การประเมินต้นทุนและผลตอบแทนทางเศรษฐศาสตร์ของการทำเกษตรกรรม ในพื้นที่เสี่ยงภัยดินถล่ม: กรณีศึกษาชุมชนลุ่มน้ำแม่พร่อง ต.แม่พูล อ.ลับแล จ.อุตรดิตถ์
คำสำคัญ:
ต้นทุน, ผลตอบแทนทางเศรษฐศาสตร์, การใช้ประโยชน์ที่ดิน, ดินถล่มบทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ เปรียบเทียบต้นทุน และผลตอบแทนของสภาพพื้นที่ปัจจุบัน กับการจำลองการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินเป็นพืชเชิงเดี่ยว โดยใช้ข้อมูลจากแบบสอบถามเกี่ยวกับต้นทุน และรายได้จากการเพาะปลูก ของเกษตรกรจำนวน 66 รายในพื้นที่ชุมชนลุ่มน้ำแม่พร่อง ต.แม่พูล อ.ลับแล จ.อุตรดิตถ์ ผลการศึกษาพบว่า การเพาะปลูกในสภาพพื้นที่ปัจจุบันมีต้นทุนเฉลี่ยรวมเท่ากับ 14,862.25 บาทต่อไร่ต่อปี และมีรายได้ 34,615.65 บาทต่อไร่ต่อปี และเมื่อปรับเปลี่ยนเป็นพืชเชิงเดี่ยวมีต้นทุนเฉลี่ยรวมเท่ากับ 14,899.12 บาทต่อไร่ต่อปี และมีรายได้ 63,505.29 บาทต่อไร่ต่อปี นอกจากนี้ได้ทำการศึกษาผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นกับต้นทุน และผลตอบแทนเนื่องจากเหตุการณ์ดินถล่ม ผลการศึกษาพบว่า จากการจำลองเหตุการณ์โดยสมมติให้เกิดดินถล่มในปีที่ 8 นับจากการเริ่มลงทุนในการทำเกษตรกรรม จะส่งผลกระทบต่อผลตอบแทนทางเศรษฐศาสตร์มากที่สุด ซึ่งมีค่ามูลค่าปัจจุบันสุทธิ (NPV) ทั้งในกรณีสภาพพื้นที่ปัจจุบัน และกรณีเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดิน เท่ากับ -69,852 บาท และ -47,965 บาท ตามลำดับ ดังนั้น ผู้วิจัยเห็นว่าในการศึกษาครั้งนี้จะเป็นแนวทางให้เกษตรกรใช้ในการตัดสินใจลงทุนทำเกษตรกรรมบนพื้นที่เสี่ยงภัยดินถล่ม และเพื่อให้เห็นถึงผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นกับมูลค่าทางเศรษฐศาสตร์ เมื่อต้องการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินจากรูปแบบวนเกษตรเป็นพืชเชิงเดี่ยว
References
กรมพัฒนาที่ดิน (2561). สรุปประเภทการใช้ที่ดิน จังหวัดอุตรดิตถ์ ปี พ.ศ. 2561. เข้าถึงได้จากhttp://www1.ldd.go.th/WEB_OLP/Lu_61/Lu61_N/UTT61.html 12 กรกฎาคม 2562
กรมทรัพยากรธรณี (2554). แผนที่เสี่ยงภัยดินถล่มระดับชุมชน จังหวัดอุตรดิตถ์. กรุงเทพฯ: กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม.
มนัส ดาเกลี้ยง (2545). พันธุ์ทุเรียนเมืองลับแล. อุตรดิตถ์: คณะเกษตรศาสตร์และสิ่งแวดล้อม สถาบันราชภัฏอุตรดิตถ์.
มูลนิธิชัยพัฒนา (2559). การศึกษาแบบจำลองทางวิศวกรรมปฐพี เพื่อทำนายการเกิดดินถล่มในพื้นที่ลาดชัน. ใน: รายงานโครงการศึกษาวิจัยและพัฒนา การป้องกันแก้ไขปัญหาดินถล่มบนที่สูงชันตามแนวพระราชดำริ โครงการที่ 7. กรุงเทพฯ: มูลนิธิชัยพัฒนา.
