การศึกษาธรณีสัณฐานและแร่วิทยาบริเวณเขาชะโงก โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า เพื่อเป็นเส้นทางการท่องเที่ยวเชิงธรณีวิทยา

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะธรณีสัณฐาน ศึกษาแร่ดิกไคต์และแร่ที่สำคัญ และเพื่อจัดทำแผนที่เส้นทางท่องเที่ยวเชิงธรณีบริเวณพื้นที่เขาชะโงก วิธีการศึกษาโดยใช้เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศมาช่วยในการสร้างแบบจำลองภูมิประเทศ การวิเคราะห์ข้อมูล และสร้างแผนที่ทำให้ทราบว่าพื้นที่เขาชะโงกมีระดับความลาดชันอยู่ในช่วง 2-218 เปอร์เซ็นต์ โดยพื้นที่ศึกษาส่วนใหญ่มีลักษณะภูมิสัณฐานเป็นเนินเขา รองลงมาได้แก่ ลูกคลื่นลอนชัน ลูกคลื่นลอนลาด  ภูเขาสูงชัน ภูเขาสูงชันมาก ลูกคลื่นลอนลาดเล็กน้อย พื้นที่ราบเรียบหรือค่อนข้างราบเรียบ และภูเขาสูงชันมากที่สุด ตามลำดับ การศึกษาธรณีวิทยาในภาคสนาม และเก็บตัวอย่างหิน จำนวน 24 จุด (57 ตัวอย่าง) ตามเส้นทางเส้นทางเดินป่าสำรวจธรรมชาติ เพื่อตรวจสอบชนิดแร่ เนื้อหินและการเปลี่ยนแปลงของแร่ในตัวอย่างหินด้วยกล้องจุลทรรศน์โพลาไรซ์ร่วมกับการตรวจสอบด้วยเครื่องมือขั้นสูงที่ใช้เทคนิคการเลี้ยวเบนของรังสีเอกซ์ (X-Ray Diffractometer) ผลการศึกษาสรุปได้ว่า พื้นที่เขาชะโงกเป็นหินภูเขาไฟสีอ่อนจำพวกหินตะกอนภูเขาไฟและหินไรโอไลต์แทรกสลับกันไปมา ลักษณะเนื้อหินที่มีขนาดละเอียดและหยาบปะปนกันและองค์ประกอบของตะกอนภูเขาไฟบ่งชี้ว่าเขาชะโงกเกิดจากการระเบิดที่รุนแรงของภูเขาไฟในยุคไทรแอสซิคหลายครั้ง กลุ่มหินที่พบในเส้นทางสำรวจประกอบด้วย 1. กลุ่มหินตะกอนภูเขาไฟที่ไม่เกิดการเปลี่ยนแปลง ประกอบด้วย หินตะกอนภูเขาไฟ (Pyroclastic rock)  หินเถ้าภูเขาไฟ (Ash tuff)  หินตะกอนภูเขาไฟที่มีเศษหินเป็นองค์ประกอบหลัก (Lithic tuff)  หินตะกอนภูเขาไฟที่แสดงเนื้อหินของการไหล (Welded tuff) และ หินตะกอนภูเขาไฟเนื้อผลึก (Crystal tuff) 2. กลุ่มหินตะกอนภูเขาไฟที่ถูกแทนที่หรือถูกเปลี่ยนสภาพภายหลัง ได้แก่ 2.1 แร่ดิกไคต์ซึ่งเกิดตามรอยแตกของหินเดิมมีความหนาประมาณ 1-2 เมตร โดยแกนกลางเป็นสินแร่ดิกไคต์เกรดดีที่สุดและเกรดต่ำลงในขอบนอกของสายแร่ 2.2 หินตะกอนภูเขาไฟที่ถูกแทนที่ด้วยน้ำแร่ซิลิกา (Silicified pyroclastic rock) จนกลายเป็นหินเนื้อเนียน และแข็งแกร่งมาก มีรอยแตกคมเนื่องจากสารละลายซิลิกาเข้าไปตกผลึกแทนที่แร่เดิมกลายเป็นแร่ควอตซ์ขนาดเล็กซึ่งบางแห่งเป็นแจสเปอร์สีแดง และ 2.3 หินตะกอนภูเขาไฟที่ถูกเปลี่ยนด้วยน้ำร้อน (Altered pyroclastic rock) จนกลายเป็นแร่ควอร์ตซและเซริไซต์ผสมกัน และ 3. กลุ่มหินอัคนีพุ ได้แก่ หินไรโอไลต์ จากผลการศึกษาผู้วิจัยได้กำหนดจุดที่เหมาะสมในการพัฒนาเป็นแหล่งความรู้สำหรับเส้นทางท่องเที่ยวเชิงธรณีได้จำนวน 7 จุดศึกษา ได้แก่ 1. บริเวณเหมืองแร่เก่าที่เป็นถ้ำพระพุทธรูป 2. บริเวณเหมืองแร่เก่าช่องเขาขาด 3. บริเวณป้าย CRMA  4. น้ำตกวัดเขาชะโงก 5. บริเวณทางขึ้นเขาก่อนถึงศาลฤาษีตาไฟ 6. บริเวณตรงข้ามบันไดพญานาค และ 7. บริเวณถังเก็บน้ำประปา (62.5 MSL) ได้เส้นทางการท่องเที่ยวเชิงธรณีวิทยา 1 เส้นทาง มีระยะทาง 10.13 กิโลเมตร