การสร้างนักวิจัยท้องถิ่นกลุ่มชาติพันธุ์เพื่อค้นหาความมั่นคงในอาชีพและมีชีวิตที่ดีบนแผ่นดินเกิด

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างนักวิจัยท้องถิ่นกลุ่มชาติพันธุ์ผ่านการเรียนรู้จากการสำรวจปัญหาในภาคเกษตรกรรม และพัฒนาโครงการวิจัยที่นำไปสู่การแก้ปัญหาความมั่นคงในอาชีพและการมีชีวิตที่ดีบนแผ่นดินเกิดโดยนักวิจัยท้องถิ่น เป็นการวิจัยที่ใช้ชุมชนเป็นฐาน ดำเนินการกับกลุ่มเป้าหมายคือเยาวชนกลุ่มชาติพันธุ์ปกากญอ เลอเว๊อะและลาหู่ จำนวน 35 คน ในพื้นที่ภูเขาสูง จังหวัดเชียงใหม่และ จังหวัดแม่ฮ่องสอน ให้มีความสามารถในการวิจัยโดยเริ่มต้นศึกษาปัญหาความมั่นคงในอาชีพและการมีชีวิตที่ดีกับคนในชุมชน 5 หมู่บ้าน รวม 242 ครัวเรือน เครื่องมือที่ใช้คือแผนที่เดินดินและแบบสำรวจข้อมูลในอาชีพ แบบสัมภาษณ์ชนิดไม่มีโครงสร้าง และการประชุมกลุ่มเพื่อแสดงความเห็นการมีชีวิตที่ดี วิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าความถี่ ร้อยละ และการวิเคราะห์เนื้อหา  ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มชาติพันธุ์ทั้ง 5 พื้นที่ขาดความมั่นคงในอาชีพ เนื่องจากที่ดินทางการเกษตรไม่มีเอกสารสิทธิ์ รายได้จากภาคเกษตรกรรมส่วนใหญ่อยู่ในช่วง 40,000-80,000 บาทต่อปี ไม่เพียงพอต่อการดำรงชีพ คนในชุมชนแก้ปัญหาด้วยการเกื้อกูลกันผ่านกลไกวัฒนธรรมชุมชน โดยจัดกิจกรรมธนาคารข้าว และผ้าป่าข้าว เพื่อช่วยเหลือผู้ที่มีฐานะด้อยกว่า กลุ่มชาติพันธุ์ทั้ง 5 พื้นที่มีปัญหาการมีชีวิตที่ดีในเรื่องของอนามัยสิ่งแวดล้อมในครัวเรือน รวมทั้งไม่ได้รับการเพิ่มพูนความรู้ในอาชีพและการมีชีวิตที่ดีที่ตรงกับความต้องการของชุมชนตามจังหวะเวลาที่เหมาะสม จากปัญหาที่พบกลุ่มนักวิจัยท้องถิ่นจึงได้พัฒนาข้อเสนอโครงการวิจัยเพื่อหาทางออกในการสร้างความมั่นคงในอาชีพและการมีชีวิตที่ดีให้กับชุมชนของตนเอง ผ่านการปรับปรุงระบบการผลิตที่ใช้วิธีการของเกษตรผสมผสานที่เชื่อมโยงกับตลาดทางเลือกที่พอเหมาะกับระบบการผลิต โดยมีการบริหารจัดการที่ดีบนฐานความรู้และสำนึกรับผิดชอบในการผลิตอาหารปลอดภัย