หัตถกรรมไม้ตาลภาคกลาง : การศึกษาภูมิปัญญาพื้นบ้านด้านการผลิต และการพัฒนาเชิงพาณิชย์โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีความมุ่งหมายเพื่อศึกษาประวัติและพัฒนาการของงานหัตถกรรมไม้ตาลภาคกลาง ภูมิปัญญาพื้นบ้านด้านกระบวนการผลิตงานหัตถกรรมไม้ตาลภาคกลาง และพัฒนาผลิตภัณฑ์หัตถกรรมไม้ตาลภาคกลางเพื่อเพิ่มคุณค่าทางวัฒนธรรมและมูลค่าเชิงพาณิชย์โดยการมีส่วนร่วมชุมชน กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 166 คน ประกอบด้วยกลุ่มผู้รู้ จำนวน 30 คน กลุ่มผู้ปฏิบัติ จำนวน 56 คน และกลุ่มผู้เกี่ยวข้อง จำนวน 80 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วยแบบสำรวจ แบบสังเกต แบบสัมภาษณ์ การสนทนากลุ่ม การประชุมเชิงปฏิบัติการ นำเสนอข้อมูลโดยวิธีพรรณนาวิเคราะห์และใช้โปรแกรมสำเร็จรูป SPSS วิเคราะห์ข้อมูลหาค่าเฉลี่ยและค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ผลการวิจัยพบว่า

ประวัติความเป็นมางานหัตถกรรมไม้ตาลภาคกลางพบว่า เกิดขึ้นที่ตำบลหนองปรง อำเภอเขาย้อย จังหวัดเพชรบุรี ในส่วนของภูมิปัญญาพื้นบ้าน พบว่า ด้านประเภทของงานไม้ตาลเป็นงานกลึง ด้านลักษณะของประโยชน์ใช้สอยพบว่าผลิตเป็น ครก สาก จานรองแก้ว เป็นต้น ด้านรูปแบบพบว่าทำตามความต้องการของลูกค้า ด้านลวดลายพบว่าใช้ลวดลายไทย ด้านวัสดุพบว่าใช้ไม้ตาลที่มีอายุ 50 ปีขึ้นไป ด้านเครื่องมือใช้เครื่องกลึงและอุปกรณ์งานกลึงไม้ ด้านการบำรุงรักษาพบว่า มีการดูแลรักษาเครื่องมือกลึงไม้อยู่เสมอ ด้านกระบวนการผลิตพบว่าใช้วิธีการกลึงให้เป็นรูปทรงตามที่ต้องการ และด้านการอนุรักษ์พบว่ามีการรักษารูปแบบดั้งเดิม ในส่วนการพัฒนาผลิตภัณฑ์ไม้ตาลพบว่าพัฒนาเป็นรูปแบบโคมไฟไม้ตาลลวดลาย 12 นักกษัตรเขียนลายรดน้ำ และผลการประเมินความพึงพอใจของกลุ่มผู้บริโภคพบว่ามีความพึงพอใจโดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ( = 4.55, S.D. = 0.49)