ความแปรผันทางสัณฐานวิทยาของหอยเสียบ (Donax faba Gmelin, 1791) และปัจจัยสิ่งแวดล้อมบางประการบริเวณหาดบางหอยและหาดบางเรือนาค จังหวัดสงขลา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
หอยเสียบ (Donax faba Gmelin, 1791) เป็นหอยสองฝาที่พบบริเวณชายฝั่งทะเล ชุมชนนำมาใช้เป็นอาหารท้องถิ่น มีลักษณะเปลือกที่หลากหลายและยังมีการศึกษาความแปรผันทางสัณฐานวิทยาน้อย โดยเฉพาะบริเวณชายหาด อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา จึงได้เก็บตัวอย่างหอยเสียบในเดือนมิถุนายนถึงสิงหาคม พ.ศ. 2563 จากทั้งหมด 4 สถานี เพื่อศึกษาลักษณะทางสัณฐานวิทยา และปัจจัยสิ่งแวดล้อมบางประการในแหล่งอาศัย ผลการศึกษาพบว่า หอยเสียบที่อาศัยอยู่บริเวณหาดบางหอยและหาดบางเรือนาค มีทั้งหมด 8 รูปแบบ สีและลวดลายของเปลือกหอยที่พบมากที่สุดคือแบบ F มีลักษณะเปลือกค่อนข้างเหลือง จนถึงน้ำตาลแดง มีเส้นลวดลายในแนวนอน และเส้นลวดลายแฉกรัศมีสีม่วงแซมด้วยสีเหลืองน้ำตาลจากส่วนยอดของเปลือก เปลือกหอยทั้งหมดมีความกว้างเฉลี่ย 21.99±2.37 มิลลิเมตร ความสูงเฉลี่ย 14.04±1.94 มิลลิเมตร และน้ำหนักเฉลี่ย 1.85±0.61 กรัม อุณหภูมิของน้ำและดิน ความเป็นกรด-ด่างของน้ำและดิน ความเค็มของน้ำมีค่าใกล้เคียงกันทุกสถานี ปริมาณอินทรีย์วัตถุอยู่ในช่วง 0.01 – 0.21 เปอร์เซ็นต์ และขนาดอนุภาคตะกอนดินส่วนใหญ่เป็นทรายละเอียด และทรายหยาบมาก เมื่อเปรียบเทียบขนาดของหอยเสียบ D. faba ระหว่างเปลือกทั้ง 8 รูปแบบ พบว่า ความกว้างและน้ำหนักเฉลี่ยไม่แตกต่างกันแต่ความสูงของเปลือกมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) ในแต่ละสถานีพบหอยทั้ง 8 แบบ ในสัดส่วนที่แตกต่างกัน พบหอยขนาดใหญ่ที่สุดที่หาดบางเรือนาคในเดือนสิงหาคม ทั้งนี้อาจมีสาเหตุมาจากความแปรผันของปัจจัยสิ่งแวดล้อมในแต่ละสถานีและช่วงเวลา โดยเฉพาะขนาดตะกอนดิน และปริมาณอินทรียวัตถุ ที่ทำให้ลักษณะทางสัณฐานวิทยาของหอยเสียบมีความแตกต่างกัน
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง. (2556). สัณฐานชายฝั่งทะเลไทย. แหล่งข้อมูล: https://km.dmcr.go.th/th/c_56/s_77/d_2766. ค้นเมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ์ 2564.
เกื้อ ฤทธิบูรณ์ สุภาพร ฝั่งชลจิตต์ พิมลรัตน์ ทองโรย เชาวพจน์ ชววงศ์ษา และสมศักดิ์ บัวทิพย์. (2562). นิเวศวิทยาบางประการของหอยเสียบ (Donax faba Gmelin, 1791) บริเวณหาดบางหลิง อำเภอเทพา จังหวัดสงขลา. วารสารวิทยาศาสตร์บูรพา 24 (1): 395 – 414.
ณัฐวุฒิ ธานี สุวิทย์ จิตรภักดี และขวัญตา ตันติกาธน. (2558). การประเมินคุณภาพชายหาดจังหวัดกระบี่ ตรัง และสตูล โดยใช้สัตว์หน้าดินขนาดใหญ่. รายงานผลการวิจัย. นครราชสีมา: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี.
วาริก เส็นนาฮู อัครเดช แหลมกา และสุธินี หีมยิ. (2560). ประชาคมสัตว์หน้าดินขนาดกลางบริเวณหาดสะกอม จังหวัดสงขลา. วารสารวิจัยเทคโนโลยีการประมง 11(1): 93 – 105.
ศักดิ์อนันต์ ปลาทอง จินตนา ปลาทอง และปัทมาภรณ์ หมาดนุ้ย. (2556). คู่มือการจัดทำกิจกรรมการเรียนรู้ระบบนิเวศทางทะเลและชายฝั่ง ระบบนิเวศหาดทรายเกาะเต่า จังหวัดสุราษฎร์ธานี. (พิมพ์ครั้งที่ 1). กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์โอ เอส พริ้นติ้ง เฮ้าส์ จำกัด. หน้า 1 – 77.
Huz, R.D.L., Lastra, M. and Lopez, J. (2002). The influence of sediment grain size on burrowing, growth and metabolism of Donax trunculus L. (Bivalvia: Donacidae). Journal of Sea Research
(2): 85 – 95.
Kenny, A.J. and Sotheran, I. (2013). Characterising the physical properties of seabed habitats. In Methods for the Study of Marine Benthos. Oxford: Wiley Blackwell, pp. 47 – 96.
Lin L.Y. (2 0 1 9). Umbonium vestiarium (Vestigastropoda :Trochidae) Button snail. Biodiversity. แหล่งข้อมูล: https://wiki.nus.edu.sg/display/TAX/LSM4254++. ค้นเมื่อวันที่ 20 มีนาคม 2564.
Manatrinon, S., Thonglor, O. and Boonyapakdee, A. (2012). Genetic and morphological variation in three populations of Donax spp. in the Gulf of Thailand. Thai Journal of Genetics 5(1): 79 – 88.
Nelson, D.W. and Sommers, L.E. (1982). Total carbon, organic carbon and organic matter. In Method of Soil Analysis, Part 2, Chemical and Microbiological Properties. Wisconsin: American Society of Agronomy, Inc. and Soil Science Society of America. Inc. pp. 539 – 579.
Signorelli, J.H. and Printrakoon, C. (2019). The family Donacidae (Bivalvia: Tellinoidea) in Thai waters. Molluscan Research 40(3): 8 – 35.
Snelgrove, P.V.R. and Butman, C.A. (1994). Animal sediment relationships revisited – cause versus effect. Oceanography and Marine Biology 32: 111 – 177.
Swennen, C., Moolenbeek, R.G., Ruttanadakul, N., Hobbelink, H., Dekker, H. and Hajisamae, S. (2001). The molluscs of the southern Gulf of Thailland. Bangkok: Biodiversity Research and Training Program. pp. 1 – 210.
Tan, S.K. and Low, M.E.Y. (2013). Singapore Mollusca: 3. The family Donacidae (Bivalvia: Veneroida: Tellinoidea). Nature in Singapore 6: 257 – 263.
Tenjing, S.Y. (2017). Biometric relationships of edible wedge clam, Donax faba (Gmelin, 1791) from two populations, Panambur (polluted area) and Padukere (unpolluted area) with reference to environmental parameters (India). Vie et Milieu-Life and Environment 67(3-4): 179 – 192