รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ประจำปี ค.ศ. 2016: การเปลี่ยนสถานะทางทอพอลอยี

Abstract

เมื่อเดือนตุลาคมปี ค.ศ. 2016 ที่ผ่านมา J. Michael Kosterlitz, Duncan Haldane และ David J. Thouless ได้รับรางวัลโนเบลในสาขาฟิสิกส์  ซึ่งผลงานที่ท่านเหล่านี้ได้รับรางวัลอันทรงเกียรติ คือเรื่อง การเปลี่ยนสถานะทางทอพอลอยี (Topological Phase Transition) ซึ่งเป็นเรื่องที่ถือได้ว่าเขย่าวงการฟิสิกส์โลกและยังเป็นการวางรากฐานหนึ่งที่สำคัญในวงการควอนตัมคอมพิวเตอร์ ย้อนไปในปี ค.ศ. 1972J. Michael Kosterlitz และ David J. Thouless ได้เผยแพร่งานวิจัยที่แย้งกับความเชื่อในสมัยนั้นที่ว่า “แรงอันตรกิริยาระยะยาวระหว่างอนุภาคใด ๆ ไม่มีอยู่จริงในระบบแบบสองมิติ” ต่อมางานวิจัยและการทำนายว่าระบบดังกล่าวมีอยู่จริง ก็ได้รับการพิสูจน์ยืนยันด้วยการทดลอง โดยงานวิจัยในปี ค.ศ.1972 นี้เป็นถือได้ว่าเป็นงานแรกที่มีการนำทอพอลอยีมาใช้กับสถานะของสสาร โดยมีการนิยามคำว่า ลำดับขั้นทอพอลอยี (Topological order) เป็นครั้งแรกอีกด้วย