การประเมินคุณภาพเว็บไซต์คณะรัฐศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา ตามแนวทางเว็บไซต์ที่ทุกคนเข้าถึงได้ (WCAG)
คำสำคัญ:
การประเมินคุณภาพเว็บไซต์, เว็บไซต์ที่ทุกคนเข้าถึงได้, ผู้พิการ, ผู้สูงอายุ, คณะรัฐศาสตร์และสังคมศาสตร์บทคัดย่อ
คณะรัฐศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา ได้ตระหนักถึงความสำคัญของการเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารที่เป็นประโยชน์ต่อคนทุกคน เพื่อรองรับการปรับปรุงและพัฒนาเว็บไซต์ให้เข้าถึงได้มากขึ้น จึงจำเป็นต้องรับรู้สถานการณ์และข้อมูลปัจจุบันเพื่อใช้ในกระบวนการวิเคราะห์และการปรับปรุงอย่างมีทิศทางเหมาะสม โดยวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์คือ 1) การประเมินคุณภาพของเว็บไซต์คณะรัฐศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา โดยใช้แนวทาง WCAG 2.1 ระดับ AA ซึ่งเน้นให้เว็บไซต์สอดคล้องกับการใช้งานของทุกคน โดยใช้เครื่องมือในการประเมินเว็บไซต์อัตโนมัติ “WEB ACCESSIBILITY CHECKER” ระบบตรวจสอบเว็บไซต์ที่ทุกคนเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้อัตโนมัติ พัฒนาโดยสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) และ 2) จัดทำข้อเสนอแนะสำหรับการพัฒนาเว็บไซต์ให้ดียิ่งขึ้นตามแนวทางนี้
ผลการศึกษาพบว่าเว็บไซต์คณะรัฐศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา ยังมีข้อผิดพลาดในการประเมินคุณภาพเว็บไซต์ตามแนวทาง WCAG องค์ประกอบเนื้อหาหลายอย่างไม่สอดคล้องกับมาตรฐานที่กำหนดไว้ ส่วนใหญ่เกิดจากผู้พัฒนาหรือผู้ดูแลเว็บไซต์ไม่ทำตามแนวทาง WCAG ที่ให้ความสำคัญกับผู้ใช้ที่เป็นผู้พิการหรือผู้สูงอายุ ผู้วิจัยได้สรุปข้อเสนอแนะแนวทางการปรับปรุงพัฒนาเว็บไซต์โดยจัดเรียงลำดับความสำคัญในการปรับปรุงพัฒนาเว็บไซต์ควรพิจารณาจากระดับความรุนแรงของรายละเอียดการประเมินก่อน (ข้อผิดพลาด แจ้งเตือน และแจ้งให้ทราบ) และเรียงลำดับตามจำนวนข้อผิดพลาดมากที่สุดไปน้อยที่สุด และเมื่อดำเนินการนำข้อเสนอแนะมาจัดทำต้นแบบเว็บไซต์ตามแนวทาง WCAG และทดสอบซ้ำพบว่าข้อผิดพลาดที่พบลดลงทุกประเภท องค์ประกอบถูกต้องมากขึ้น
เอกสารอ้างอิง
Kasey Kaplan. (2020). Why Every Business Needs A Website. สืบค้นจาก https://www.forbes.com/sites/theyec/2020/02/03/why-every-business-needs-a-website
Talha Ehsan. (2021). Why Website is Important For a Business. สืบค้นจาก https://www.linkedin.com/pulse/why-website-important-business-talhah-ehsan
W. C. Web Accessibility Initiative. (2023). Introduction to Web Accessibility. สืบค้นจาก https://www.w3.org/WAI/fundamentals/accessibility-intro/
World Wide Web Consortium (W3C). (2022). Introduction to Web Accessibility. สืบค้นจาก https://www.w3.org/WAI/fundamentals/accessibility-intro/
เกรียงศักดิ์ ธีระโกวิทขจร. (2564). ช่องว่างทางดิจิทัล ความเหลื่อมล้ำสายพันธุ์ใหม่. สืบค้นจาก https://decode.plus/20211212/
เดลินิวส์ออนไลน์. (2566). "กสทช.-มธ." วิจัยปัญหาความเหลื่อมล้ำด้านเทคโนโลยีดิจิทัลในไทย | เดลินิวส์. สืบค้นจาก https://www.dailynews.co.th/news/2159572/
โต๊ะข่าวไอที ดิจิทัล. (2565). ข้อมูลล่าสุดสถิติใช้ดิจิทัลในไทย จากรายงาน We are social. สืบค้นจาก https://www.bangkokbiznews.com/columnist/989552
คณะรัฐศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา. (2566). แผนยุทธศาสตร์การพัฒนา 5 ปี คณะรัฐศาสตร์และสังคมศาสตร์ พ.ศ. 2567-2571. พะเยา: คณะรัฐศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา.
