การประยุกต์ใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์เพื่อทำแผนที่ความแห้งแล้งทางอุตุนิยมวิทยาย้อนหลังในจังหวัดพะเยา
คำสำคัญ:
ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์, แผนที่ความแห้งแล้งย้อนหลัง, ฐานข้อมูลเชิงพื้นที่บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์ของการศึกษานี้เพื่อการทำแผนที่การกระจายตัวของน้ำฝนรายปีและระดับความแห้งแล้งทางอุตุนิยมวิทยาภายในจังหวัดพะเยาระหว่างปี พ.ศ.2531-2560 พื้นที่ศึกษาถูกแบ่งออกเป็นช่องกริดที่รายละเอียดเชิงพื้นที่ 30 เมตร เทคนิคการประมาณค่าเชิงพื้นที่ของการคำนวณค่าระยะทางกลับโดยน้ำหนักถูกใช้สำหรับการคาดการณ์
ค่าน้ำฝน ณ ตำแหน่งหรือช่องกริดที่ไม่มีการตรวจวัด แผนที่น้ำฝนรายปีถูกจัดเก็บและแสดงเป็นชั้นข้อมูลราสเตอร์ เครื่องมือคำนวณราสเตอร์ของโปรแกรมระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ถูกใช้สำหรับการแปลงแผนที่น้ำฝนรายปีไปเป็นแผนที่ระดับความแห้งแล้งทางอุตุนิยมวิทยา ผลการศึกษาแสดงให้เห็นอีกว่ากระบวนการดังกล่าวเป็นไปได้และใช้ประโยชน์เป็นข้อมูลสนับสนุนการศึกษาความแห้งแล้งทางอุตุนิยมวิทยาย้อนหลัง
เอกสารอ้างอิง
กีรติ ลีวัจนกุล. (2543). อุทกวิทยา. ปทุมธานี: มหาวิทยาลัยรังสิต.
ฐาปนีย์ มีชำนาญ, ธเนศร์ สมบูรณ์ และ วิษุวัฒก์ แต้สมบัติ. (2561). การประเมินเทคนิคการประมาณค่าฝนร่วมกับข้อมูลแผนที่ภูมิประเทศเชิงตัวเลขในลุ่มน้ำตาปี. วารสารวิศวกรรมศาสตร์, 13(2), 144-152.
ณัฐกานต์ ภูมิโคกรักษ์, นลินขวัญ จันทร์เสงี่ยม, ชนิษฐา มะลิลา, รุ่งฤดี เจนรอบ, นัทธมน เชาว์ภาษี, นิสาลักษณ์ วังสุข, และ สมกมล รักวีรธรรม. (2564). การศึกษาความรุนแรงของความแห้งแล้งทางอุตุนิยมวิทยาในพื้นที่ภาคเหนือ ประเทศไทยด้วยดัชนีความแห้งแล้งทางอุตุนิยมวิทยา ระหว่างช่วงปี พ.ศ.2530-2562.
การประชุมวิชาการระดับชาติ “ทรัพยากรธรรมชาติ สารสนเทศภูมิศาสตร์ และสิ่งแวดล้อม ครั้งที่ 5” (698-710). มหาสารคาม: คณะวิทยาการสารสนเทศ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
เทวินทร์ โจมทา. (2550). การศึกษาแบบจำลองดัชนีความแห้งแล้งทางอุตุนิยมวิทยาในพื้นที่ประสบภัยแล้งบริเวณภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย. กรุงเทพฯ: กรมอุตุนิยมวิทยา.
ธิติยา ศรีนาราง และ รังสรรค์ เกตุอ๊อต. (2563). การประเมินฝุ่นละอองขนาดเล็กกว่า 10 ไมครอนด้วยวิธีประมาณค่าเชิงพื้นที่ในบริเวณภาคเหนือของประเทศไทย. วารสารวิชาการเพื่อการพัฒนานวัตกรรมเชิงพื้นที่, 1(2), 35-47.
วิภพ แพงวังทอง. (2549). การประยุกต์ใช้ข้อมูลดาวเทียมและระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ เพื่อการวิเคราะห์พื้นที่เสี่ยงต่อความแห้งแล้ง ในอำเภอบ้านด่านลานหอย จังหวัดสุโขทัย (วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยนเรศวร, พิษณุโลก.
ศูนย์เตือนภัยพิบัติแห่งชาติ. (2022). รู้จักภัยจาก ภัยแล้ง (Droughts). สืบค้นจาก http://ndwc.disaster.go.th/cmsdetail.ndwc-9.283/26675/menu_7525/4214.3/รู้จักภัยจากภัยแล้ง (Droughts).
ศูนย์ภูมิภาคเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. (ม.ป.ป). ระบบสารสนเทศพื้นที่เสี่ยงภัยแล้ง Drought Information System. สืบค้นจาก https://negistda.kku.ac.th/drought/ed_method.htm.
ศูนย์อุทกวิทยาชลประทานภาคเหนือตอนบน. (2564). สภาพน้ำฝน. สืบค้นจาก https://www.hydro-1.net
สวัสดิ์ โนนสูง. (2546). ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร์.
สำนักข่าว กรมประชาสัมพันธ์. (2564). จังหวัดแพร่ถอดบทเรียนปี 2564 เตรียมพร้อมรับสถานการณ์ภัยแล้งปี 2565. สืบค้นจาก https://thainews.prd.go.th/th/news/detail/TCATG211226133904869.
สุทัศน์ ยกส้าน. (2561). Sahara กับทะเลทราย Dasht-e Lut ที่ร้อนที่สุดในโลก. MGR ONLINE.
American Geophysical Union. (1999). Sahara's Abrupt Desertification Started by Changes In Earth's Orbit, Accelerated By Atmospheric And Vegetation Feedbacks. ScienceDaily. Retrieved from www.sciencedaily.com/releases/1999/07/990712080500.htm.
DeMenocal, P. B., & Tierney, J. E. (2012). Green Sahara: African humid periods paced by Earth’s orbital changes. Nature Education Knowledge, 3(10), 12.
Nature Education. (2012). Green Sahara: African Humid Periods Paced by Earth's Orbital Changes. Retrieved from: https://www.nature.com/scitable/knowledge/library/green-sahara-african-humid-periods -paced-by-82884405/
Post Today. (2560). ซาฮาราเคยเป็นพื้นที่เขียวชอุ่ม และแห้งแล้งโดยน้ำมือมนุษย์. Retrieved from: https://www.posttoday.com/world/486087
Retrieved from https://mgronline.com/science/detail/9610000067372.
ScienceDaily [Internet]. 2022; Accessed 2022 August 10. Retrieved from: https://www.posttoday.com/world/486087.
Subramanya K. (2008). Hydrology (3rd ed.). New Delhi: Tata McGraw-Hill Publishing Company Limited.
Wichitarapongsakun, P. (2016). Meteorological drought in the Sakea Krang River basin using the Standardized Precipitation Index (SPI) and the Meteorological Drought Index (D)/การวิเคราะห์ระดับความแห้งแล้งทาง อุตุนิยมวิทยาในพื้นที่ลุ่มน้ำสะแกกรังด้วยดัชนีน้ำฝนมาตรฐาน และดัชนีความแห้งแล้งทางอุตุนิยมวิทยา. Naresuan University Journal: Science and Technology (NUJST), 24(3), 123-135.
