ฟองน้ำทะเลและสัตว์หน้าดินขนาดใหญ่ที่อยู่ร่วมกับฟองน้ำ บริเวณเกาะสาหร่าย จังหวัดสตูล
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาชนิดและการกระจายของฟองน้ำทะเลและสัตว์หน้าดินขนาดใหญ่ที่อาศัยร่วมกับฟองน้ำทะเลบริเวณเกาะสาหร่าย จังหวัดสตูล โดยเก็บตัวอย่างจำนวน 5 สถานี บริเวณหาดหินและหาดทรายปนโคลน จำนวน 3 ครั้ง ในเดือนกุมภาพันธ์ พฤกษภาคม และสิงหาคม พ.ศ. 2565 ผลการศึกษาพบฟองน้ำทะเลทั้งหมด 10 วงศ์ 11 สกุล 14 ชนิด บริเวณหาดหินพบฟองน้ำชนิดเด่นคือ ฟองน้ำคืบคลานสีม่วง (Callyspongia sp.) ฟองน้ำสีน้ำเงิน (Neopetrosia sp.) และฟองน้ำสาหร่าย (Haliclona (Gellius) cymaeformis) พบสัตว์หน้าดินทั้งหมด 36 วงศ์ กลุ่มเด่นได้แก่ แอมฟิพอดวงศ์ Aoridae และหอยฝาเดียววงศ์ Cerithiidae โดยพบสัตว์หน้าดินอาศัยอยู่ร่วมกับฟองน้ำสีม่วงและฟองน้ำสาหร่ายมากที่สุด ส่วนบริเวณหาดทรายปนโคลนพบฟองน้ำสีส้ม (Tedania (Tedania) sp.) และฟองน้ำสีเขียวอ่อน (Haliclona sp.1 “green”) เป็นชนิดเด่นที่มีการแพร่กระจายมากที่สุดและ พบสัตว์หน้าดินทั้งหมด 46 วงศ์ ส่วนใหญ่เป็นไส้เดือนทะเลวงศ์ Nereididae และ Syllidae โดยพบสัตว์หน้าดินอาศัยอยู่ร่วมกับฟองน้ำสีส้มและฟองน้ำสีเขียวอ่อนมากที่สุด ส่วนฟองน้ำฝังตัวสีแดง (Mycale (Mycale) grandis) ซึ่งเป็นฟองน้ำที่พบได้ทุกแหล่งอาศัย มีดาวเปราะวงศ์ Ophiactidae เข้าไปอาศัยอยู่ภายในอย่างหนาแน่น ทั้งนี้พบว่าองค์ประกอบชนิดของสัตว์หน้าดินที่อาศัยอยู่ร่วมกับฟองน้ำในแหล่งอาศัยแต่ละแบบและช่วงเวลามีความแตกต่างกัน ผลการศึกษานี้แสดงให้เห็นถึงบทบาทสำคัญของฟองน้ำในแง่ของการเป็นแหล่งอาศัยให้กับสัตว์หน้าดินขนาดใหญ่หลายชนิด
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
- เนื้อหาต้นฉบับที่ปรากฏในวารสารเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียน ทั้งนี้ไม่รวมความผิดพลาดอันเกิดจากเทคนิคการพิมพ์
- ลิขสิทธิ์ต้นฉบับที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารวิชาการ ซายน์เทค มรภ.ภูเก็ต ถือเป็นกรรมสิทธิ์ของวารสารวิชาการ ซายน์เทค มรภ.ภูเก็ต
References
สุเมตต์ ปุจฉาการ. (2555). ความหลากหลายของชนิดฟองน้ำทะเล บริเวณหมู่เกาะพีพี จังหวัดกระบี่. รายงานการวิจัย. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม.
สุเมตต์ ปุจฉาการ. (2551). “ฟองน้ำ” เครื่องกรองน้ำชีวภาพในทะเล. [ออนไลน์], สืบค้นจาก http://www1a.biotec.or.th/BRT/index.php/2010-08-09-09-38-28/162-sponges.
(10 กุมภาพันธ์ 2566).
สุเมตต์ ปุจฉาการ. (2555). ความหลากหลายทางชนิดของฟองน้ำทะเลบริเวณหมู่เกาะชุมพร จังหวัดชุมพร. (หน้า 862-870). ใน การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 55. กรุงเทพฯ.
Verdín Padilla, C. J., Carballo, J. L., & Camacho, M. L. (2010). A qualitative assessment of sponge-feeding organisms from the Mexican Pacific coast. The Open Marine Biology Journal, 4, 39-46.
Bastida-Zavala, R., & Moreno-Dávila, B. (2016). Macrofauna. [Online], Retrieved from https://doi.org/10.1007/978-94-017-8801-4_261 (10 November 2022).
.[6] พันธุ์ทิพย์ วิเศษพงษ์พันธุ์, นรินรัตน์ นิ่มประเสริฐ, กฤษธนสรรค์ อินทร์บำรุง, และวีระพงษ์
ศรีโฉมงาม. (2556). ความหลากหลายทางชีวภาพของปูบริเวณชายฝั่ง จังหวัดสตูล (หน้า 430-438). ใน การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 51. กรุงเทพฯ.
Jitpukdee, S., Tantikamton, K., Thanee, N., & Tantipanatip, W. (2015). Species diversity of benthic macrofauna on the intertidal zone of seacoasts in Krabi, Trang and Satun Provinces, Thailand. Journal of Agricultural Technology, 11( 8), 1767-1780.
