การศึกษามาตรการที่เหมาะสมในการจัดการพลังงานและผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมในภาคเกษตรกรรมเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน : กรณีศึกษาการปลูกและแปรรูปกล้วย

บทคัดย่อ

การส่งเสริมการใช้พลังงานทดแทนและทางเลือกในระดับท้องถิ่นสามารถนำไปสู่การเพิ่มศักยภาพพลังงานทดแทนของชาติควบคู่ไปกับการกระจายความมั่นคงด้านพลังงานสู่ชุมชน ซึ่งแนวทางดังกล่าวสอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาชาติในหลายระดับ โดยประเทศไทยได้ตั้งเป้าหมายในการเพิ่มสัดส่วนการใช้พลังงานทดแทนและทางเลือกต่อการใช้พลังงานขั้นสุดท้ายขึ้นร้อยละ 30 ภายในปี พ.ศ. 2580 ดังนั้น งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์วิเคราะห์รูปแบบการใช้พลังงานของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนในจังหวัดหนองคาย ให้สะท้อนข้อมูลด้านพลังงานของกลุ่มและสูญเสียเงินไปกับการบริโภคพลังงานประเภทต่างๆ ข้อมูลเหล่านี้คาดว่าจะช่วยกระตุ้นให้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเป้าหมายตระหนักถึงวิธีการในการลดค่าใช้จ่ายทางด้านพลังงานที่ได้ผลเป็นอย่างดี เพื่อนำมาวิเคราะห์ร่วมกับรูปแบบของเทคโนโลยีพลังงานที่มีอยู่ในปัจจุบัน การวิจัยนี้ได้ดำเนินการโดยเก็บรวบรวมข้อมูลการใช้พลังงานในกระบวนการปลูกกล้วยและการแปรรูปกล้วย โดยใช้วิธีสอบถาม/สัมภาษณ์กลุ่มผู้แทนการปลูกกล้วย พบว่ามีการใช้พลังงานจากการปลูกกล้วยเฉลี่ยคิดเป็น 54,000 บาท/ปี หรือเทียบเท่าปริมาณการใช้พลังงาน 1.92 ตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ/ปี และการแปรรูปกล้วยเฉลี่ยคิดเป็น 421,228.20 บาท/ปี หรือเทียบเท่าปริมาณการใช้พลังงาน 8.40 ตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ/ปี จากข้อมูลดังกล่าว การออกแบบมาตรการด้านพลังงานทดแทนสำหรับการปลูกกล้วยด้วยระบบสูบน้ำพลังงานแสงอาทิตย์แบบเคลื่อนที่แบบลากจูงจึงมีความเหมาะสม ขนาดกำลังการผลิตติดตั้ง 3,200 วัตต์ ซึ่งจะนำมาใช้ทดแทนการใช้น้ำมันเชื้อเพลิงดีเซลในการรดน้ำได้ 100% ในส่วนของการแปรรูปกล้วย การใช้เทคโนโลยีพลังงานระบบอบแห้งพลังานแสงอาทิตย์แบบพาราโบลาโดม ขนาด 6.0 x 8.2 เมตร จึงเหมาะสม ซึ่งทำให้กลุ่มสามารถการเพิ่มสัดส่วนการใช้พลังงานทดแทนได้เทียบเท่าพลังงานไฟฟ้า 86,109.30 กิโลวัตต์ชั่วโมง/ปี และสามารถลดค่าใช้พลังงานลงได้เทียบเท่าประมาณ 361,659.06 บาท/ปี และการใช้เทคโนโลยีข้างต้นก็สามารถเป็นต้นแบบอันจะนำไปสู่การตอบสนองต่อนโยบายของทางรัฐบาล