พุทธวิถีการบริหารการศึกษา โลกยุคผลิกผัน (VUCA World)

บทคัดย่อ

“ความไม่แน่นอนคือสิ่งที่แน่นอน” นี่คือ ตรรกะแห่งพุทธพจน์ที่เป็นจริงเสมอ เพราะใดใดในโลกล้วนไม่จีรัง เปลี่ยนแปลงไปตามเหตุและปัจจัยต่าง ๆ ในปัจจุบันโลกและบริบทรอบตัวได้มีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว และต่อเนื่อง ทั้งวิถีชีวิตสภาพแวดล้อม เศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม การเปลี่ยนแปลงอย่างก้าวกระโดดของระบบเทคโนโลยี ซึ่งเปลี่ยนแปลงอย่างพลิกผัน สถานการณ์เหล่านี้ เรียกว่า "VUCA World" ซึ่งปัจจัยเหล่านี้ส่งผลต่อผู้บริหารองค์กรและคนในยุคนี้อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ อย่างไรก็ตามแม้โลกจะหมุนไปเร็วสักเพียงใด แต่ธรรมะของพระพุทธองค์ยังคงเป็นหลักธรรมและเป็นปรัชญาในการดำเนินชีวิตให้กับมนุษย์ปุถุชนผู้ที่ยังคงใช้ชีวิต

บทความวิชาการฉบับนี้ได้นำธรรมะของพุทธองค์มาร้อยเรียงไว้ให้เข้ากับโลกในยุคพลิกผัน เพื่อเป็นประโยชน์ในการบริหารการศึกษาในยุคปัจุจบัน เริ่มต้นตั้งแต่ระบบการพัฒนาทุนมนุษย์ที่ด้วยหลักการใช้ไตรสิกขา นำไปสู่ วิถีธรรม วิถีทางสร้างการบริหารการศึกษาคุณภาพสูง โดยใช้หลักธรรมในการครองตน ครองคน ครองงาน และการบริหารการศึกษาที่รับมือกับความเปลี่ยนแปลงโดยใช้ พละ 4 ประกอบไปด้วย ปัญญาพละ วิริยพละ อนวัชชพละ และสังคหพละ ทั้งนี้การบริหารที่ผู้บริหารนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนามาประยุกต์ใช้ในการบริหารย่อมส่งผลต่อคุณภาพของการศึกษาในมิติต่าง ๆ ที่จะเกิดขึ้น แต่ทั้งนี้ผลลัพธ์และผลกระทบต่าง ๆ ของการปฏิบัติตามพระธรรมอันพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ดีแล้วนั้น เป็นสิ่งที่ผู้บริหารจะต้องนำไปปฏิบัติจริงถึงจะสามารถเห็นพิสูจน์ผลได้อย่างชัดเจน เพราะธรรมะนั้นเป็นข้อปฏิบัติอันผู้บรรลุจะพึงเห็นเอง รวมทั้งพระธรรมนั้นไม่จำกัดกาลเวลา ไม่ขึ้นกับกาลเวลาอีกด้วย