ความผันแปรทางลักษณะสัณฐานวิทยาของสาหร่ายสีนํ้าตาล

บทคัดย่อ

การศึกษาความผันแปรในลักษณะสัณฐานวิทยาของสาหร่ายสีนํ้าตาล Sargassum polycystum C. Agardh ที่เก็บรวบรวมจากบริเวณชายหาดแสมสาร อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี โดยตรวจวัดลักษณะต่างๆ เช่น ความสูงลำต้น ขนาด holdfast ขนาดเบลด ขนาดถุงลม รวมทั้งสังเกตลักษณะรูปร่างของส่วนต่างๆ บันทึกภาพและวาดภาพในบางส่วนและศึกษาลักษณะโครงสร้างของเพศผู้และเพศเมีย ข้อมูลที่ได้นำมาวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของกลุ่มตัวอย่างประชากร จากการศึกษาพบว่า S. polycystum มีทัลลัสเป็นสีนํ้าตาลค่อนข้างเหลือง holdfast เป็นรูปถ้วย มีสไตป์เป็นทรงกระบอกสั้นๆ แขนงที่แตกจากสไตป์มีลักษณะขรุขระเป็นหนามเล็กๆ มากมาย เบลดของแขนงอันดับที่ 2 ของแต่ละต้นมีลักษณะที่แตกต่างกันโดยสามารถจำแนกได้ 3 ลักษณะคือ ลักษณะที่ 1 เบลดของแขนงอันดับที่ 2 มีขนาดใหญ่และเรียวยาว ลักษณะที่ 2 เบลดของแขนงอันดับที่ 2 มีขนาดใหญ่และกว้างกว่าลักษณะที่ 1 และ 3 และลักษณะที่ 3 เบลดของแขนงอันดับที่ 2 มีขนาดเล็กและเรียวยาว ลักษณะทั้ง 3 มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ (P < 0.05) และทั้ง 3 ลักษณะ ตลอดขอบด้านบนของเบลดมีลักษณะคล้ายฟันเลื่อย มีเส้นกลางใบยาวจนถึงปลายสุดของเบลดและพบ cryptostoma กระจายบนเบลดเห็นชัดเจนจากภายนอก vesicles มีรูปร่างลักษณะที่แตกต่างกันซึ่งภายในต้นหนึ่งจะมีรูปร่างได้หลายแบบ โดยสามารถจำแนกรูปร่างดังกล่าวได้เป็น 4 ลักษณะคือ ลักษณะที่ 1 มีรูปร่างคล้ายรูปไข่ ลักษณะที่ 2 มีรูปร่างคล้ายรูปไข่จนถึงค่อนข้างกลม บริเวณผิวด้านนอกมีลักษณะคล้ายเขายื่นออกมาจากด้านบนจำนวน 2 อัน ลักษณะที่ 3 มีรูปร่างคล้ายรูปไข่ บริเวณผิวด้านนอกมีลักษณะคล้ายเขายื่นมา 5-6 อัน ลักษณะที่ 4 มีรูปร่างคล้ายรูปไข่ บริเวณผิวด้านนอกแผ่ออกเป็นแผ่นคล้ายปีก มี cryptostoma จำนวนไม่มาก vesicle มีทั้งที่อยู่เดี่ยวๆ หรือเป็นช่อ สร้างบริเวณแขนงอันดับที่ 1 หรือแขนงอันดับที่ 2 อวัยวะสืบพันธุ์เพศผู้และเพศเมียแยกต้นกัน เพศผู้มีลักษณะเป็นแท่งกลม ยาวประมาณ 8 มิลลิเมตร เกิดเดี่ยวๆ หรือเป็นคู่ เพศเมียเป็นแท่งกลมบริเวณส่วนโคน และส่วนด้านบนค่อนข้างแบน ยาวประมาณ 4 มิลลิเมตร อยู่รวมกันเป็นช่อ ส่วนของแขนงอันดับที่ 1 สามารถสร้างสโตลอน (stolon) ออกไปได้หลายทิศทาง เพื่องอกเป็นต้นใหม่ได้ การศึกษาในครั้งนี้พบลักษณะที่ 4 ของ vesicle ที่แผ่เป็นแผ่นคล้ายปีก ซึ่งแตกต่างจากที่เคยมีรายงานการศึกษาในสาหร่ายชนิดเดียวกันและเก็บจากพื้นที่เดียวกัน