ณัฐธยาน์ รุจิราธนาพัฒน์ , สกุลชาย สารมาศ, ยศภัทร เรืองไพศาล, ชานนท์ ดวงพายัพ, พัชร์สิตา ศิรวงศ์ภัสสรา, และสุพรรณี ศิวากรณ์. (2565). การศึกษาเชิงประจักษ์ของการเข้ารหัสเว็บไซต์ธนาคารทางอินเทอร์เน็ตในประเทศไทย. วารสารวิจัยมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลตะวันออก, 15(1).
ธาดาธิเบศร์ ภูทอง. (2561). ผลกระทบของฟังก์ชั่น เนื้อหาและความปลอดภัยของเว็บไซต์ต่อความตั้งใจใน การใช้บริการการท่องเที่ยวออนไลน์อย่างต่อเนื่อง. Veridian E-Journal Silpakorn University, 11(2), 2112-2113.
ปริศนา มัชฌิมา, ณัฏฐา ผิวมา, และนันทวัน เรืองอร่าม. (2561). ตัวแบบการจัดทำเนื้อหาเว็บไซต์ที่ทุกคนสามารถเข้าถึงได้สำหรับโรงพยาบาลของรัฐในประเทศไทย. มหาวิทยาลัยสวนดุสิต.
ปรียานุช ทองประกอบ, และญาใจ ลิ่มปิยะกรณ์. (2557). การเพิ่มประสิทธิภาพความสามารถการเข้าถึงข้อมูลบนเว็บ สำหรับผู้พิการทางสายตา. วารสารเทคโนโลยีสารสนเทศ, 10(1).
พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยพะเยา พ.ศ. 2553. (2553, 16 กรกฎาคม). ราชกิจจานุเบกษา (เล่ม 127 ตอนที่ 44ก, น. 4-5).
ภูริพัฒน์ ถนอมศรีอุทัย. (2565). ความเหลื่อมล้ำทางสังคมกับการพัฒนาประเทศในยุคดิจิทัล. วารสาร มจร อุบลปริทรรศน์, 7(2).
ศรุตา เบ็ญก็เต็ม. (2564). อาชีพยุคดิจิทัล ความท้าทาย โอกาสและทางเลือกสำหรับคนพิการ. สืบค้นจาก https://www.depa.or.th/th/article-view/handicapped-person-job-in-digital-age
ศิรินทร์ รอมาลี, และภัสสร สังข์ศรี. (2563). การพัฒนาเว็บไซต์การท่องเที่ยวสำหรับผู้สูงอายุตามแนวทางที่ทุกคนเข้าถึงได้ (WCAG) และหลักการออกแบบเพื่อทุกคน (Universal Design). วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยการจัดการและเทคโนโลยีอีสเทิร์น, 17(2).
สภาดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมแห่งประเทศไทย. (2565). แนวทางการพัฒนาเว็บที่ทุกคนเข้าถึงได้ TWCAG 2022. กรุงเทพฯ: สภาดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมแห่งประเทศไทย.
สมนึก พ่วงพรพิทักษ์, และณัฐวุฒิ ศรีวิบูลย์. (2555). กลไกการตรวจจับและป้องกันการจู่โจมเว็บแอพพลิเคชันรูปแบบใหม่ โดยการบังคับใช้เอชทีทีพีเอส. วารสารวิชาการพระจอมเกล้าพระนครเหนือ, 22(3).
สำนักงานเลขานุการของคณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติ, และสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2562). ยุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ. 2561 - 2580 (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขานุการของคณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติ สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
สำนักงานคณะกรรมการดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2566). การพัฒนาเว็บไซต์ที่ทุกคนเข้าถึงได้ ระดับผู้พัฒนาระบบ (Web Developer). กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
สำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล(องค์การมหาชน). (2563). รายงานผลการสำรวจระดับความพร้อมรัฐบาลดิจิทัลหน่วยงานภาครัฐของประเทศไทย ประจำปี 2563. กรุงเทพฯ: สำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล(องค์การมหาชน).
สำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล(องค์การมหาชน). (2566). แผนพัฒนารัฐบาลดิจิทัลของประเทศไทย พ.ศ. 2566-2570. กรุงเทพฯ: สำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล(องค์การมหาชน).
สำนักงานรัฐบาลอิเล็กทรอนิกส์ (องค์การมหาชน). (2564). มาตรฐานเว็บไซต์ภาครัฐ เวอร์ชัน 2.0. กรุงเทพฯ: สำนักงานรัฐบาลอิเล็กทรอนิกส์ (องค์การมหาชน).
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2566). การสำรวจความพิการ พ.ศ. 2565. กรุงเทพฯ: สำนักงานสถิติแห่งชาติ.
