาลารัมย์. (2560). ผลกระทบของไกลโฟเสทที่มีต่อสัตว์น้ำ. วารสารวิทยาศาสตร์ คชสาส์น, 39(1), 98-109.
ณัฐกิตทิ์ โตอ่อน. (2566). องค์ประกอบชนิด และการกระจายของปลาบริเวณคลองบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วารสารวิทยาศาสตร์บูรพา, 28(3), 2018-2033.
พิเชษฐ แก้วเขียว, สมคิด แก้วทิพย์, ปราโมช ศีตะโกเศศ, และ บัญญัติ มนเทียรอาสน์. (2556). ความหลากหลายทางชีวภาพของปลาในลำห้วยแม่สาว โครงการสถานีพัฒนาการเกษตรที่สูง ตามพระราชดำริ บ้านสันติสุข ตำบลขุนควร อำเภอปง จังหวัดพะเยา. วารสารวิจัยเทคโนโลยีการประมง, 7(2), 70-81.
สีวิไล ลำไซ, จรุงจิต กรุดพันธ์, และ ชัยวุฒิ กรุดพันธ์. (2565). ความหลากหลายทางชีวภาพและองค์ประกอบชนิดปลาในห้วยบังเลียงแขวงจำปาสัก สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, 24(3), 75-87.
อนิรุจน์ คำนล. (2561). การประเมินน้ำต้นทุนและความต้องการใช้น้ำเกษตรกรรมในพื้นที่ลุ่มน้ำยม. วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์, กรุงเทพมหานคร.
อมรชัย ล้อทองคำ และ พรรณพร กุลมา. (2554). ความหลากชนิดของปลาในแม่น้ำยาว (แม่น้ำสาขาของลุ่มแม่น้ำน่านตอนบน) จังหวัดน่าน. น. 454-462. การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 49 สาขาประมง, วันที่ 1-4 กุมภาพันธ์ 2554. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพมหานคร.
Berra, T.M. (2001). Freshwater fish distribution. Academic Press, San Diego, USA.
Kottelat, M. (1990). Indochinese Nemacheilines. A Revision of Nemacheiline Loaches (Pisces: Cypriniformes) of Thailand, Burma, Laos, Cambodia and southern Viet Nam. Verlag Dr. Friedrich Pfeil, Munchen, Germany.
Kottelat, M. (2000). Diagnoses of a new genus and 64 new species of fishes from Laos (Teleoatei: Cyprinidae, Balitoridae, Bagridae, Syngnathidae, Chaudhuriidae and Tetraodontidae). Journal of South Asian natural history, 5(1): 37-82.
Kottelat, M. (2001). Fishes of Laos. Gunaratne Offset Ltd., Sri lanka.
Kottelat, M. (2013). The fishes of the Inland Waters of Southeast Asia: A Catalogue and Core Bibliography of the Fishes Known to Occur in Freshwaters, Mangroves and Estuaries. The Raffles Bulletin of Zoology, 27: 1–663.
Nelson, J.S. (2006). Fishes of the world. 4th ed. John Wiley and Son, Inc., New York.
Rainboth, W.J. (1996). Fishes of Cambodian Mekong. FAO Species Identification Field Guide for Fisheries Purpose. Mekong River Commission, FAO and DANIDA.
Tudorancea, C., Green, R. H., and Huebner, J. (1979). Structure, dynamics and production of the benthic fauna in Lake Manitoba. Hydrobiologia, 64(1), 59-95.
