ความหลากหลายทางพันธุกรรมของกุ้งก้ามกรามในบ่อเลี้ยงของเกษตรกร จังหวัดกาฬสินธุ์ โดยใช้เทคนิคอาร์เอพีดี-พีซีอาร์

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความหลากหลายทางพันธุกรรมของกุ้งก้ามกรามในบ่อเลี้ยงของเกษตรกร จังหวัดกาฬสินธุ์ด้วยลายพิมพ์ดีเอ็นเอโดยใช้เทคนิคอาร์เอพีดี-พีซีอาร์ (RAPD-PCR) พบกุ้งก้ามกราม (Macrobrachium rosenbergii de Man) มีทั้งหมด 3 ลักษณะ ได้แก่กุ้งก้ามกรามก้ามฟ้า (MrB) กุ้งก้ามกรามก้ามทอง (MrG) และกุ้งก้ามกรามจิ๊กโก๋ (MrJ) สกัดดีเอ็นเอจากกล้ามเนื้อกุ้งแต่ละตัวด้วยวิธี phenol: chloroform proteinase K และคัดเลือกไพรเมอร์ที่เหมาะสมในการเพิ่มปริมาณดีเอ็นเอ โดยใช้ไพรเมอร์ที่มีขนาด 10-12 นิวคลีโอไทด์จํานวน 8 ชนิด พบไพรเมอร์ 2 ชนิด คือ OPA03 และ OPA07A สามารถเพิ่มปริมาณดีเอ็นเอได้และผลการทํา RAPD-PCR ด้วยไพรเมอร์ทั้งสองชนิดของกุ้งก้ามกรามทั้ง 3 ลักษณะพบแถบดีเอ็นเอมีจํานวน 41 แถบ ที่มีขนาด
อยู่ในช่วง 250-2000 คู่เบส โดยเป็นแถบดีเอ็นเอที่แสดงความหลากหลาย (polymorphic band) จํานวน 29 แถบ คิดเป็น 70.73 เปอร์เซ็นต์และพบแถบดีเอ็นเอที่ไม่แสดงความหลากหลาย (monomorphic band) จํานวน 12 แถบ คิดเป็น 29.27 เปอร์เซ็นต์เมื่อนํารูปแบบ RAPD-PCR มาสร้าง UPGMA dendrogram โดยใช้โปรแกรมสําเร็จรูป NTSYSpc version 2.11x พบว่าสามารถแบ่งความสัมพันธ์ทางพันธุกรรมได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ โดยกลุ่มที่ 1
เป็นกุ้งฝอย (M. lanchesteri de Man) ซึ่งเป็นตัวเปรียบเทียบที่สามารถแยกออกจาก M. rosenbergii อย่างชัดเจน กลุ่มที่ 2 เป็นกุ้งก้ามกรามทั้งหมด (M. rosenbergii; MrB, MrG และ MrJ) สามารถแยกได้สองกลุ่มย่อย กลุ่มย่อยที่ 1 ประกอบด้วย MrJ เพียงลักษณะเดียวเท่านั้นกลุ่มย่อยที่ 2 ประกอบด้วย MrB และ MrG ซึ่งทั้งสองกลุ่มใหญ่และสองกลุ่มย่อยของกลุ่มที่ 2 มีค่าสัมประสิทธิ์ความเหมือนเท่ากับ 52.00 และ 67.50 เปอร์เซ็นต์ตามลําดับ แสดงให้เห็นว่ากุ้งก้ามกรามในบ่อเลี้ยงของเกษตรกรจังหวัดกาฬสินธุ์ที่นํามาศึกษาในครั้งนี้มีความแตกต่างทางพันธุกรรม ซึ่งจากข้อมูลนี้จะเป็นแนวทางนําไปสู่การคัดเลือก การปรับปรุงสายพันธุ์การอนุรักษ์และการจัดการพ่อแม่พันธุ์ของกุ้งก้ามกรามที่จะใช้ในการเพาะเลี้ยงเพื่อการค้าต่อไป