การประเมินคุณค่าการใช้ประโยชน์พื้นที่ทุ่งสัมฤทธิ์ เพื่อการจัดการพืชเศรษฐกิจ

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์การใช้ประโยชน์พื้นที่ทุ่งสัมฤทธิ์ การจัดการดินต่อการเจริญเติบโต และผลผลิตของพืชเศรษฐกิจ และประเมินการปลดปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์และการกักเก็บอินทรีย์ คาร์บอนในดินต่อการปลูกพืชเศรษฐกิจ โดยดำเนินการในพื้นที่ที่เหมาะสมน้อยสำหรับการปลูกข้าว (S3) เขตพื้นที่ทุ่งสัมฤทธิ์ จังหวัดนครราชสีมา ซึ่งวางแผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ในบล็อก (Randomize Complete Block Design, RCBD) มี 6 ตำรับการทดลองจำนวน 4 ซ้ำ ผลการทดลองพบว่า การปลูกข้าว และปลูกมันสำปะหลัง มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงสมบัติทางเคมีของดิน ค่า pH ของดินอยู่ในระดับกรดจัด ถึงกรดรุนแรง คา่ EC ของดินอยู่ระดับเค็มน้อยถึงเค็มปานกลาง ปริมาณอินทรีย์วัตถุ และปริมาณธาตุอาหาร ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียม อยู่ในระดับตํ่าถึงตํ่ามาก การเจริญเติบโต และผลผลิตของข้าวพบว่า การใส่ปุ๋ยเคมีตามค่าวิเคราะห์ดินร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์ ยิปซัม และน้ำหมักชีวภาพ มีผลผลิตของข้าวสูงที่สุดเท่ากับ 274 กิโลกรัมต่อไร่ และผลผลิตของมันสำปะหลังสูงที่สุดเท่ากับ 4,680 กิโลกรัมต่อไร่ เมื่อเปรียบเทียบกับตำรับควบคุม การใส่ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินร่วมกับยิปซัม และนํ้าหมักชีวภาพกับวิธีเกษตรกรมีผลให้การกักเก็บอินทรีย์คาร์บอนในดินสูงที่สุดเท่ากับร้อยละ 0.30 ในการปลูกข้าว และร้อยละ 0.86 ในการปลูกมันสำปะหลัง ส่วนการปลดปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์แปลงปลูกข้าว และแปลงปลูกมันสำปะหลัง มีค่าใกล้เคียงกัน กล่าวคือ 559.45 ppm และ 524.83 ppm ตามลำดับ ซึ่งไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติที่ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 95 สำหรับรายได้สุทธิของการปลูกข้าวทุกตำรับมีค่าเชิงลบ (ขาดทุน) กล่าวคือ ต้นทุนมากกว่ารายได้จากการขายผลิตผล โดยพบว่ารายได้สุทธิของการปลูกข้าวตำรับควบคุม ติดลบ (ขาดทุน) น้อยที่สุดเท่ากับ -932.00 บาทต่อไร่ สำหรับรายได้สุทธิของการปลูกมันสำปะหลังทุกตำรับมีทั้งค่าเชิงบวก (กำไร) และค่าเชิงลบ (ขาดทุน) โดยการปลูกมันสำปะหลัง ตำรับที่ 6 ในการใส่ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์ ยิปซัม และนํ้าหมักชีวภาพ มีผลให้รายได้สุทธิมากที่สุดเท่ากับ 3,854.80 บาทต่อไร่ และตำรับควบคุมเท่ากับ 49.20 บาทต่อไร่ ซึ่งตำรับที่ 6 รายได้สุทธิสูงกว่าตำรับ ควบคุมมากที่สุด ส่วนตำรับที่เหลือให้รายได้สุทธิเป็นลบ (ขาดทุน) ทั้งหมด