การพัฒนาผลิตภัณฑ์จากแกลบเพื่อสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน โดยบูรณาการองค์ความรู้ปัจจุบันเข้ากับภูมิปัญญาท้องถิ่น

ผู้แต่ง

  • เมษยา บุญสีลา สาขาวิชาการออกแบบผลิตภัณฑ์ คณะศิลปประยุกต์และการออกแบบ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
  • จิรศักดิ์ จินดาโรจน์ สาขาวิชาการออกแบบผลิตภัณฑ์ คณะศิลปประยุกต์และการออกแบบ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

คำสำคัญ:

แกลบ, การพัฒนาผลิตภัณฑ์, การออกแบบผลิตภัณฑ์เพื่อสิ่งแวดล้อม, บูรณาการองค์ความรู้และภูมิปัญญา, การมีส่วนร่วมของชุมชน

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์จากแกลบ โดยบูรณาการองค์ความรู้ปัจจุบันเข้ากับภูมิปัญญาท้องถิ่นของชุมชนที่เป็นแหล่งภูมิปัญญา เชื่อมโยงกับวิถีชีวิตการทำนา โดยเริ่มจากการทดลองในห้องปฏิบัติการด้วยองค์ความรู้เชิงอุตสาหกรรมเพื่อแสวงหาความเป็นไปได้ ข้อจำกัด และแนวทางการประยุกต์ใช้ในบริบทของท้องถิ่น จากนั้นจึงผสานองค์ความรู้เชิงอุตสาหกรรมเข้ากับภูมิปัญญาท้องถิ่น ด้วยการมีส่วนร่วมของชุมชน มีการจัดเวทีชาวบ้าน การสัมภาษณ์ การทดลอง และการประเมินผล  ผลที่ได้รับ มีดังนี้  (1) สามารถนำแกลบซึ่งเป็นวัสดุเหลือทิ้งมาใช้ประโยชน์ในชุมชนได้อย่างคุ้มค่า  (2) เกิดบูรณาการทางความคิดของชาวบ้านโดยผสานภูมิปัญญาท้องถิ่นทางช่าง นำเอกลักษณ์ของชุมชนมาปรากฏในผลิตภัณฑ์  (3) เกิดการพัฒนาวิธีการผลิตเชิงหัตถกรรมโดยการหล่อขึ้นรูปผลิตภัณฑ์ด้วยพิมพ์ยางพารา ใช้ปูนปลาสเตอร์ ปูนซีเมนต์ และปูนยาแนว เป็นวัสดุประสานเมล็ดแกลบ  (4) ได้ผลิตภัณฑ์ต้นแบบที่มีลวดลายพื้นผิวแกลบสวยงามเป็นธรรมชาติ มีเอกลักษณ์ มีเรื่องราวที่สะท้อนวิถีชีวิตและวัฒนธรรมที่งดงามของชาวนา (5) ชาวบ้านมีความพึงพอใจและเห็นคุณค่าในผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม นับตั้งแต่การผลิตจนถึงการสลายคืนสู่ธรรมชาติ และ (6) เกิดความคิดสร้างสรรค์ในการพัฒนาอย่างยั่งยืนที่จะทำให้ทุนทางธรรมชาติดำรงอยู่อย่างยั่งยืนตลอดไป

เอกสารอ้างอิง

[1] สำนักจัดการคุณภาพน้ำ. กรมควบคุมมลพิษ. 2554. แกลบ วัสดุเหลือใช้ที่ไม่ไร้ประโยชน์. ค้นเมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม 2555, จาก https://wqm.pcd.go.th/km/images/stories/agriculture/chaff.pdf.(html)cff.

[2] บุญรักษ์ กาญจนวรวณิชย์. 2552. แกลบและเถ้าแกลบ ประโยชน์เถ้าแกลบ. ค้นเมื่อวันที่ 25 มิถุนายน 2555, จาก https://www.mtec.or.th/inder.php?option= com.content&task=view.

[3] แสง จิตหงส์. (2556, 9 กันยายน). ผู้อาวุโสในชุมชนบ้านเมืองหงส์. [สัมภาษณ์โดย เมษยา บุญสีลา].

[4] สุธาสินีน์ บุรีคำพันธุ์ และคณะ. 2557.การศึกษาภูมิทัศน์วัฒนธรรมชุมชนย่านวัดพระธาตุหริภุญชัยเพื่อการออกแบบผลิตภัณฑ์สาธารณะ.วารสารครุศาสตร์อุตสาหกรรม, 13(2), น.81-88.
Bureekhampun, S. et al. 2014. A Study on the Cultural Landscape of Wat Phra That Hariphunchai Community to Design Public Facility. Journal of Industrial Education, 13(2), p. 81-88.

[5] ไพฑูรย์ ทองทรัพย์. 2549. การพัฒนาผลิตภัณฑ์หัตถกรรมจากเถ้าแกลบเพื่อใช้ในงานตกแต่งภายในและภายนอก. วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปประยุกต์ ดุษฎีบัณฑิต สาขาการออกแบบผลิตภัณฑ์ คณะศิลปประยุกต์และการออกแบบ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี.

[6] ผกามาศ แซ่หว่อง และคณะ 2549.ผลิตภัณฑ์ของเล่นและของชำร่วยจากเถ้าแกลบ. กรุงเทพฯ: ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ.

[7] ทรงวุฒิ เอกวุฒิวงศา. 2557. การพัฒนากระบวนการผลิตวัสดุไม้เทียมแบบขึ้นรูปอิสระจากหญ้าแฝกร่วมกับขยะพลาสติกเพื่อประยุกต์ใช้ในการออกแบบผลิตภัณฑ์. วารสารครุศาสตร์อุตสาหกรรม,13(3), น.42-50.
Egwutvongsa, S. 2014. Development Process to Produce Wood Substitute Materials Free Working from Vetiver Grass with Plastic Litter Applying in Design Products. Journal of Industrial Education, 13(3), p. 42-50.

[8] กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. 2551. ผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม. ค้นเมื่อวันที่ 3 มีนาคม 2556, จาก https://web.ku.ac.th/

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2016-08-31

รูปแบบการอ้างอิง

บุญสีลา เ., & จินดาโรจน์ จ. (2016). การพัฒนาผลิตภัณฑ์จากแกลบเพื่อสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน โดยบูรณาการองค์ความรู้ปัจจุบันเข้ากับภูมิปัญญาท้องถิ่น. วารสารครุศาสตร์อุตสาหกรรม, 15(2), 64–71. สืบค้น จาก https://ph01.tci-thaijo.org/index.php/JIE/article/view/122339

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย