Toponym: Reflecting Muang Phayao

Abstract

ภูมินาม (Toponym) หรือ ชื่อเรียกสถานที่ต่างๆ ที่ปรากฏบนพื้นโลกนั้น เป็นการกำหนดความแตกต่างเบื้องต้นของพื้นที่ เพื่อใช้เรียกสถานที่ใดสถานที่หนึ่งซึ่งสามารถสะท้อนถึงประวัติศาสตร์ ความเป็นมา ลักษณะทางภูมิศาสตร์ สภาพแวดล้อม ลักษณะดั้งเดิมของพื้นที่ วัฒนธรรม หรือการรับรู้ของคนในชุมชน การศึกษาภูมินามเป็นการศึกษาชื่อของสถานที่โดยมุ่งเน้นศึกษาประวัติศาสตร์ ความเป็นมาของท้องถิ่นนั้นๆ รวมถึงลักษณะชีวิตความเป็นอยู่ วัฒนธรรม ประเพณี ความเชื่อ ที่สร้างความเป็นอัตลักษณ์ของท้องถิ่นนั้นๆ นอกจากนี้ความสําคัญของชื่อเรียกสถานที่นั้นๆ อาจมุ่งเน้นการศึกษาเพื่อให้ประชาชนในท้องถิ่นเกิดความสนใจ และตระหนักถึงคุณค่าของ ถิ่นฐานที่อยู่ ขนบธรรมเนียม วิถีชีวิต และสภาพแวดล้อมของท้องถิ่น  จังหวัดพะเยาเป็นจังหวัดในภาคเหนือที่มีประวัติศาสตร์เก่าแก่ยาวนาน ที่ตั้งของตัวเมืองพะเยาในปัจจุบันอยู่บริเวณอำเภอเมืองพะเยาซึ่งมีหมู่บ้านกระจายอยู่เป็นจำนวนมาก การตั้งถิ่นฐานชุมชนเมืองพะเยาเริ่มจากการรวมตัวของชุมชนขนาดเล็ก ต่อมาหลายๆ ชุมชนรวมกันเกิดเป็นหมู่บ้านหลายๆ หมู่บ้านรวมกันเป็นตำบลจากตำบลกลายเป็นเมือง ลักษณะและรูปแบบการตั้งถิ่นฐานในแต่ละพื้นที่จะมีความแตกต่างกัน เนื่องจากความแตกต่างของสภาพแวดล้อม ลักษณะทางกายภาพ ความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรทางธรรมชาติ การดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจ และความสะดวกในการคมนาคม การตั้งถิ่นฐานของชุมชนเมืองพะเยานั้นได้รับอิทธิพลจากสภาพธรรมชาติเป็นสำคัญ การตั้งชื่อหมู่บ้านหรือถิ่นที่อยู่อาศัยแต่ละแห่งมักมีความสัมพันธ์กับสภาพแวดล้อมและเรื่องราวของชุมชนนั้นๆ ภูมินามในแต่ละแห่งจึงมีประวัติที่น่าสนใจ เพราะว่าชื่อนั้นมิได้มีไว้เป็นชื่อเรียกเพียงอย่างเดียว แต่ยังสะท้อนสภาพวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของคนในพื้นที่อีกด้วย