วรรณวิภา ชอบรัมย์, วาสนา พุ่มบัว, สุเมตต์ ปุจฉาการ, คมสัน หงภัทรคีรี และสุรินทร์ มัจฉาชีพ. (2552). ความหลากหลายของชนิดฟองน้ำทะเล (Phylum Porifera) บริเวณหมู่เกาะตะรุเตาและหมู่เกาะอาดัง – ราวี จังหวัดสตูล. (หน้า 140-159). ใน การประชุมวิชาการชมรมคณะปฏิบัติงานวิทยาการอพ. สธ. ครั้งที่ 4. ชลบุรี.
องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะสาหร่าย. (2562). ข้อมูลพื้นฐาน อบต. เกาะสาหร่าย. [ออนไลน์], สืบค้นจาก https://www.kohsarai.go.th/ (10 พฤศจิกายน 2565).
Maxar Technologies. (2020). Location of the sampling sites at Koh Sarai, Satun Province. [Online], Retrieved from https://www.google.com/maps/ @6.6642663,99.8548355,5157m/data=!3m1!1e3?authuser=0 (10 พฤศจิกายน 2565).
Barnard, J. L. (1981). The Families and Genera of Marine Gammaridean Amphipoda. Washington: Smithsonian Institution Press.
เสาวภา อังสุภานิช, และสุธินี หีมยิ. (2555). พรรณสัตว์พื้นใต้น้ำกลุ่มหนอนปล้อง : โพลิขีตในทะเลสาบสงขลา. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ.
เสาวภา อังสุภานิช, และเอกนรินทร์ รอดเจริญ. (2555). พรรณสัตว์พื้นใต้น้ำกลุ่มครัสตาเซียน
ออสตราคอด แอมฟิพอด ไอโซพอด และทาไนดาเซียนในทะเลสาบสงขลา. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ.
Nelson, D. W., & Sommer, L. E. (1982). Total Carbon, Organic Carbon and Organic Matter. (pp. 539-579). In Page, A.L., Miller, R.H. and Keeney, D.R. (eds). Methods of Soil Analysis: Chemical and Microbiological Properties. ASA-SSSA, Madison.
สุเมตต์ ปุจฉาการ. (2558). ความหลากหลายทางชนิดของฟองน้ำทะเลบริเวณหมู่เกาะทะเลใต้ จังหวัดนครศรีธรรมราช (หน้า 1359-1367). ใน การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 53. กรุงเทพฯ.
Van Soest, R. W. M. & Hooper, J. N. A. (2002). Order Haplosclerida Topsent, 1928. (pp. 831-832). In J. Hooper, N. A. and Van Soest, R. W. M. (eds). Systema Porifera. A Guide to the Classification of Sponges. Kluwer Academic/Plenum Publishers, New York.
กรมอุตุนิยมวิทยา. (2564). สภาวะอากาศของประเทศไทย พ.ศ.2564. [ออนไลน์], สืบค้นจาก http://climate.tmd.go.th/content/category/17?lang=en (31 มกราคม 2566).
Beepat, S., Appadoo, C., Marie, D. E. P., Paula, J. P. M., Çinar, M. E., & Sivakumar, K. (2014). Macrofauna associated with the sponge Neopetrosia exigua (Kirkpatrick, 1900) in Mauritius. Western Indian Ocean Journal of Marine Science, 13 (2), 133-142.
Goren, L., Idan, T., Shefer, S., & Ilan, M. (2021).Macrofauna inhabiting massive demosponges from shallow and mesophotic habitats along the Israeli Mediterranean coast. Frontiers in Marine Science, 7(1), 1-15.
Barrio Froján, C.R.S., Kendall, M.A., Paterson, G.L.J., Hawkins, L.E., Nimsantijaroen, S. & Aryuthaka, C. (2006). Patterns of polychaete diversity in selected tropical intertidal habitats. Scientia Marina, 70, 239-248.
Samaai, T., & Gibbons, M. J. (2005). Demospongiae taxonomy and biodiversity of the Benguela region on the west coast of South Africa. African Natural History, 1, 1-96.
ภัทรีนา คมขำ. (2549). ความสัมพันธ์ของดาวเปราะที่อาศัยอยู่ร่วมกับฟองน้ำบริเวณหมู่เกาะล้าน จังหวัดชลบุรี. วิทยานิพนธ์ ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
Ribeiro, S. M., Omena, E. P., & Muricy, G. (2003). Macrofauna associated to Mycale microsigmatosa (Porifera, Demospongiae) in Rio de Janeiro state, SE Brazil. Estuarine Coastal and Shelf Science, 57(5), 951-959.
บพิธ จารุพันธ์, และนันทพร จารุพันธุ์. (2547). สัตววิทยา (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
ณัฐกิตทิ์ โตอ่อน. (2564). ผลของปัจจัยสิ่งแวดล้อมทางน้ำต่อสัตว์หน้าดินขนาดใหญ่: กรณีศึกษาแม่น้ำป่าสักบริเวณชุมชนเมือง จังหวัดพระนครศรีอยธุยา. วารสารมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, 13(25), 26-38.
สถานีวิจัยเพื่อการพัฒนาชายฝั่งอันดามัน. (2563). คลังความรู้ระบบนิเวศหาดหินและหาดโคลน. [ออนไลน์], สืบค้นจาก http://andaman.fish.ku.ac.th/ (31 มกราคม 2566).
Bertness, M. D., Gaines, S. D., & Hay, M. E. (2001). Marine community ecology. Sunderland MA: Sinauer Associates.