ผลของ 6-เบนซิลอะมิโนพิวรีนที่มีต่อการเพิ่มจำนวนยอดฟักข้าว (Momordica cochinchinensis (Lour.) Spreng.) โดยการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ

Main Article Content

พรทิพย์ เทิดบารมี
พิสุทธิ์ พวงนาค

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของความเข้มข้น 6-BAP ที่เหมาะสมต่อการชักนำให้เกิดการเพิ่มจำนวนยอดฟักข้าวโดยการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อจากเมล็ด จากการนำเมล็ดฟักข้าวมาฟอกฆ่าเชื้อจุลินทรีย์ด้วยการแช่เอทิลแอลกอฮอล์ 70 เปอร์เซ็นต์ เป็นเวลา 1 นาที แล้วแช่ในสารละลายโซเดียมไฮโปคลอไรท์ 2.5 เปอร์เซ็นต์ 10 นาที เพาะเลี้ยงเมล็ดบนสูตรอาหาร Murashige and Skoog (MS) ที่เติม 6-เบนซิลอะมิโนพิวรีน (6-BAP) เป็นระยะเวลา 8 สัปดาห์ เพื่อศึกษาร้อยละการงอก และการเพิ่มจำนวนยอด จากนั้นนำยอดที่เกิดขึ้นไปเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อฟักข้าวบนสูตรอาหาร MS (1962) ที่ไม่เติม 6-BAP เป็นเวลา 8 สัปดาห์ จึงนำมาเลือกยอดที่มีความแข็งแรงขนาดสม่ำเสมอย้ายไปเลี้ยงบนอาหารสูตร MS ที่เติม 6-BAP ระดับความเข้มข้น 0  1  2 และ 3 มิลลิกรัมต่อลิตร เพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงจำนวนยอด จำนวนใบ ความยาวยอดและการเกิดราก จากผลการวิจัย พบว่าการเพาะเลี้ยงเมล็ดฟักข้าวบนสูตรอาหาร MS ที่เติม 6-BAP ความเข้มข้น 1 และ 2 มิลลิกรัมต่อลิตร สามารถชักนำให้เกิดการงอกสูงสุด คือ 100 เปอร์เซ็นต์เท่ากัน นอกจากนี้ยังพบว่า สามารถชักนำให้เกิดยอดสูงสุด คือ  3.00 ± 0.82  และ 3.10 ± 0.91 ยอดต่อเมล็ด ตามลำดับ และในการเพาะเลี้ยงยอดฟักข้าวที่เกิดจากการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อบนสูตรอาหาร MS ที่เติม 6-BAP ความเข้มข้น 1 มิลลิกรัมต่อลิตร สามารถชักนำให้จำนวนยอดเฉลี่ยเพิ่มขึ้นมากที่สุด 12.60 ± 1.83 ยอด และมีจำนวนใบที่เกิดขึ้นรวมทั้งหมดเฉลี่ยสูงสุดเท่ากับ 46.20 ± 1.69 ใบต่อกลุ่มพืช นอกจากนี้มีความยาวยอด และจำนวนรากเฉลี่ยสูงสุด เท่ากับ 3.74 ± 1.76  เซนติเมตร และ 0.40 ± 0.84 รากต่อยอด ตามลำดับ โดยพบว่าความยาวยอดและจำนวนรากไม่แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญยิ่งทางสถิติ สำหรับการวิจัยนี้สามารถเป็นข้อมูลพื้นฐานเพื่อใช้เป็นแนวทางการขยายพันธุ์ฟักข้าวโดยวิธีการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อต่อไป

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
เทิดบารมี พ. ., & พวงนาค พ. . (2025). ผลของ 6-เบนซิลอะมิโนพิวรีนที่มีต่อการเพิ่มจำนวนยอดฟักข้าว (Momordica cochinchinensis (Lour.) Spreng.) โดยการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ. วารสารวิทยาศาสตร์ มข., 53(2), 253–261. https://doi.org/10.14456/kkuscij.2025.21
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กฤษดา นิลวดี, สุกัญญา ศรีจําปา, พัชราภรณ์ ทิพยวัฒน์ และรัฐพล ไกรกลาง. (2565). ฤทธิ์ของสารสกัดหยาบจากลูกหม่อนและเยื่อหุ้มเมล็ดของฟักข้าวในการยับยั้งการสร้างโปรตีน Interleukin 1β และ Interleukin 6. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์มหาวิทยาลัยขอนแก่น 15(4): 44 - 55.

