พฤกษเคมีและฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียของสารสกัดแมงกะพรุนดองฝาด

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้ศึกษาพฤกษเคมีและฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียในแมงกะพรุนดองฝาด อาหารพื้นเมืองในแถบภาคตะวันออกของประเทศไทย ซึ่งใช้ภูมิปัญญาชาวบ้านในการถนอมอาหารโดยนําเปลือกไม้ของต้นอินทรีมาดองกับแมงกะพรุน โดยศึกษาเทียบกับแมงกะพรุนสดที่ยังไม่ผ่านการดองฝาด น้ำดองกะพรุน และสารสกัดน้ำจากเปลือกต้นอินทรีที่ใช้ในการดองกะพรุน จากการทดสอบพฤกษเคมีเบื้องต้นโดยใช้ปฏิกิริยาของ Wagner ตรวจพบสารในกลุ่มแอลคาลอยด์เฉพาะในแมงกะพรุนสด และน้ำดองกะพรุน ทั้งนี้อาจเป็นไปได้ว่าแอลคาลอยด์จากแมงกะพรุนสดถูกปลดปล่อยออกมาสู่น้ำดองกะพรุนหลังกระบวนการดองฝาด นอกจากนี้ยังพบสารในกลุ่มแทนนิน ฟลาโวนอยด์ และฟีนอลิก ในแมงกะพรุนดองฝาด น้ำดองแมงกะพรุน และสารสกัดเปลือกต้นอินทรีแต่ไม่พบสารดังกล่าวในแมงกะพรุนสด แสดงให้เห็นว่าหลังการดองฝาดพฤกษเคมีจากเปลือกไม้ต้นอินทรียังคงตกค้างอยู่ในแมงกะพรุนดองฝาด ซึ่งส่งผลให้แมงกะพรุนดองฝาดมีความสามารถในการยับยั้งเชื้อก่อโรคบางชนิด ได้แก่ Bacillus subtilis, Staphylococcus aureus ATCC25923 และ Psuedomonas aeruginosa ATCC27853 ในขณะที่คุณสมบัติยับยั้งเชื้อแบคทีเรียนี้ไม่พบในแมงกะพรุนสดที่ไม่ผ่านการดองฝาด