สุทธิศักดิ์ ศรลัมพ์ และคณะ (2551). รายงานฉบับสมบูรณ์โครงการศึกษาพฤติกรรมการเกิดน้ำท่วม-ดินถล่มในพื้นที่ต้นแบบเพื่อสร้างแบบจำลองสำหรับกำหนดเกณฑ์และวิธีการในการเตือนภัย. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ.
Suttisuk Soralump (2010). Rainfall-Triggered Landslide: From Research to Mitigation Practice in Thailand. Geotechnical Engineering, 41(1): 39.
นราทิพย์ ชุตติวงศ์ และชลลดา จามรกุล (2539). พื้นฐานทางเศรษฐศาสตร์จุลภาค. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
วันรักษ์ มิ่งมณีนาคิน (2540). เศรษฐศาสตร์เบื้องต้น. ปทุมธานี: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
นฤมล ภูหนองโอง และศศิธร ครองยุทธ (2555). การวิเคราะห์จุดคุ้มทุนและระยะเวลาคืนทุนการปลูกยางพารา: ตำบลบ้านตาด อำเภอบ้านดุง จังหวัดอุดรธานี. ปัญหาพิเศษปริญญาวิทยาศาสตร์บัณฑิต มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี, อุดรธานี.
มูลนิธิชัยพัฒนา (2559). การประเมินมูลค่าทางเศรษฐศาสตร์ของวิธีเพิ่มเสถียรภาพของลาดดินสำหรับป้องกันดินถล่มบริเวณพื้นที่ตำบลแม่พูล: นัยสู่การจ่ายค่าตอบแทนการให้บริการของระบบนิเวศ. ใน: รายงานโครงการศึกษาวิจัยและพัฒนาการป้องกันแก้ไขปัญหาดินถล่มบนที่สูงชันตามแนวพระราชดำริ โครงการที่ 11. กรุงเทพฯ: มูลนิธิชัยพัฒนา.
ศลิษา ยวงเทียน (2545). การวิเคราะห์ทางการเงินของการลงทุนและอายุที่เหมาะสมในการปลูกทดแทนทุเรียนในอำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์. วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.
วรพรรณ รัตนทรงธรรม (2555). ต้นทุนและผลตอบแทนจากการปลูกลองกองของเกษตรกร อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์. บัญชีมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, เชียงใหม่.
ธนรักษ์ เมฆขยาย (2561). การบริหารจัดการความเสี่ยงในการผลิตมันฝรั่ง ในพื้นที่อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่. วารสารศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้, 6(2): 17-31.
วรัชยา เชื้อจันทึก และพัชรินทร์ วิทยาเอนกนันท์ (2562). การพัฒนาการบริหารจัดการความเสี่ยงของภาคการเกษตรบนพื้นที่เสี่ยงภัยแล้ง เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพภารกิจการปกครองระดับท้องถิ่น: กรณีศึกษาองค์การบริหารส่วนตำบลกุดพิมาน อำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา. วารสารรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์, 10(1): 75-94.
กัญจน์ชญา เม้าสิ้ว และจรัณธร บุญญานุภาพ (2560). การสูญเสียทางเศรษฐศาสตร์ด้านความหลากหลายของพืชพรรณ ของระบบวนเกษตรแบบสวนไม้ผลผสมที่เกิดจากดินถล่มในพื้นที่อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์. วารสารแก่นเกษตร, 45(4): 633-644.
ดนุพล ตันนโยภาส (2559). ผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศต่อดินถล่มในพื้นที่ลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลาและพื้นที่ใกล้เคียง. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 24(2): 265-276.
ธนาคารแห่งประเทศไทย (2562). เครื่องชี้เศรษฐกิจมหภาคของไทย. เข้าถึงได้จากhttps://www.bot.or.th/App/BTWS_STAT/statistics/ReportPage.aspx?reportID=409&language=th. 20 กันยายน 2562.
พิศณุ บุตรอ่ำ (2561). การใช้ประโยชน์ที่ดินที่มีผลต่อการเกิดดินถล่มในพื้นที่ลาดชันในพื้นที่ลุ่มน้ำแม่พร่อง-แม่พูล และพื้นที่ลุ่มน้ำคลองคราม. วิทยานิพนธ์วิศวกรรมศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.