กาพย์แก้ว แก้วนาบอน, ธัญญะ เตชะศีลพิทักษ์, ทัศไนย จารุวัฒนพันธ์, ณัฐพงค์ จันจุฬา และนุชรัฐ บาลลา. (2562). การชักนำให้เกิดแคลลัสจากชิ้นส่วนต่าง ๆ ของต้นลินเดอร์เนียในสภาพปลอดเชื้อ. Thai Journal of Science and Technology 8(2): 137 - 145.

ปริฉัตร ปักษี, ศุภลักษณ์ ฟักคำ, สรรใจ แสงวิเชียร, ธารา ชินะกาญจน์ และพีรยา อานมณี. (2566). การศึกษาพฤกษเคมีและฤทธิ์ในยับยั้งเชื้อจุลชีพจากสารสกัดเมล็ดฟักข้าว. วารสารมหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์ 15(1): 1 - 17.

พรทิพย์ เทิดบารมี. (2562). ผลของโคลชิซีนที่มีต่อการเปลี่ยนแปลงสัณฐานวิทยาและโครโมโซมของแตงโม (Citrulluss lanatus Mat & Nakai) พันธุ์ปลูกตอปิโดจากการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ. วารสารก้าวทันโลกวิทยาศาสตร์ 19 (1): 31 - 48.

อรทัย เข่งดี, อลงกรณ์ สมศรี และกชวรรณ กล่อมเกลี้ย. (2566). การพัฒนาผลิตภัณฑ์โยเกิร์ตกะทิผสมฟักข้าว. วารสารวิจัยและนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 3(4): 70 - 78.

Al-Amery, L.K.J., Al-Shamari, M.A., Mohammed, I.H., Al-Jubori, H.S.A. (2023). Developing a protocols to micropropagate Gac fruit (Momordica cochinchinensis Spreng.) in vitro. Euphrates Journal of Agricultural Science 15(2): 517 - 526.

Ariyarathna, M. P. and Gamage S. D. H. (2024). Gac (Momordica cochinchinensis Spreng) fruit as a promising functional food: A comprehensive review. International Journal of Science and Research Archive 11(1): 2227 - 2236. doi: 10.30574/ijsra.2024.11.1.0299.

Buranrat, B. and Kraiklang, R. (2023). Momordica cochinchinensis Suppresses the Human Breast Cancer Cells Growth and Migration by Inhibiting Mevalonate Pathway. Pharmacognosy Magazine. 19(2): 284 - 294. doi: 10.1177/09731296231157982.

Darapong, P. Tachai, S. Atthaisong, J. Jaikla, N. Rabiab, B. and Srimoon, R. (2023). Tyrosinase Inhibitory Efficiency and Antioxidant Activity of Gac Fruit (Momordica cochinchinensis Spreng.) Extract. RMUTP Research Journal (17)2: 149 - 156. doi: 10.14456/jrmutp.2023.29.

Mangena, P. (2020). Benzyl adenine in plant tissue culture-succinct analysis of the overall influence in soybean [Glycine max (L.) Merrill.] seed and shoot culture establishment. Journal of Biotech Research. 11(1): 23 - 34.

Mok, D.W.S. and Mok, M.C. (1994). Cytokinins: Chemistry, Activity, and Fuction. Florida: CRC Press. Inc. 129 - 137.

Murashige, T. and Skoog, F. (1962). A revised medium for rapid growth and bioassays with tobacco tissue culture. Physiologia Plantarum 15(3): 473 - 479. doi: 10.1111/j.1399-3054.1962.tb08052.x.

Svolacchia, N. and Sabatini, S. (2023). Cytokinins. Current Biology. 33(1): R10 - R13. doi: 10.1016/j.cub.2022. 11.022

Thavamany, J.P. Chew, L.H. Sreeramanan, S. Chew, L. B. Thong Ong, M. (2020). Momordica cochinchinensis Spreng (Gac fruit): An abundant source of nutrient, phytochemicals and its pharmacological activities. Australian Journal of Crop Science 14(12): 1844 - 1854.

Wimalasiri, D. Piva, T. Urban, S. and Huynh, T. (2016). Morphological and genetic diversity of Momordica cochinchinensis (Cucurbitaceae) in Vietnam and Thailand. Genetic Resources and Crop Evolution 663(1): 19 - 33. doi: 10.1007/s10722-015-0232-8.