การศึกษางานจักสานลาวโซ่งเพื่อประยุกต์ใช้ในการออกแบบผลิตภัณฑ์ของตกแต่งบ้าน

บทคัดย่อ

งานวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาลักษณะทางกายภาพและกระบวนการผลิตของงานจักสานลาวโซ่ง 2) วิเคราะห์เอกลักษณ์ของงานจักสานลาวโซ่งเพื่อประยุกต์ใช้ในการออกแบบผลิตภัณฑ์ของตกแต่งบ้าน โดยการศึกษาครั้งนี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ มีการดำเนินการวิจัย 2 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาลักษณะทางกายภาพและกระบวนการผลิตของงานจักสานชาวลาวโซ่ง ขั้นตอนที่ 2 วิเคราะห์ข้อมูลทางกายภาพของงานจักสานลาวโซ่งเพื่อประยุกต์ใช้ในการออกแบบผลิตภัณฑ์ของตกแต่งบ้าน

ผลการวิจัยพบว่า

1. งานจักสานที่เป็นเอกลักษณ์และแสดงถึงการคงอยู่ของลาวโซ่งคือ กะเหล็บ ขมุก และปานเผือน โดยเป็นงานจักสานที่ยังคงใช้ในการประกอบพิธีกรรมของชาวลาวโซ่งตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ลักษณะทางกายภาพประกอบด้วย ส่วนก้น ส่วนกลางและส่วนปาก โดยมีการขึ้นโครงสร้าง 2 วิธี ได้แก่ 1) การขึ้นโครงสร้างแบบมีแม่แบบ 2) การขึ้นโครงสร้างรูปแบบอิสระ กระบวนการผลิตมี 3 ขั้นตอน 1) ขั้นตอนการเตรียมวัสดุ 2) ขั้นตอนการขึ้นโครงสร้างและจักสาน และ3) ขั้นตอนการรักษาสภาพชิ้นงาน


2. ลักษณะทางกายภาพที่น่าสนใจนำไปประยุกต์ใช้ในการออกแบบผลิตภัณฑ์ของตกแต่งบ้าน คือส่วนปาก ของกะเหล็บ ขมุกและปานเผือน ได้แก่ การจบงานบริเวณปากของงานจักสานโดยใช้วิธีการมัดหวาย คือ กระดูกงู หลังปลาช่อน (สันปลาช่อน) การพับเก็บขอบและมัดหวายคู่    

การวิจัยครั้งนี้ศึกษาถึงเอกลักษณ์และเทคนิคที่น่าสนใจในกระบวนการผลิตของลาวโซ่งในพื้นที่ลุ่มน้ำภาคกลาง และนำมาประยุกต์ใช้ในการออกแบบของตกแต่งบ้าน โดยใช้แนวทางการผสมผสานวัสดุคือเซรามิคกับเทคนิคการจบงานบริเวณปากของงานจักสานด้วยหวายและไม้ไผ่ เพื่อให้เหมาะสมกับการเปลี่ยนแปลงในปัจจุบัน ซึ่งอาจจะเป็นประโยชน์และเป็นตัวอย่างในการเพิ่มมูลค่าและรักษาเอกลักษณ์ของท้องถิ่นต่อไป