ประสิทธิภาพการเสริมฤทธิ์ของ 3-acetyl aleuritolic acid จากต้นดีหมี (Cleidion spiciflorum (Burm. f.) Merr.) ร่วมกับยาปฏิชีวนะในการยับยั้ง การเจริญของแบคทีเรียฉวยโอกาสบางชนิด (Synergistic effect of 3-acetyl aleuritolic acid from Cleidion spiciflorum (Burm. f.) Merr. with antibiotics to inhibit the growth of some opportunistic bacteria)

Abstract

               งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจฤทธิ์ต้านแบคทีเรียฉวยโอกาสของ 3-acetyl aleuritolic acid  ในการยับยั้งเชื้อแบคทีเรียฉวยโอกาส 10 สายพันธุ์ จากดีหมี (Cleidion spiciflorum (Burm. f.) Merr.) และศึกษาการเสริมฤทธิ์ร่วมกันระหว่าง 3-acetyl aleuritolic acid กับยาแอมพิซิลลิน และเตตราซัยคลินและศึกษาเวลาที่เหมาะ (time–kill curve assay)  ในการยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย ผลการวิจัยพบว่า 3-acetyl aleuritolic acid มีประสิทธิภาพสามารถยับยั้งเชื้อ Acinetobacter baumannii, Escherichia coli ATCC 25922,  Proteus mirabilis และ Serratia marcescens (MIC อยู่ระหว่าง 128-256 µM) จากนั้นนำเชื้อที่ได้ผลดีมาทดสอบการออกฤทธิ์ร่วมกัน และพบว่าสาร 3-acetyl aleuritolic acid สามารถเสริมฤทธิ์กับยาแอมพิซิลลิน การยับยั้งการเจริญของเชื้อแบคทีเรีย P. mirabilis (FICI เท่ากับ 0.38) และนอกจากนี้พบว่า 3-acetyl aleuritolic acid สามารถเสริมฤทธิ์ร่วมกันบางส่วนกับยาเตตราซัยคลิน ในการยับยั้งการเจริญของเชื้อแบคทีเรีย E. coli ATCC 25922 (FICI เท่ากับ 0.53) และจากการศึกษาเวลาที่เหมาะสมที่ดีที่สุดในการยับยั้งการเจริญของเชื้อแบคทีเรียฉวยโอกาส พบว่าสามารถยับยั้งการเจริญของเชื้อ P. mirabilis ได้ดีเมื่อผสมยาแอมพิซิลลิน  เท่ากับ 1/4 เท่าของ MIC ยา ร่วมกับ 3-acetyl aleuritolic acid เท่ากับ 1/8 เท่าของ MIC ของสาร และสามารถยับยั้ง  E. coli ATCC 25922 ได้ดีเมื่อผสมยาเตตราซัยคลินเท่ากับของ 1/2 เท่าของ MIC ของยา ร่วมกับ 3-acetyl aleuritolic acid เท่ากับ 1/32 เท่าของ MIC ของสาร และเวลาที่เหมาะสมที่สามารถยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อ P. mirabilis และ E. coli ATCC 25922 ได้ดีที่สุดคือในชั่วโมงที่ 4-8 ดังนั้นผลการศึกษาในครั้งนี้พิสูจน์ให้เห็นว่าสาร 3-acetyl aleuritolic acid ที่สกัดจากรากดีหมีเสริมฤทธิ์ร่วมกับสารปฏิชีวนะในเชิงพาณิชย์ในการยับยั้งการเจริญของเชื้อแบคทีเรียฉวยโอกาสบางชนิดได้อย่างมีประสิทธิภาพ

                  The objective of this research was to screen antibacterial activity of 3-acetyl aleuritolic acid from “Dee mee” (Cleidion spiciflorum (Burm. f.) Merr.) against ten species of opportunistic bacteria. The synergistic effect of 3-acetyl aleuritolic acid, combined to ampicillin and tetracycline was studied, and the time–kill curve assay was also conducted against some opportunistic bacteria. The results were shown that 3-acetyl aleuritolic acid exhibited antibacterial activity against Acinetobacter baumannii, Escherichia coli ATCC 25922, Proteus mirabilis and Serratia marcescens (MICs ranged from 128-256 µM). The synergistic effect was further analyzed and the results indicated that 3-acetyl aleuritolic acid, combined to ampicillin and tetracycline, exhibited synergistic and partial synergistic effects against P. mirabilis and E. coli ATCC 25922 (FICI = 0.38 and 0.53, respectively). In order to determine optimal time to inhibit growth of opportunistic bacteria, the time kill analysis was carried out. Combination treatment using 3-acetyl aleuritolic acid and ampicillin could inhibit growth of P. mirabilis at MIC_co/MIC_alone ratios of 1/8 and 1/4, respectively. Whereas, combination treatment using 3-acetyl aleuritolic acid and tetracycline could repress growth of E. coli ATCC 25922 at MIC_co/MIC_alone ratios of 1/32 and 1/2, respectively. Growth inhibition was found after 4-8 h after inoculation, indicating that 3-acetyl aleuritolic acid extracted from the root of Cleidion spiciflorum had a potent synergistic effect against some opportunistic bacteria when combined to commercial antibiotics.