ผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินและปริมาณฝนที่ความถี่ต่างๆ ต่ออัตราการไหลสูงสุดและพื้นที่น้ำท่วมในเขตลุ่มน้ำพองตอนล่าง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษาผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินและปริมาณฝนที่ความถี่ต่างๆ ต่ออัตราการไหลสูงสุดและพื้นที่น้ำท่วมในเขตลุ่มน้ำพองตอนล่าง ใช้แบบจำลอง HEC-HMS สำหรับจำลองสภาพทางอุทกวิทยาของลุ่มน้ำพองตอนล่าง โดยใช้ข้อมูลอัตราไหลรายวันปี พ.ศ. 2548 – 2554 ของสถานี E.22B (บ้านท่าเม่า อ.น้ำพอง จ.ขอนแก่น) สำหรับสอบเทียบแบบจำลอง (R2 = 0.84, Nash-Sutcliffe Efficiency, ENS = 0.82) และข้อมูลปี พ.ศ. 2554 – 2560 สำหรับทดสอบแบบจำลอง (R2 = 0.84, ENS = 0.83) และใช้แบบจำลอง HEC-RAS สำหรับจำลองสภาพการไหลในลำน้ำและพื้นที่ราบริมฝั่งลำน้ำ โดยใช้ค่าระดับน้ำรายวัน ณ สถานี E.22B ปี พ.ศ. 2548 – 2554 และปี พ.ศ. 2554 – 2560 สำหรับสอบเทียบ (R2 = 0.91, ENS = 0.75) และทดสอบแบบจำลอง HEC-RAS (R2 = 0.86, ENS = 0.82) ตามลำดับ ในส่วนของการประเมินผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินในปี พ.ศ. 2558 และในอนาคต (พ.ศ. 2563, 2568, 2583, 2608, 2658) ควบคู่กับปริมาณฝนที่คาบการเกิดซ้ำ 5, 10, 25, 50 และ 100 ปี พบว่า อัตราการไหลสูงสุดในอนาคต ณ จุดบรรจบของลำน้ำพองกับลำน้ำชี จะมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นจาก 751.1 ลบ.ม./วินาที (กรณีปริมาณฝนปี พ.ศ. 2558 และการใช้ประโยชน์ที่ดินปี พ.ศ. 2563) เป็น 1,159.0 ลบ.ม./วินาที (กรณีปริมาณฝนที่คาบการเกิดซ้ำ 100 ปี และการใช้ประโยชน์ที่ดินปี พ.ศ. 2658) ในขณะที่พื้นที่เสี่ยงต่อการเกิดอุทกภัยในอนาคตของลุ่มน้ำพองตอนล่างจะมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเช่นเดียวกัน จาก 100.04 ตร.กม. (กรณีปริมาณฝนที่คาบการเกิดซ้ำ 5 ปี และการใช้ประโยชน์ที่ดินปี พ.ศ. 2558) เป็น 184.26 ตร.กม. (กรณีปริมาณฝนที่คาบการเกิดซ้ำ 100 ปี และการใช้ประโยชน์ที่ดินปี พ.ศ. 2658) ซึ่งผลลัพธ์ที่ได้จะเป็นข้อมูลสำหรับการจัดการปัญหาน้ำท่วม การเตือนภัย รวมถึงการลดความเสี่ยงและความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต
Article Details
References
[2] Gashaw, T., Tulu, T., Argaw, M., and Worqlul, A.W. (2018). Modeling the hydrological impacts of land use/land cover changes in the Andassa watershed, Blue Nile Basin, Ethiopia. Science of the Total Environment. Volume 619–620. 1394–1408
[3] Singkran, N., Tosang, J., Waijaroen, D., Intharawichian, N., Vannarart, O., Anantawong, P., Kunta, K., Wisetsopa, P., Tipvong, T., Janjirawuttikul, N., Masthawee, F., Amornpatanawat, S., and Kirtsaeng, S. (2015). Influences of land use and climate changes on hydrologic system in the northeastern river basin of Thailand. Journal of Water and Climate Change. 6(2). 325-340
[4] Zope, P.E., Eldho, T.I., and Jothiprakash, V. (2017). Hydrological impacts of land use–land cover change and detention basins on urban flood hazard: a case study of Poisar River basin, Mumbai, India. Natural Hazards. 87(3). 1267–1283
[5] Water Crisis Prevention Center. (2019, January 5). Water Situation Report on October 5, 2017. Retrieved from http://mekhala.dwr.go.th/imgbackend/report_file/report_172636.pdf
[6] National Hydro Informatics and Climate Data Center. (2018, May 1). Flood Events in the Northern, Northeastern, and Central Regions during October 2017. Retrieved from http://www.thaiwater.net/current/2017/floodOct2017/floodOct2017.html
[7] Office of the Prime Minister. (2019, January 5). Government News. Retrieved from http://www.thaigov.go.th/news/contents/details/7706
[8] Northeastern Hydro Power Plant. (2018). Water management in the Ubol Ratana Dam. Electricity Generating Authority of Thailand
[9] Secretariat Office of the Chi River Basin Committee. (2012). Management of the Chi River Basin. Water Resource Regional Office 4. Department of Water Resources. Ministry of Natural Resources and Environment
[10] Pruethong, C. (2018). A Study on the impacts of Land Use Change on Flood Peaks of the Lower Nam Phong River Basin and its Sub-basin (Master’s Thesis). Khon Kaen University. Khon Kaen. Thailand
[11] Sriboonlue, V. (2009). Hydrology. Faculty of Engineering. Khon Kaen University
[12] Wuttichaikitcharoen, P. (2013). The Prediction of Sediment in the Watershed under Land Use Change using SWAT (Research Report). Rajamangala University of Technology Lanna. Chiang Mai. Thailand
[13] Hydrologic Engineering Center. (2016). Hydrologic Modeling System (HEC-HMS): User’s Manual version 4.2. U.S. Army Corps of Engineers. Davis. CA. USA
[14] Hydrologic Engineering Center. (2016). HEC-RAS: River Analysis System: Hydraulic Reference Manual version 5.0. U.S. Army Corps of Engineers. Davis. CA. USA
[15] Eastman, J.R. (2016). Terrset Geospatial Monitoring and Modeling System: Manual. Clark Labs. Clark University. Worcester. MA. USA
[16] Kuntiyawichai, K. (2012). Interactions between Land Use and Flood Management in the Chi River Basin. PhD Thesis. Wageningen University and UNESCO-IHE Institute for Water Education. The Netherlands
[17] Priest, S., Tapsell, S., Penning-Rowsell, E., Viavattene, C., Wilson, T. (2008). Building Models to Estimate Loss of Life for Flood Events. Report number T10-08-10, FLOODsite
[18] Hydrologic Engineering Center. (2001). Hydrologic Modeling System (HEC-HMS): User's Manual version 2.1. U.S. Army Corps of Engineers. Davis. CA. USA
[19] Pappenberger, F., Beven, K., Horritt, M., and Blazkova, S. (2005). Uncertainty in the calibration of effective roughness parameters in HEC-RAS using inundation and downstream level observations. Journal of Hydrology. 302(1-4). 46-69
[20] Hydrologic Engineering Center. (2010). HEC-RAS: River Analysis System: User’s Manual version 4.1. U.S. Army Corps of Engineers. Davis. CA. USA
[21] Jung, Y., Kim, D., Kim, D., Kim, M., and Lee, S.O. (2014). Simplified flood inundation mapping based on flood elevation-discharge rating curves using satellite images in gauged watersheds. Water. 6. 1280–1299