การออกแบบผลิตภัณฑ์สินค้าของที่ระลึกตุ๊กตาไทย “ชุดไทยพระราชนิยม” ของศูนย์ศิลปาชีพบางไทร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เพื่อเทิดพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าฯ และส่งเสริมการอนุรักษ์วัฒนธรรมไทย

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาประวัติความเป็นมาและความสำคัญของชุดไทยพระราชนิยม ของสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ (2) ศึกษาความต้องการและความพึงพอใจที่มีต่อผลิตภัณฑ์สินค้าของที่ระลึก ตุ๊กตาไทย “ชุดไทยพระราชนิยม” (3) ออกแบบผลิตภัณฑ์สินค้าของที่ระลึกตุ๊กตาไทย “ชุดไทยพระราชนิยม” ให้ตรงตามความต้องการของกลุ่มผู้ใช้สินค้า การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงสำรวจและการวิจัยเชิงคุณภาพ  ใช้กับกลุ่มตัวอย่าง 3 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 15 คน โดยการเลือกแบบเจาะจง กลุ่มผู้ผลิต จำนวน 10 คน และกลุ่มผู้ใช้สินค้า จำนวน 100 คน โดยการเลือกแบบสุ่มอย่างง่าย รวมทั้งสิ้น 125 คน

เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถาม และแบบสัมภาษณ์เชิงลึก จำนวน 3 ตอน ประกอบด้วย ตอนที่ 1 ข้อมูลทั่วไป ตอนที่ 2  ข้อมูลเกี่ยวกับความต้องการซื้อสินค้าของที่ระลึกศูนย์ศิลปาชีพบางไทร  จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ตอนที่ 3 ข้อมูลเกี่ยวกับความต้องการผลิตภัณฑ์สินค้าของที่ระลึกตุ๊กตาไทย “ชุดไทยพระราชนิยม” ของศูนย์ศิลปาชีพบางไทร  จังหวัดพระนครศรีอยุธยา  เพื่อนำไปใช้ในการออกแบบผลิตภัณฑ์  สถิติที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ได้แก่ ค่าร้อยละ ความถี่ จัดลำดับ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์สำเร็จรูป

ผลการศึกษาพบว่า (1)ประวัติความเป็นมาและความสำคัญของชุดไทยพระราชนิยม ของสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ ได้เกิดขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2003 โดยสมเด็จพระนางเจ้าฯ ทรงเสด็จฯ เยือนประเทศเพื่อนบ้านเป็นครั้งแรก ได้ทรงคิดใช้ผ้าไทย มาประดิษฐ์ตกแต่งเป็นชุดฉลองพระองค์ เพื่อใช้สวมใส่ในงานพิธีหรืองานพระราชพิธีต่างๆประกอบด้วย ชุดสตรีไทย 8 ชุด ชุดสุภาพบุรุษ 3 ชุด รวม 11 ชุด  (2) ด้านความต้องการและความพึงพอใจที่มีต่อผลิตภัณฑ์สินค้าของที่ระลึก ตุ๊กตาไทย “ชุดไทยพระราชนิยม” พบว่ารูปแบบตุ๊กตาไทยแบบที่ 2  มีความเป็นเอกลักษณ์ไทยมากที่สุด ร้อยละ 78 ท่าไหว้ ร้อยละ 92 ผ้าที่ใช้ ได้แก่ ผ้าไหม ร้อยละ 94  วัสดุประเภทวัสดุเทียม มีความสวยงาม ร้อยละ38 รูปแบบอุปกรณ์ติดตั้งตุ๊กตาที่เป็นแบบที่ 3  มีความโดดเด่น ร้อยละ 85 (3) การออกแบบผลิตภัณฑ์ พบว่า ด้านภาพรวมของตุ๊กตาชาย–หญิงมีความสำคัญในระดับมากที่สุด ด้านชุดเครื่องแต่งกาย รูปแบบการตัดเย็บชุดเครื่องแต่งกายมีความสำคัญในระดับมากที่สุด  และด้านอุปกรณ์ติดตั้งตุ๊กตา รูปแบบของอุปกรณ์ติดตั้งตุ๊กตาโดยรวม มีความสำคัญในระดับมากที่สุด